Maślak błotny

Maślak błotny
	; Młode owocniki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	maślakowate
Rodzaj	maślak
Gatunek	maślak błotny
	Nazwa systematyczna
	Suillus flavidus (Fr.) J. Presl; Wšobecný rostl. (Praha) 2: 1917 (1846)

Maślak błotny (Suillus flavidus (Fr.) J. Presl) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)^[1]. Grzyb jadalny.

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Boletus flavidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1846 r. Jan Svatopluk Presl, przenosząc go do rodzaju Suillus^[1].

Synonimy:

Boletopsis flavidus (Fr.) Henn. 1898
Boletopsis pulchella (Fr.) Henn., in Engler & Prantl 1898
Boletus elegans var. pulchellus (Fr.) Rea 1922
Boletus flavidus Fr. 1815
Boletus pulchellus Fr. 1874
Ixocomus flavidus (Fr.) Quél. 1888
Suillus grevillei var. pulchellus (Fr.) Rea 1922^[2].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r., przez Alinę Skirgiełło gatunek ten opisywany był też pod nazwą maślak żółtawy^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

O średnicy 4–15 cm, początkowo prawie kulisty, później płaskołukowaty, w końcu poduchowaty, często z tępym garbem. Powierzchnia gładka lub nieco pomarszczona, o barwie od złotożółtej do złotopomarańczowej, przy brzegu jaśniejsza, w stanie wilgotnym bardzo śliska i błyszcząca^[4].

Rurki

Początkowo zasłonięte białawożółtawą osłoną, czasami nieco zbiegające na trzon, początkowo żółte z okrągłymi porami, potem oliwkowożółte z kanciastymi porami. Pory tej samej barwy co rurki^[4].

Trzon

Wysokość 5–12 cm, średnica do 2,5 cm, cylindryczny lub maczugowaty, pełny, z pierścieniem u góry. Nad pierścieniem cytrynowożółty, często z siateczką, pod pierścieniem żółtobrązowy^[4].

Miąższ

W młodych owocnikach sprężysty i soczysty, w kapeluszach starszych miękki i wodnisty, a w trzonie włóknisty. Barwa cytrynowożółta, po przecięciu zmieniająca się na brudnoróżową. Smak i zapach przyjemny^[4].

Wysyp zarodników

Oliwkowoochrowy. Zarodniki o średnicy 7–10 × 3–4 µm, gładkie, bladożółte^[5].

Gatunki podobne

Podobny jest maślak żółty (Suillus luteus). Charakterystycznymi cechami echami maślaka błotnego są: śluzowaty, brązowy pierścień (u starszych okazów zanika), mniej lub bardziej widoczny garbek na kapeluszu, dość duże pory i występowanie na podmokłych siedliskach (głównie na torfowiskach)^[6].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Maślak błotny występuje na większości obszaru Europy, w Ameryce Północnej i Azji^[7]. W Polsce jest szeroko rozpowszechniony, głównie w północno-zachodniej i południowo-wschodniej części. Do 2020 r. podano 77 stanowisk^[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[8]. W latach 1995–2004 objęty ochroną częściową, w latach 2004–2014 – ochroną ścisłą, a od 2014 – ponownie ochroną częściową^[6].

Naziemny grzyb mykoryzowy żyjący w symbiozie z sosnami dwuigielnymi. Występuje na torfowiskach wysokich i przejściowych, w wilgotnych i bagiennych borach sosnowych z sosną zwyczajną i kosodrzewiną^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ ^a ^b ^c ^d AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .
↑ Mapa występowania na świecie Suillus flavidus na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-06-08] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[ger-5] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[och-6] AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .

[gbif-7] Mapa występowania na świecie Suillus flavidus na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-06-08] .

[mirek-8] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]