Kram z piosenkami
| |
| Scenariusz | |
|---|---|
| Teatr | |
| Data premiery | |
| Reżyseria | |
| Kierownictwo muzyczne | |
| Choreografia | |
Kram z piosenkami – widowisko śpiewno-muzyczne Leona Schillera, wystawione po raz pierwszy w teatrze polskim w Lingen, w obozie dla dipisów. W spektaklu wzięli udział byli więźniowie oflagów/stalagów w Niemczech, których zakończenie II wojny światowej zastało na Zachodzie (m.in. rodzeństwo: Tadeusz Fijewski i Barbara Fijewska). Jest to „widowisko historyczno-obyczajowe – rewia tańczonych piosenek, od słynnych niegdyś «berżeretek», poprzez czasy Księstwa Warszawskiego, parafiańszczyznę, Młodą Polskę, aż do wczesnodwudziestowiecznego «Przedmieścia»”[1].
Budowa „Kramu z piosenkami” z r. 1975:[2][edytuj | edytuj kod]
- Część pierwsza:
- Prolog
- Kulig
- Oświadczyny staropolskie
- Mazur kuligowy
- Skotopaski nadwiślańskie
- Kłopot z żołnierzami
- Część druga:
- Parafiańszczyzna
- Emulacje
- Oda do dzieweczek
- Poddasze
- Obrona walca - Finał
Kram z piosenkami był nową aranżacją dawnego, przedwojennego widowiska muzyczno-scenicznego Schillera - wystawionego w roku 1924 w warszawskim Teatrze Reduta pod tytułem Dawne czasy[3].
Ok. 40 realizacji od prapremiery w roku 1945 (ostatnia jak dotąd w roku 2018)[4][5]. Pierwszy raz Leon Schiller wystawił w prowadzonym przez siebie Teatrze Ludowym im. W. Bogusławskiego w Lingen (1 grudnia 1945 r.). Schiller reżyserował „Kram…” jeszcze tylko w roku 1949 w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi (zmarł. w roku 1954). Od roku 1955 reżyserię spektaklu kontynuowała Barbara Fijewska (łącznie piętnaście premier w jej reżyserii i choreografii)[6]. „Kram…” w jej reżyserii pojawił się w Teatrze Telewizji (30 kwietnia 1955). Fijewska, która występowała w „Kramie…” już u Schillera w Lingen (wraz z bratem – Tadeuszem Fijewskim) – wyreżyserowała (także opracowywała choreografię i występowała) „Kram…” na kilkunastu scenach teatralnych w latach 1957 (Teatr Nowy w Łodzi, w obsadzie m.in. wystąpił Kazimierz Dejmek) –1996 (Teatr Polski w Warszawie) m.in. w r. 1968 w Teatrze Narodowym.
Kram z piosenkami obejmuje częściowo utworki znane już wcześniej u Schillera, z Bandurki (obrazki śpiewające z teki Leona Schillera, premiera warszawska: 1925 r.) i Kuligu (widowisko staropolskie w 19 obrazach z układem tekstu Leona Schillera i Juliana Tuwima, premiera z r. 1929). Jego popularne fragmenty to właśnie: Bandurka, Tyciuteńki, Małgorzatka, Artiur, Walc katarynkowy, Moja peleryna (z tekstem Mieczysława Srokowskiego)[7].
Inne realizacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- 1954 − Teatr Polskiego Radia, reż. Rudolf Ratschki (w realizacji wystąpił m.in. Aleksander Żabczyński).
- 1957 − Teatr Nowy w Łodzi, reż. Kazimierz Dejmek[5].
- 1964 − Teatr Polski ZASP (POSK) w Londynie w sali St. Pancras Town Hall, reż. Stanisław Szpiganowski (występ z okazji 25-lecia Teatru Polskiego na Obczyźnie. Wystawił ZASP Za granicą pod protektoratem gen. Władysława Andersa)[5].
- 1969 − Teatr Telewizji, reż. Olga Lipińska.
- 1991 − Teatr Polski w Nowym Jorku, reż. Nina Polan (spektakl wystawiono w Central Parku)[8].
- 1999 − Teatr Muzyczny – Operetka Wrocławska, reż. Jacek Gębura (z udziałem grupy tanecznej Arkadia i Studia Musicalowego Młodzieżowego Teatru Tańca).
- 2008 − Teatr Syrena w Warszawie, reż. Laco Adamik[5].
- 2017 − Teatr Powszechny w Warszawie, reż. Cezary Tomaszewski[9].
- 2018 − Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, reż. Jerzy Jan Połoński[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zob. wspomnienia Barbary Fijewskiej w: Kram z piosenkami [program spektaklu]. Teatr Ateneum Warszawa 1961
- ↑ Rewia wielokrotnie zmieniała swoją budowę, ale prezentowane tutaj elementy występowały w niej zawsze, w ciągu kilkudziesięciu lat realizacji. Cyt. za: Kram z piosenkami [program teatralny] Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, 1975.
- ↑ Zob. wspomnienia Barbary Fijewskiej w: Kram z piosenkami [program spektaklu]. Teatr Ateneum Warszawa 1961.
- ↑ a b Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, Kram z piosenkami [online], teatrosterwy.pl [dostęp 2018-09-17] (pol.).
- ↑ a b c d Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-02].
- ↑ Por.: realizacje „Kramu z piosenkami” w bazie Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego: e-teatr.pl. [dostęp 2017-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-27)].
- ↑ Lucjan Kydryński, Przewodnik operetkowy. Wyd. 3. Warszawa. PWM 1986, s. 624.
- ↑ Juliusz Tyszka: Widowiska nowojorskie - Coś niebywałego, czyli debiut i ciąg dalszy Polskiej Grupy Teatralnej w Nowym Jorku. Poznań: 1994, s. 134. ISBN 83-85409-25-4.
- ↑ Kram z piosenkami - Teatr Powszechny [online], www.powszechny.com [dostęp 2018-02-24] (pol.).
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- Kram z piosenkami. Obrazki śpiewające, Leon Schiller, oprac. Stanisława Mrozińska, Warszawa. WAiF, 1989, wyd. 2.
- Leon Schiller, Kram z piosenkami. Widowisko śpiewno-taneczne w trzech aktach, red. Teresa Worono, Jadwiga Bargiełowska, Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi. [program teatralny], Łódź 1973.
- Lucjan Kydryński, Przewodnik operetkowy. Wyd. 3. Warszawa. PWM 1986, s. 624-625.