Johann Wulff
| Johann Wilhelm Wulff | |
| Data i miejsce urodzenia |
1735 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 marca 1807 |
| Wyznanie |
chrześcijańskie |
| Kościół |
rzymskokatolicki |
| Inkardynacja |
Zakon Cystersów |
| Śluby zakonne |
23 stycznia 1763 |
| Prezbiterat |
1776 |
Jan Wulff, także Johann Wulff, także Jan Wulf[1][2], także brat Michał[3] (ur. 1735 w Ornecie, zm. 11 marca 1807[3] w Oliwie) – polski cysters, organmistrz, twórca wielkich organów w archikatedrze oliwskiej[4][5].
Syn warmińskiego organmistrza Wulfa z Ornety; wnuk Johanna Georga Wulfa z Malborka, Gdańska lub Ornety[3]. Nauki pobierał u gdańskich mistrzów[5]. Gdy miał 16 lat jego ojciec zmarł. Przeprowadził się do Gdańska i terminował u Andreasa Hildebrandta oraz być może Fryderyka Rudolfa Dalitza, który przejął warsztat Hildebrandta[4].
Na przełomie 1759/1760 na zlecenie opata Jacka Rybińskiego przebudował małe organy w transepcie oliwskiego kościoła. W ciągu 24 tygodni skonstruował 14-głosowy instrument wyposażony w klawiaturę ręczną i nożną[4]. Zadowolony z rezultatów tej pracy opat wysłał Wulffa na trzyletnią praktykę organmistrzowską do Niemiec i Holandii[4][3]. Po powrocie, 23 stycznia 1763 Wulff złożył śluby zakonne i wstąpił do klasztoru pod imieniem brata Michała[4].
W kolejnych latach (1763–1765[3]) zajmował się budową wielkich organów w archikatedrze oliwskiej[4]. Wąska nawa kościoła nie pozwoliła mu zastosować tradycyjnego schematu, zdecydował się więc rozmieścić piszczałki półeliptycznie, a w głębi prospektu ustawić je w kilku kondygnacjach. Już po śmierci Rybińskiego (1782) zbudował stół do gry z trzema klawiaturami ręcznymi i jedną nożną, a także mechaniczną trakturę – mechanizm łączący klawisze z wentylami piszczałek[4].
Jan Wulff jest patronem gdańskiego tramwaju Pesa Jazz Duo o numerze 1053[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Baculewski 1995 ↓, s. 644, 708, 1046.
- ↑ Piwek 1986 ↓, s. 96.
- ↑ a b c d e Gołos 1972 ↓, s. 290.
- ↑ a b c d e f g h Marcin Stąporek: Patroni tramwajów: Jan Wulff. Gdańsk, Gdynia, Sopot - Portal Regionalny, 2017-10-04. [dostęp 2023-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ a b UM: Jan Wulff. Portal Miasta Gdańska, 2020-12-16. [dostęp 2023-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Baculewski: Encyklopedia Muzyki. et al.. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Jerzy Gołos, Smulikowska Ewa: Polskie organy i muzyka organowa. Tadeusz Maciejewski (red.), Zofia Olszewska (red.), Eugeniusz Lebelt (okł.). Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1972. OCLC 830245324.
- Aleksander Piwek. Katedra oliwska, jej przeszłość i przyszłość. „Studia Gdańskie”. 6, s. 61–70, 1986. Gdańskie Seminarium Duchowne i Kuria Metropolitalna Gdańska. ISSN 0137-4338.