Wilgotnica kwaskowata
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wilgotnica kwaskowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Neohygrocybe nitrata (Pers.) Kovalenko Opredelitel’ Gribov SSSR (Leningrad): 40 (1989) | |
Wilgotnica kwaskowata (Neohygrocybe nitrata (Pers.) Kovalenko) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrocybe, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Hygrophorus mucronellus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1989 r. Aleksander E. Kowalenko[1].
- Agaricus nitratus Pers. 1801
- Agaricus nitratus var. aglidius Fr. 1818
- Camarophyllus nitratus (Pers.) Ricken 1920
- Hygrocybe nitrata (Pers.) Wünsche 1877
- Hygrophorus nitratus (Pers.) Fr. 1874
- Hygrophorus nitratus var. thejophyllus Bres. 1929
- Neohygrocybe nitrata (Pers.) Herink 1958[2].
Nazwę polską wilgotnica kwaskowata nadała w 1997 r. Barbara Gumińska. Franciszek Błoński w 1896 r. opisywał ten gatunek pod nazwą wodnicha kwaskowata[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–7 cm, początkowo półkulisty, później rozpostarty lub nieco na środku wypukły, rzadziej zagłębiony. Brzegi starszych owocników powyginane lub popękane. Powierzchnia u młodych owocników gładka, u starszych włókienkowata lub bardzo drobnołuskowata, sucha, szara lub szarobrązowa, czasami z oliwkowym odcieniem. Brzeg czasami jaśniejszy[4].
Przyrośnięte, grube i rzadkie, szerokie, z międzyblaszkami, przy trzonie często z anastomozami, białawe, lub jasnoszare z ochrowym odcieniem. Ostrza faliste[4].
Wysokość 4–8 cm, średnica od 0,5 do 1,2 cm, nierównej grubości, często faliście powyginany, spłaszczony lub rowkowato wklęśnięty, kruchy, w środku pusty. Powierzchnia gładka lub włóknista, sucha, o barwie białej lub szarobrązowej, czasami żółtawej[4].
Cienki, białawy, tylko pod skórką kapelusza nieco ciemniejszy, niezmienny, kruchy. Ma alkaliczny zapach i słabo kwaskowaty smak[4].
Biały, zarodniki elipsoidalne, gładkie[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano występowanie wilgotnicy kwaskowatej w Europie i w kilku rejonach Ameryki Północnej (w USA). W Europie najliczniej występuje na Półwyspie Skandynawskim[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 7 stanowisk[3]. Również w późniejszych latach podano jej stanowiska[6], a najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów[7]. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, Niemczech, Danii, Holandii, Szwecji[3].
Można ją spotkać wśród traw na polanach, łąkach, pastwiskach, świetlistych lasach, obrzeżach dróg leśnych, rzadko na wapiennych terenach. Owocniki wytwarza od września do października[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Występowanie Neohygrocybe na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-08].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
- ↑ WAktualne stanowiska wilgotnicy kwaskowatej w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2023-03-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.