Monasterzysko Wielkie
53°51′17″N 19°20′35″E/53,854722 19,343056| osada | |
 Dawny (nieistniejący) dwór na XIX-wiecznej litografii | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Liczba ludności (2009) | |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-450[4] |
| Tablice rejestracyjne |
GSZ |
| SIMC |
0156943 |
Położenie na mapie gminy Stary Dzierzgoń  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sztumskiego  | |
| 53°51′17″N 19°20′35″E/53,854722 19,343056[1]
| |
Monasterzysko Wielkie (niem. Groß Münsterberg[5][6]) – osada w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Stary Dzierzgoń. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Matule.
W miejscowości znajduje się kościół filialny parafii w Starym Dzierzgoniu.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna nazwa miejscowości to Monstreberg.
12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Monasterzysko Wielkie, określając II przypadek jako „Monasterzyska”, a przymiotnik jako „monasterski”[5]; w późniejszym czasie zmieniono dopełniacz na „Monasterzyska Wielkiego”[7].
Administracja[edytuj | edytuj kod]
W 1973 r. miejscowość należała do powiatu morąskiego, gmina i poczta Stary Dzierzgoń.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość wzmiankowana w dokumentach z lat 1131 i 1132 jako wieś czynszowa na 60 włókach. W 1782 r. odnotowano w miejscowości 22 domy (dymy), natomiast w 1858 r. w 16 gospodarstwach domowych mieszkały 234 osoby. W latach 1937–1939 w Monasterzysku Wielkim mieszkały 273 osoby.
W 1933 r.[8] w miejscowości mieszkało 320 osób, a w 1939 r.[9] – 271 osób[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[10] na listę zabytków wpisana jest neogotycka kaplica grobowa z połowy XIX w. (nr rej.: A-766 z 12.09.1973), miejsce pochówku dawnych właścicieli wsi.
Kaplica to budynek o narożnych przyporach przedłużonych sterczynami w kształcie wieżyczek. We wsi znajdują się fundamenty dworu z XVIII wieku, park podworski oraz czworaki z XIX wieku[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82977
- ↑ BDL :: Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny, 2013. [dostęp 2013-07-19]. (pol.).
- ↑ Stan na 1 stycznia 2009 roku.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 804 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Ostpreußen, Kreis Mohrungen. 2006. [dostęp 2013-07-19]. (niem.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Stan na 16 czerwca 1933 roku.
- ↑ Stan na 17 maja 1939 roku.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-01-03].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 31 ISBN 83-7200-631-8
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju
- Geoportal
- Morąg – z dziejów miasta i powiatu; Pojezierze, Olsztyn 1973
- Siedziba gminy: Stary Dzierzgoń
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne. części wsi |
