Metellina
| Metellina | |||
| Chamberlin et Ivie, 1941 | |||
 Czaik jesienny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Metellina | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Pachygnatha curtisi McCook, 1894 | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
Metellina – rodzaj pająków z rodziny kwadratnikowatych i podrodziny czaikowatych.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pająki te mają prosomę zwykle o podstawowej barwie jasnożółtobrązowej[1]. Od rodzajów Zhinu i Dolichognatha wyróżniają się nieprostokątną częścią głowową karapaksu[2]. Jamki na karapaksie są wyraźnie zaznaczone. Region oczny nie jest ciemniejszy od reszty karapaksu. Oczy przednio-środkowe leżą bardziej z przodu niż przednio-boczne[1]. Oczy tylno-boczne osadzone są na pojedynczych wzgórkach[2] i widoku od przodu leżą nieco niżej niż tylno-środkowe[1]. Błona odblaskowa w oczach drugorzędnych ma kształt kajaka[2]. Wysokość nadustka jest trochę większa niż szerokość oka przednio-środkowej pary. Szczękoczułki mają na przednich krawędziach po 3 duże zęby, a na tylnych po 2 duże zęby i 2 małe ząbki. Szersza niż dłuższa warga dolna ma wyraźne obrzeżenie. Najszersze z przodu szczęki są dwukrotnie dłuższe od wargi dolnej. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej przedstawia się następująco: I, II, IV, III[1]. U samca dwie początkowe pary odnóży są znacznie dłuższe niż u samicy[3]. Trichobotria występują na goleniach i nadstopiach[1]. Opistosoma (odwłok) jest dłuższa niż szeroka i zwykle pozbawiona guzków[2].
Samiec ma nogogłaszczki z pojedynczą szczecinką makroskopową (makrochetą) na rzepce. Jego cymbium ma duży wyrostek zewnętrzno-nasadowy (processus cymbialis ectobasalis), ale pozbawione jest wyrostka zewnętrzno-środkowego (processus cymbialis ectomedialis), co różni je od tego u rodzaju Meta. Paracymbium jest dłuższe niż połowa długości cymbium[2] i ma długą i wąską odnogę[1]. Embolus ma specyficzną dla podrodziny apofizę MEA (metaine embolic apophysis) o stosunkowo prostej budowie, słabiej zesklerotyzowaną niż u rodzaju Meta[2].
Płytka płciowa samicy jest płaska, o otworach kopulacyjnych skierowanych ku tyłowi. W pobliżu przewodów kopulacyjnych zlokalizowana jest masa gruczołów dodatkowych. Przewody zapładniające biorą swój początek niedaleko przednich części zbiorników nasienneych[2].
Biologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Pająki te budują pionowe lub prawie pionowe sieci kolistego kształtu z otwartymi pępkami[1][3]. Samce oczekują na krawędziach sieci samic, aż wpadnie w nie zdobycz. Do kopulacji przystępują, gdy szczękoczułki partnerki zajęte są żerowaniem. Kokony samic są mniej więcej kuliste i przyczepiane w pobliżu sieci do roślinności, w tym do kory drzew[3].
Rodzaj ten zasiedla krainę palearktyczną, nearktyczną i etiopską. W Europie[4], w tym w Polsce występują 3 gatunki (zobacz kwadratnikowate Polski)[5]. Spośród nich dwa: czaik jesienny i czaik wiosenny określane są jako prawdopodobnie najpospolitsze i najliczniej występujące pająki przędące koliste sieci łowne w północnej części Europy[3].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj ten wprowadzony został w 1941 roku przez Ralpha V. Chamberlina i Wiltona Iviego[6]. W pracach Jörga Wunderlicha[4], a także w publikacji Johna A. Murphy’ego i Michaela J. Robertsa z 2015 roku traktowany był jako synonim rodzaju Meta[7]. W 2018 Robert Kallal i Gustavo Hormiga opublikowali wyniki analizy filogenetycznej czaikowatych, zgodnie z którymi takie stanowisko nie jest uzasadnione. Według nich rodzaj Metellina zajmuje pozycję siostrzaną względem rodzaju Zhinu, a powstały tak klad pozycję siostrzaną względem rodzaju Dolichognatha, podczas gdy rodzaj Meta zajmuje pozycję bazalną w podrodzinie[2].
Dotychczas opisano 15 gatunków[4]:
- Metellina barreti (Kulczyński, 1899)
- Metellina curtisi (McCook, 1894)
- Metellina gertschi (Lessert, 1938)
- Metellina haddadi Marusik & Larsen, 2018
- Metellina kirgisica (Bakhvalov, 1974)
- Metellina longipalpis (Pavesi, 1883)
- Metellina mengei (Blackwall, 1869)
- Metellina merianae (Scopoli, 1763)
- Metellina merianopsis (Tullgren, 1910)
- Metellina mimetoides Chamberlin & Ivie, 1941
- Metellina minima (Denis, 1953)
- Metellina orientalis (Spassky, 1932)
- Metellina ornata (Chikuni, 1955)
- Metellina segmentata (Clerck, 1757) – czaik jesienny
- Metellina villiersi (Denis, 1955)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g S. Almquist. Swedish Araneae, part 1 - families Atypidae to Hahniidae. „Insect Systematics & Evolution, Supplement”. 63, s. 111-116, 2005.
- ↑ a b c d e f g h R.J. Kallal, G. Hormiga. An expanded molecular phylogeny of metaine spiders (Araneae, Tetragnathidae) with description of new taxa from Taiwan and the Philippines. „Invertebrate Systematics”. 32 (2), s. 400-422, 2018. DOI: 10.1071/IS17058.
- ↑ a b c d M.J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. London: HarperCollins, 1995, s. 306-310, seria: Collins Field Guide.
- ↑ a b c Metellina. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2018-10-07].
- ↑ Check-list of spiders (Araneae) of Poland. [dostęp 2013-08-23].
- ↑ R.V. Chamberlin, W. Ivie. Spiders collected by L. W. Saylor and others, mostly in California. „Bulletin of the University of Utah”. 31 (8), s. 1-49, 1941.
- ↑ J.A. Murphy, M.J. Roberts: Spider families of the world and their spinnerets. York: British Arachnological Society, 2015.