Olszewnik (roślina)

Olszewnik
	; Olszewnik kminkolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	olszewnik
	Nazwa systematyczna
	Selinum (L.) L.; Sp. Pl. ed. 2. 1. 350. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	S. carvifolia (Linnaeus) Linnaeus
Synonimy
	Allinum Neck.; Anthosciadium Fenzl ex Endl.; Carvi Bernhardi; Carvifolia Villars; Epikeros Raf.; Macrosciadium V.N.Tikhom. & Lavrova; Micrangelia Fourr.; Mylinum Gaudin; Thysselinum Adanson;
	Allinum Neck.; Anthosciadium Fenzl ex Endl.; Carvi Bernhardi; Carvifolia Villars; Epikeros Raf.; Macrosciadium V.N.Tikhom. & Lavrova; Micrangelia Fourr.; Mylinum Gaudin; Thysselinum Adanson;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Olszewnik (Selinum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje 11 gatunków^[4]. Występują one w Europie, w północno-zachodniej Azji (Kazachstan i zachodnia Syberia) oraz w zachodnich Himalajach i w południowych Chinach^[4]^[5]. Do polskiej flory należy jeden gatunek – olszewnik kminkolistny (S. carvifolium)^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny o tęgim korzeniu palowym^[7], krótkim i rozgałęzionym kłączu^[8] i wyprostowanej łodydze, u nasady zwykle z włóknisto postrzępionymi pochwami starych liści^[7].
Liście: Dolne ogonkowe, podwójnie lub potrójnie pierzastozłożone, czasem podwójnie trójlistkowe. Coraz wyższe liście mają coraz krótsze ogonki, górne siedzą na rozdętych pochwach. Wraz z wysokością, na jakiej wyrastają liście, ich blaszka także jest coraz bardziej zredukowana^[7].
Kwiaty: Zebrane w baldachy złożone, składające się z wielu baldaszków^[8]^[7]. Pokryw brak lub są obecne, zwykle nieliczne^[8], czasem wcinane na wierzchołku lub pierzasto złożone^[7]. Pokrywki są liczne^[8], podobne do pokryw^[7]. Kielich ma ząbki silnie zredukowane^[8] lub wyraźnie widoczne i wówczas równowąsko-lancetowate, nierówne^[7]. Płatki korony są białe lub zaróżowione, jajowate lub odwrotnie sercowate, na szczycie wycięte i tu z niewielką łatką^[8]^[7]. Stylopodium stożkowate, na szczycie z szyjkami słupka dwa razy od niego dłuższymi, odgiętymi po przekwitnieniu^[7]
Owoce: Rozłupki podługowato-jajowate, jajowate lub zaokrąglone, od strony odosiowej spłaszczone, nagie, z 5 żebrami oskrzydlonymi, przy czym skrzydełka żeber brzeżnych szersze i wyższe od grzbietowych. Smugi pojedyncze w bruzdach, ale po 2–4 w stopie^[8]^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców (Apiales Lindl.)^[2]. Relacje i kryteria podziału między tym rodzajem i kilkoma innymi (m.in. selernicą Cnidium, lubiśnikiem Ligusticum i Kadenia) są niejasne^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Selinum alatum (M.Bieb.) Poir.
Selinum broteroi Hoffmanns. & Link
Selinum carvifolium (L.) L. – olszewnik kminkolistny
Selinum coniifolium (Boiss.) Leute
Selinum cryptotaenium H.Boissieu
Selinum filicifolium (Edgew.) Nasir
Selinum longicalycium M.L.Sheh
Selinum pauciradium (Sommier & Levier) Leute
Selinum physospermifolium (Albov) Hand
Selinum rhodopetalum (Pimenov & Kljuykov) Hand
Selinum vaginatum (Edgew.) C.B.Clarke

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2021-07-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Selinum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-03].
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 846, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 164, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Pu Fading, Mark F. Watson: Selinum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-13].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IX, WładysławW. Szafer, BogumiłB. Pawłowski (red.), Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 91 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2021-07-03].

[powo-4] Selinum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-03].

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 846, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 164, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Pu Fading, Mark F. Watson: Selinum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-13].

[koczwara-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IX, WładysławW. Szafer, BogumiłB. Pawłowski (red.), Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 91 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]