Nowa Kolonia Robotnicza
 nr rej. - A/1554/94 z 28 lutego 1994 (woj. katowickie)[1] - A/1151/23 z 20 marca 2023 (woj. śląskie)[2] | |
 Ulica Konstytucji w Bytomiu, po prawej zabudowania Nowej Kolonii Robotniczej (2011) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data budowy |
1907–1922[3] |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°20′26,7″N 18°52′22,8″E/50,340750 18,873000
| |
Nowa Kolonia Robotnicza – zespół osiedla mieszkaniowego, który został wzniesiony w latach 1907–1922 w Bytomiu-Bobrku, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zarząd Huty Julia wzniósł dla swoich pracowników dwie kolonie[4]. Pierwsza powstała w latach 1888–1889 w rejonie ulic: Konstytucji, Ludwika Pasteura, Stalowej, Huty Julia (wcześniej Konrada Piecucha)[4]. Drugie osiedle zwane Nową Kolonią Robotniczą zostało również wybudowane na potrzeby pracowników huty Julia w obrębie ulic: Konstytucji, Karola Jochymczyka, Żwirowej, Piotra Czajkowskiego[4]. Pierwsze budynki wzniesiono w 1907 roku[5]. Założenie zostało rozbudowane w 1912 roku[6], powstawało do 1922 roku[7].
Kolonia została wpisana dwukrotnie do rejestru zabytków nieruchomych: 10 czerwca 1985 pod numerem rejestru A/1359/85 wpisano „osiedle robotnicze”, a 28 lutego 1994 „zespół osiedla” został wpisany pod numerem rejestru A/1554/94[1][8]. Zasięg ochrony ustalony wpisem z 1985 roku pokrywa się z granicami tejże według decyzji z 1994 roku[9].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Trójkondygnacyjne domy tworzące osiedle zostały wzniesione z cegły w stylu nawiązującym do historyzmu i secesji, nakryto je dachami naczółkowymi, elewacje dekorowano imitacją muru pruskiego[5].
Obiekty wpisane do rejestru (decyzja z 1994 roku)[edytuj | edytuj kod]
Do rejestru zabytków nieruchomych wpisano 101 budynków osiedla[1]:
- 3 domy przy ul. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego 4, 6, 8
- 18 domów przy ul. Piotra Czajkowskiego 2, 3, 4, 6–20
- 13 domów przy ul. Karola Jochymczyka 1–13
- 8 domów przy ul. Konstytucji 56, 58, 60, 62, 66, 68, 70, 72
- 19 domów przy ul. Karola Olszewskiego 1, 3–20
- 9 domów przy Placu na Bobrku 1–9
- 5 domów przy ul. Pawła Stalmacha 1–5
- 13 domów przy ul. Wytrwałych 1–13
- 5 domów przy ul. Zabrzańskiej 116, 118, 120, 122, 124[10][11]
- 8 domów przy ul. Żwirowej 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Ul. K. Baczyńskiego 4 (2011) -
Ul. P. Czajkowskiego 20 (2011) -
Ul. K. Jochymczyka 5 (2011) -
Ul. Konstytucji 56 (2011) -
Ul. Konstytucji 72 (2011) -
Plac Na Bobrku 3 (2018) -
Ul. K. Olszewskiego 19 (2018) -
Ul. P. Stalmacha 3 (2011) -
Ul. Wytrwałych 13 (2018) -
Ul. Żwirowa 1 (2011)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 24 [dostęp 2018-08-23].
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 6 kwietnia 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-04-08]
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 18, 19.
- ↑ a b c Rowerem. Urząd Miasta Bytom, 2014-01-14. [dostęp 2018-08-23].
- ↑ a b Kolonie robotnicze Bobrek I, II i III w Bytomiu. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2018-08-23].
- ↑ Magdalena Kruk: BYTOM odNOWA. Projekt rewitalizacji osiedla KOLONIA ZGORZELEC (praca dyplomowa magisterska). ca. 2015, s. 30.
- ↑ Jarosław A. Krawczyk, Przemysław Nadolski: Atlas geograficzny Bytomia / Geografischer Atlas von Beuthen O/S. Bytom: P.P.H.U. „ROCOCO” – J. Krawczyk, 2007, s. 40. ISBN 978-83-86293-55-1.
- ↑ Uchwała nr X/119/13 Rady Miejskiej w Bytomiu z dnia 25 lutego 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obszaru Bobrka w Bytomiu. „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego”, s. 8–9, 2013-03-12.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bytom. Tekst ujednolicony. [dostęp 2018-09-18].
- ↑ Bytom w liczbach. [w:] polskawliczbach.pl [on-line]. [dostęp 2018-09-17].
- ↑ W rejestrze zabytków jest podana błędna numeracja budynków przy ul. Zabrzańskiej objętych decyzją.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rejestr zabytków województwa śląskiego. Gmina Bytom – miasto na prawach powiatu – województwo śląskie. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków.