Nothofagus alpina
 Liście gatunku, widoczne także owoce | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Nothofagus alpina | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst. Bidr. Egefam. 24 1872[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst. – gatunek rośliny z rodziny bukanowatych (Nothofagaceae). Występuje naturalnie w południowych częściach Chile i Argentyny[5][6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Zrzucające liście drzewo dorastające do 25 m wysokości i 15 m szerokości[6][7]. Pokrój jest stożkowy i szeroki[8]. Kora jest spękana, ma ciemnoszarą barwę[6]. Pędy są mocne, długo owłosione przez cały rok i mają zieloną barwę. Pąki są relatywnie duże – dorastają do 1 cm długości[9].
- Liście
- Ulistnienie jest naprzemianległe[8][10]. Liście są pojedyncze[10]. Blaszka liściowa ma owalny kształt. Mierzy 5–7 cm długości oraz 3,5–5,5 cm szerokości, jest tępo ząbkowana na brzegu, ma nasadę od zaokrąglonej do uciętej i tępy wierzchołek. Młode liście są brązowe, latem ich górna powierzchnia jest brązowozielona, natomiast od spodu są blade i nieco owłosione przy narwach, jesienią przebarwiają się na kolor od jasnozłocistego do lekko czerwonawego. Liście są wyraźnie unerwione – mają 14–18 par żyłek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 8 mm długości[6][8][9].
- Kwiaty
- Są jednopłciowe, mają zielonkawą barwę i dorastają do 5–6 mm średnicy. Kwiaty męskie są zebrane po 3 w kwiatostany[6].
- Owoce
- Orzechy o brązowej barwie, osadzone są po 3 w kupulach mierzących 10 mm długości. Kupule powstają ze zrośnięcia czterech liści przykwiatowych[6][10].
- Gatunki podobne
- Roślina jest podobna do gatunku N. betuloides, który jednak ma nieco inne liście, a także różni się gęstszą koroną drzewa[10].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośnie w lasach zrzucających liście. Występuje na wysokości od 500 do 1000 m n.p.m.[6] Kwiaty zapylane są przez owady[8]. Charakteryzuje się szybkim wzrostem. Jest mrozoodporny – znosi spadki temperatury do -15 °C. Najlepiej rośnie na stanowiskach w pełnym nasłonecznieniu[7].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek jest uprawiany komercyjnie w wielu państwach półkuli północnej ze względu na dobre jakościowo drewno[8][10].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii LC – gatunków najmniejszej troski[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-03] (ang.).
- ↑ a b Nothofagus alpina (Poepp. & Endl.) Oerst.. The Plant List. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
- ↑ Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Discover Life: Point Map of Nothofagus alpina. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Nothofagus alpina. Plantes & botanique. [dostęp 2017-03-03]. (fr.).
- ↑ a b Ch. Brickell: The Royal Horticultural Society. Gardeners' Encyclopedia of Plants and Flowers. London: Dorling Kindersley Limited, 1994, s. 41. ISBN 978-0-7513-0147-2. (ang.).
- ↑ a b c d e T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 148. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).
- ↑ a b O. Johnson, D. More: Przewodnik Collinsa. Drzewa. 1600 gatunków i odmian drzew rosnących w Europie. Multico Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 200. ISBN 978-83-7073-643-9. (pol.).
- ↑ a b c d e T. Russell: Arbres du monde. Larousse, 2013, s. 157. ISBN 978-2-03-587199-2. (fr.).
- ↑ M. Barstow, Nothofagus alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-02-21] (ang.).