Józef Rogulski
Józef Rogulski pseud. „Wilk” (ur. 14 stycznia 1907 w Radzicach, zm. 30 sierpnia 1943 pod Brzostowem) – uczestnik II wojny światowej, dowódca oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie chłopskiej, był synem Jana Rogulskiego i Marianny ze Zdrojewskich. W okresie międzywojennym pełnił służbę wojskową w 1 pułku szwoleżerów w Warszawie. W 1939 roku uczestniczył w walkach obronnych w czasie agresji niemieckiej na Polskę. Po zakończeniu działań bojowych wrócił do domu[1], następnie pracował w fabryce Gerlacha w Drzewicy.
Od marca 1942 członek Komitetu Dzielnicowego (KD) PPR w Drzewicy i komendant miejscowego garnizonu GL. W sierpniu 1943 został mianowany przez Hilarego Chełchowskiego dowódcą 8-osobowego oddziału partyzanckiego GL działającego w okolicach Grójca (dotychczas dowodzonego przez Franciszka Ciastka „Owijacza”). „Wilk” działał początkowo w Okręgu Warszawa-Lewa Podmiejska w okolicach Rawy i Grójca. Wkrótce przeniósł się w okolice Opoczna i opanował na kilka godzin Drzewicę, rozbrajając granatową policję, niszcząc urząd gminny i uwalniając z aresztu 15 chłopów. 5 września 1943 Dowództwo Główne GL udzieliło mu pochwały i awansowało na oficera. 27 września 1942 „Wilk” zdobył broń na posterunku Luftwaffe koło Przysuchy.
Atakował gminne posterunki policji, niemieckie samochody i mniejsze niemieckie oddziały oraz przeprowadzał akcje na kolei, m.in. niszcząc urządzenia sygnalizacyjne i wykolejając pociągi. 9 lutego 1943 został ciężko ranny w wielkiej obławie niemieckiej (300 żołnierzy) w lasach w okolicach Gielniowa, a 8 jego żołnierzy zginęło.
Niemcy wyznaczyli 100 tys. nagrody za jego schwytanie. Zginął w walce z niemiecką żandarmerią w pobliżu Rawy Mazowieckiej. 31 grudnia 1945 został pośmiertnie awansowany na kapitana i odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy. 19 maja 1946 został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B6-8-30)[2].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Krzyża Grunwaldu (pośmiertnie[3])
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W okresie Polski Ludowej jego imię nosiły szkoły w Skłobach i w Nowym Mieście nad Pilicą[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 443.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ a b Rydłowski 1971 ↓, s. 446.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.
- Polski Słownik Biograficzny t. XXXI, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988-1989.
- Dowódcy polskich oddziałów partyzanckich z okresu II wojny światowej
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Oficerowie Gwardii Ludowej
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy akcji bojowych polskiego podziemia w czasie II wojny światowej
- Urodzeni w 1907
- Zmarli w 1943
- Żołnierze 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego