Leon Getz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Getz
Ilustracja
Imię i nazwisko

Leon Leonowycz Getz

Data i miejsce urodzenia

13 kwietnia 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

16 grudnia 1971
Kraków

Dziedzina sztuki

malarstwo, rysunek

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Leonowycz Getz; ukr. Лев Львович Ґец – Lew Lwowycz Gec; (ur. 13 kwietnia 1896 we Lwowie, zm. 16 grudnia 1971 w Krakowie) – ukraiński artysta malarz i grafik, nauczyciel.

Grób Leona i Anny Getzów

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był Rusinem wyznania greckokatolickiego[1]. Pochodził z mieszanej rodziny polsko-ruskiej. Był synem Leona (drukarz) i Józefy z domu Harapin. Od 1903 uczył się w ukraińskiej szkole ludowej im. Mariana Szaszkiewycza we Lwowie, następnie malarstwa budowlanego w Państwowej Szkole Przemysłowej we Lwowie. W obu placówkach nauczyciele dostrzegli jego talent artystyczny; w pierwszej szkole Józef Tańczakowski, w drugiej prof. Alfred Kühn. Pracował fizycznie na budowie, po czym został zatrudniony w kancelarii profesora Politechniki Lwowskiej Iwana Łewynskiego, dzięki czemu zawarł znajomość z malarzem Ołeksą Nowakiwskim, pozostając pod jego wpływem w zakresie rozwoju artystycznego.

W czasie I wojny światowej był żołnierzem Ukraińskich Strzelców Siczowych. Został ciężko ranny, w tym czasie tworzył rysunki obrazujące działania wojenne. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej, został wzięty do niewoli i przebywał w obozie jenieckim Kraków-Dąbie do jesieni 1919.

W latach 1919-1924 był studentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, wspierany wówczas przez prof. Stanisława Dębickiego. Po studiach od 1924 przebywał we Lwowie. Od początku 1925 jako nauczyciel kontraktowy wykładał rysunek w Państwowym Gimnazjum im. królowej Zofii w Sanoku[2][3][4][5][6][7][8][9]. 28 stycznia 1928 został mianowany nauczycielem etatowym[10]. Był m.in. wychowawcą Bogdana-Igora Antonycza. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 31 października 1934 celem wypełnienia ustawowego czasu godzin nauczania został powołany do równoczesnego pełnienia obowiązków w 7-klasowej szkole powszechnej im. Grzegorza w Sanoku w roku szkolnym 1934/1935[11]. Wykładał także w Miejskim Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Sanoku. Podczas zamieszkiwania w Sanoku utrwalał widoki miasta w swoich obrazach[12]. W maju 1930 prezentował swoje prace malarskie na wystawie obrazów i rzeźby w Sanoku[13]. W Sanoku był animatorem ukraińskiego życia narodowego, współpracował razem z etnograf Iryną Dobrianską, ks. Stepanem Wenhrynowyczem i burmistrzem Wanczyckim. W 1931 był jednym z założycieli Towarzystwa Muzealnego „Łemkowszczyzna” w Sanoku i był jego dyrektorem do 1940[14]. Podczas II wojny światowej w 1940 został kustoszem placówki powstałej z fuzji Muzeum Ziemi Sanockiej i Towarzystwa Muzealnego „Łemkowszczyzna”, pracując do czerwca 1944[15]. Ponadto jego zainteresowaniem była muzyka, dawał koncerty jako tenor[16].

Po wojnie osiadł w Krakowie. Trudnił się rysunkiem i malarstwem oraz pracował w Spółdzielni Artystów Plastyków. W latach 1951-1958 był profesorem rysunku na ASP w Krakowie. Później skupił się na twórczości w zakresie grafiki.

W Krakowie zamieszkiwał przy ulicy Retoryka 24[17]. Zmarł 16 grudnia 1971 w Krakowie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Rakowickim 23 grudnia 1971[18][19]. Jego drugą żoną była Anna z domu Meckaniuk (1912-2001).

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

27 maja 1961 otrzymał medal 50-lecie Związku Polskich Artystów Plastyków 1911-1961[20]. Z okazji jubileuszu 50-lecia pracy artystycznej w 1965 otrzymał Medal Związku Polskich Artystów Plastyków oraz okolicznościowy medal pamiątkowy[21]. Medal został zaprojektowany przez Andrzeja Kostrzewę, na jego awersie widniała podobizna uhonorowanego oraz po jej bokach napis pionowo Leon i Getz, zaś na rewersie napis Лев Ґец wpisany w trzy cerkiewne wieże oraz inskrypcja W pięćdziesiątą rocznicę twórczości plastycznej / Kraków / 1965[22].

Janusz Szuber zawarł odniesienie do osoby Leona Getza w wierszu pt. Frajter pućka, opublikowanym w tomiku poezji pt. Tym razem wyraźnie z 2014[23] oraz w publikacji pt. Mojość z 2005[24].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Andrzej Tarnawski. „Belfrowie” – Nostri Magistri. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 184, 1995. 
  2. ↑ XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 3, 4.
  3. ↑ XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 2.
  4. ↑ XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 12.
  5. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 152, Nr 4 z 25 kwietnia 1928. 
  6. ↑ XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 1.
  7. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 2.
  8. ↑ XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 2.
  9. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 2.
  10. ↑ XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 14.
  11. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 5.
  12. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 623.
  13. ↑ Wystawa obrazów i rzeźby w Sanoku. Maj 1930 r.. Sanok: 1930, s. 7-10.
  14. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 613-614, 623.
  15. ↑ Bronisław Jaśkiewicz. Działalność artystyczno-malarska i muzealna Leon Getza ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Sanockiej. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 15, s. 52, 1972. 
  16. ↑ Bronisław Jaśkiewicz. Działalność artystyczno-malarska i muzealna Leon Getza ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Sanockiej. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 15, s. 51, 1972. 
  17. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 125.
  18. ↑ Leon Getz. Nekrolog. „Dziennik Polski”, s. 4, Nr 302 z 21 grudnia 1971. 
  19. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Leon Getz. rakowice.eu. [dostęp 2016-12-31].
  20. ↑ Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 59. ISBN 83-919305-8-0.
  21. ↑ Bronisław Jaśkiewicz. Działalność artystyczno-malarska i muzealna Leon Getza ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Sanockiej. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 15, s. 54, 1972. 
  22. ↑ Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 60. ISBN 83-919305-8-0.
  23. ↑ Janusz Szuber: Tym razem wyraźnie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014, s. 42-43. ISBN 978-83-08-05356-0.
  24. ↑ Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 28. ISBN 83-919470-8-4.

Literatura[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leon_Getz&oldid=71949220”