Mangaba

Mangaba
	Cercocebus
	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812
	; Przedstawiciel rodzaju – mangaba obrożna (C. torquatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	koczkodany
Plemię	Papionini
Rodzaj	mangaba
	Typ nomenklatoryczny
	Cercocebus fuliginosus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812 (= Simia (Cercopithecus) aethiops torquatus Kerr, 1792)
Synonimy
	Aethiops Martin, 1841;
	Aethiops Martin, 1841;
Gatunki
	7 gatunków – zobacz opis w tekście
	7 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mangaba^[3] (Cercocebus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[4]^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 42–59 cm, samców 43,6–73 cm, długość ogona samic 45–68 cm, samców 50–76 cm; masa ciała samic 3,9–8 kg, samców 7,1–12,5 kg^[6]^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Cercocebus: gr. κερκος kerkos „ogon”; κηβος kēbos „małpa długoogoniasta”^[8].
Aethiops: gr. Αιθιοψ Aithiops „Etiopczyk, Murzyn”, od αιθω aithō „palić się”; ωψ ōps, ωπος ōpos „twarz”^[9]. Gatunek typowy: Martin nie wyznaczył typu nomenklatorycznego.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]^[7]^[4]^[3]:

Cercocebus galeritus W. Peters, 1879 – mangaba oliwkowa
Cercocebus agilis Milne-Edwards, 1886 – mangaba zwinna
Cercocebus chrysogaster Lydekker, 1900 – mangaba złotobrzucha
Cercocebus sanjei Mittermeier, 1986 – mangaba czubata
Cercocebus atys (Audebert, 1797) – mangaba szara
Cercocebus lunulatus (Temminck, 1853) – mangaba białokarkowa
Cercocebus torquatus (Kerr, 1792) – mangaba obrożna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Tableau des quadrumanes, ou des Animaux composant le premier Ordre de la Classe des Mammifères. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 19, s. 97, 1812. (fr.).
↑ W.Ch.L. Martin: A general introduction to the natural history of mammiferous animals, with a particular view of the physical history of man, and the more closely allied genera of the order Quadrumana, or monkeys. London: Wright and co., 1841, s. 508. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 226. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cercocebus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
↑ ^a ^b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 651–654. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 147. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 171.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 82.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-19]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[Geoffroy-1] É. Geoffroy Saint-Hilaire. Tableau des quadrumanes, ou des Animaux composant le premier Ordre de la Classe des Mammifères. „Annales du Muséum National d’Histoire Naturelle”. 19, s. 97, 1812. (fr.).

[Martin-2] W.Ch.L. Martin: A general introduction to the natural history of mammiferous animals, with a particular view of the physical history of man, and the more closely allied genera of the order Quadrumana, or monkeys. London: Wright and co., 1841, s. 508. (ang.).

[Cichocki&inni-3] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 226. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cercocebus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].

[Zinner&inni-6] D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 651–654. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 147. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655327_171]-8] Palmer 1904 ↓, s. 171.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655238_82]-9] Palmer 1904 ↓, s. 82.

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-19]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]