Jaskier halny
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jaskier halny |
| Nazwa systematyczna | |
| Ranunculus pseudomontanus Schur Verh. Naturf. Vereins Brünn 15(2): 42 1877[3] | |
Jaskier halny, jaskier górski[4] (Ranunculus pseudomontanus Schur) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Obszar jego występowania na świecie jest nieduży – Karpaty i góry Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i jest rośliną rzadką[5]. Tego gatunku dotyczą zawarte w polskiej literaturze opisy jaskra górskiego Ranunculus montanus Willd., który w istocie jest gatunkiem alpejskim nie występującym w Polsce[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Wzniesiona, naga, słabo rozgałęziająca się. Ma wysokość do 30 cm, zwykle jest dużo mniejsza. Pod ziemią krótkie kłącze[5][7].
- Liście
- Liście odziomkowe są długoogonkowe, dłoniasto klapowane, składające się zwykle z 5 wcinanych odcinków. Liście łodygowe są siedzące, dużo mniejsze i innego kształtu – palczasto podzielone na kilka wąskich łatek. Wszystkie liście są żywozielone, mięsiste, błyszczące i nagie[7].
- Kwiaty
- Na jednej łodydze wyrasta zwykle 1-2 duże kwiaty. Są one 5-płatkowe, żółtego koloru i typowej dla jaskrów budowy – z licznymi pręcikami i słupkami[7].
- Owoc
- Liczne niełupki zakończone smukłymi i zagiętymi dzióbkami[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Siedlisko: wyleżyska, piargi, naskalne murawy, szczeliny skalne. Roślina kwasolubna, rośnie głównie na granitowym podłożu, unika wapiennego podłoża. Typowy oreofit, w Tatrach występuje od regla dolnego aż po piętro turniowe, ale główny obszar jego występowania to piętro kosówki i piętro alpejskie[5]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Luzuletum alpino-pilosae (opt.)[8]. Roślina trująca[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.