Karłomysz
| Heteromys | |||
| Desmarest, 1817[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – karłomysz stokowa (H. nelsoni) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
karłomysz | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mus anomalus Thompson, 1815 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Karłomysz[8], szczuroskok[8] (Heteromys) – rodzaj ssaków z podrodziny karłomyszy (Heteromyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce[9][10][11][12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 102–162 mm, długość ogona 81–197 mm, długość ucha 12–22 mm, długość tylnej stopy 22–43 mm; masa ciała 30–110 g[9][13].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1817 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest w rozdziale „Hamster, Cricetus” w 14 tomie słownika Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle[1]. Na gatunek typowy Desmarest wyznaczył (oznaczenie monotypowe) karłomysz leśną (H. anomalus).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Heteromys: gr. ἑτερος heteros „inny”, różny; μυς mus, μυoς muos „mysz”[14].
- Saccomys (Sacomys): gr. σακκος sakkos „worek, torba”; μυς mus, μυoς muos „mysz”[15]. Gatunek typowy: Saccomys anthophilus F. Cuvier, 1823 (nomen dubium).
- Dasynotus: gr. δασυς dasus „włochaty, kosmaty, kudłaty”; -νωτος -nōtos „-tyły, -grzbiety”, od νωτον nōton „tył, grzbiet”[16]. Gatunek typowy: Mus anomalus Thompson, 1815.
- Liomys: gr. λειος leios „gładki, zwykły”; μυς mus, μυoς muos „mysz”[17]. Gatunek typowy: Heteromys alleni[c] Coues, 1881.
- Xylomys: gr. ξυλον xulon „las”; μυς mus, μυoς muos „mysz”[18]. Gatunek typowy: Heteromys (Xylomys) nelsoni Merriam, 1902.
- Schaeferia: prof. dr. Hans-Eckart Schaefer (ur. 1936), niemiecki patolog[7]. Gatunek typowy: Heteromys salvini O. Thomas, 1893.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju Heteromys włączono na podstawie badań molekularnych rodzaj Liomys[19][20]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[21][13][12][8]:
- Heteromys salvini O. Thomas, 1893 – szczuroskok skalny
- Heteromys adspersus Peters, 1874 – szczuroskok panamski
- Heteromys irroratus J.E. Gray, 1868 – szczuroskok meksykański
- Heteromys bulleri O. Thomas, 1893
- Heteromys spectabilis (Genoways, 1971) – szczuroskok górski
- Heteromys pictus O. Thomas, 1893 – szczuroskok barwny
- Heteromys nelsoni Nelson, 1902 – karłomysz stokowa
- Heteromys anomalus (Thompson, 1815) – karłomysz leśna
- Heteromys catopterius R.P. Anderson & Gutiérrez, 2009 – karłomysz wenezuelska
- Heteromys oasicus R.P. Anderson, 2003 – karłomysz półwyspowa
- Heteromys australis O. Thomas, 1901 – karłomysz południowa
- Heteromys teleus R.P. Anderson & Jarrín-Valladeres, 2002 – karłomysz ekwadorska
- Heteromys gaumeri J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – karłomysz jukatańska
- Heteromys desmarestianus J.E. Gray, 1868 – karłomysz kolczasta
- Heteromys goldmani Merriam, 1902 – karłomysz dżunglowa
- Heteromys nubicolens R.P. Anderson & Timm, 2006 – karłomysz kostarykańska
- Heteromys oresterus W.P. Harris, 1932 – karłomysz górska
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b A.G. Desmarest: Hamster, Cricetus. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 14. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 181. (fr.).
- ↑ F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1825, s. 186. (fr.).
- ↑ F. Cuvier: Zoologie = Mammalogie. W: C. Sonnini (red.): Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 59. Strasbourg & Paris: F. G. Levrault & Le Normant, 1829, s. 488. (fr.).
- ↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 21. (niem.).
- ↑ Merriam 1902 ↓, s. 44.
- ↑ Merriam 1902 ↓, s. 43.
- ↑ a b E. Lehmann & H.-E. Schaefer. Cytologisch-taxonomische Studien an einer Kleinsaugeraufsammlung aus Honduras (Spermienmorphologie und vergleichende Cytochemie). „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 17 (3), s. 232, 1979. DOI: 10.1111/j.1439-0469.1979.tb00703.x. (niem.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 218–219. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b Hafner 2016 ↓, s. 195–201.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Heteromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Liomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 292–294. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 192–193. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 323.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 615.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 217.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 378.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 711.
- ↑ J.C. Hafner, J.E. Light, D.J. Hafner, M.S. Hafner, E. Reddington, D.S. Rogers & B.R. Riddle. Basal Clades and Molecular Systematics of Heteromyid Rodents. „Journal of Mammalogy”. 88 (5), s. 1129–1145, 2007. DOI: 10.1644/06-MAMM-A-413R1.1. (ang.).
- ↑ Hafner 2016 ↓, s. 172.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-28]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- C.H. Merriam. Twenty new pocket mice (Heteromys and Liomys) from Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 15, s. 41–50, 1902. (ang.).
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 71-718, 1904. (ang.).
- D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 170–233. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).