Janina Bogdańska

Janina Bogdańska

Data urodzenia	5 kwietnia 1905
Data śmierci	31 lipca 1995
Miejsce zamieszkania	Warszawa Marymont ul. Potocka 4
Narodowość	polska
Odznaczenia

Janina Bogdańska (ur. 5 kwietnia 1905, zm. 31 lipca 1995) – polska Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.

Życiorys

Przybranie Hersza Fenigsteina

Przed rozpoczęciem okupacji niemieckiej Janina Bogdańska mieszkała z mężem Ludwikiem Bogdańskim i synem Tadeuszem w Warszawie na Marymoncie przy ul. Potockiej 4. W 1935 r. jej małżonek znalazł w stajni żydowskiego chłopca w wieku 11 lub 12 lat, Hersza Fenigsteina (Herszka Fenigstajna), którego para zdecydowała się przygarnąć i wychować. W 1937 r. zmarła biologiczna matka Herszka, bezdomna kobieta sprzedająca obwarzanki na Starym Mieście. Herszek był traktowany jak jedno z własnych dzieci Bogdańskiej, razem z nimi dorastał i kształcił się. Troska o bezpieczeństwo dziecka sprawiła, że ​​Bogdańska zwróciła się po pomoc do ks. Truszyńskiego, miejscowego proboszcza, który ochrzcił dziecko w listopadzie 1940 r. i przekazał metrykę chrztu na nazwisko Henryk Wichrowski. W 1943 r. mieszkanie Bogdańskiej zostało nawiedzone przez niemiecką żandarmerię wskutek donosu sąsiadki o ukrywaniu dziecka o żydowskim pochodzeniu. Chłopiec uniknął prześladowania dzięki wstawiennictwu członka podziemia podającego się za etnicznego Niemca (Volksdeutsche). Po tym zdarzeniu Bogdańska, chcąc zapewnić ukrywanemu Herszkowi bezpieczeństwo, zorganizowała zarejestrowanie Fenigsteina do pracy w Niemczech za pośrednictwem Arbeitsamtu, w czym pomogła jej działająca w konspiracji członkini PPS, Jadwiga Maldis, a także Barbara Rutkowska i była działaczka Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, Irena Bobińska-Skotnicka. Jesienią 1943 r. Fenigstein został wysłany przez Bogdańską do Niemiec, gdzie nierozpoznany przebywał w prywatnym gospodarstwie rolnym do wyzwolenia terenu przez siły alianckie w 1945 r. W 1947 r. Fenigstejn odszukał Bogdańską, którą uważał za swoją matkę i założył własną rodzinę w Polsce.

Pomoc udzielona Aleksandrowi i Irenie Skotnickim

W maju 1943 r. Bogdańska zorganizowała bezpieczne schronienie również dla Ireny i Aleksandra Skotnickich, uchodźców z warszawskiego getta. Skotnicki walczył wcześniej w powstaniu w getcie. Kobieta zapewniła im prowiant i ukrycie do czasu, aż nie znalazła dla dwójki bezpiecznej kryjówki z dala od miasta. Tam Skotniccy doczekali wyzwolenia przez Armię Czerwoną, a po zakończeniu działań wojennych pobrali się. Skotnicki zeznawał w gdańskim procesie przeciwko odpowiedzialnemu za stłumienie powstania w getcie Jürgenowi Stroopowi, po czym małżeństwo udało się na emigrację do Australii.

Odznaczenia

22 grudnia 1997 r. Jad Waszem uznał Janinę Bogdańską za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Miejsce spoczynku

Pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 83B-2-5).

Zobacz też

• Historia Żydów w Polsce
• Polska pomoc Żydom w czasie II wojny światowej
• Roboty przymusowe w III Rzeszy
• Zagłada Żydów na ziemiach polskich podczas okupacji niemieckiej