Olszyny (gmina Rzepiennik Strzyżewski)
49°48′35″N 21°08′35″E/49,809722 21,143056| wieś | |
.jpg) Widok na wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2146[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
33-164[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KTA |
| SIMC |
0829431 |
Położenie na mapie gminy Rzepiennik Strzyżewski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
| 49°48′35″N 21°08′35″E/49,809722 21,143056[1]
| |
Olszyny – wieś znajdująca się w powiecie tarnowskim, w województwie małopolskim sołectwo w gminie Rzepiennik Strzyżewski. W 2021 roku miejscowość liczyła 2146 mieszkańców[4]. Olszyny są typową małopolską wsią, w której dominują małe, tradycyjne gospodarstwa[5].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Pod względem geograficznym miejscowość znajduje się na Pogórzu Ciężkowickim. Zabudowania i pola wsi zajmują rozległą dolinę potoku Olszynka oraz stoki okolicznych wzniesień; od północnej strony jest to Pasmo Brzanki[6].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0829448 | Lipie | część wsi |
| 0829454 | Mościska | część wsi |
| 0829460 | Nadole Południowe | część wsi |
| 0829477 | Nadole Północne | część wsi |
| 0829483 | Nagórze Południowe | część wsi |
| 0829490 | Nagórze Północne | część wsi |
| 0829508 | Dział | część wsi |
| 0829514 | Potoki | część wsi |
| 0829520 | Przylaski | część wsi |
| 0829537 | Ratówki | część wsi |
| 0829543 | Serwoniec | część wsi |
| 0829550 | Wyręby | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Olszyny lokowano w połowie XIV wieku. W 1386 roku Władysław II Jagiełło nadal Olszyny, wraz z kilkoma sąsiednimi wsiami, Spytkowi herbu Leliwa z Melsztyna. W 1510 roku, w wyniku zamiany, wieś stała się własnością Jordanów herbu Trąby[9]. W 1580 roku w Olszynach wybudowano pierwszy drewniany kościół[10]. Prywatna wieś szlachecka, własność kasztelanowej krakowskiej Anny z Sieniawskich Jordanowej, położona była w 1595 roku w powiecie bieckim województwa krakowskiego[11]. W 1858 roku utworzono we wsi pierwszą, początkowo jednoklasową, szkołę[12]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[13].
- Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego;
- cmentarz wojenny nr 113 z okresu I wojny światowej, zaprojektowany przez Jana Szczepkowskiego;
- kapliczka pw. MB Częstochowskiej.
Pomnik Lotników Polskich w Olszynach[edytuj | edytuj kod]
Pomnik upamiętniający siedmiu polskich lotników z jednostki lotniczej RAF, którzy zginęli w katastrofie samolotu w czasie II wojny światowej.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W centralnej części wsi, niedaleko kościoła, początek ma czerwony szlak turystyczny, prowadzący w kierunku grzbietu Pasma Brzanki (przysiółek Ratówki). Szlak został wyznakowany na wiosnę 2017 roku przez tarnowski Oddział PTTK. Jest szlakiem łącznikowym. Na Ratówkach zbiega się z długodystansowym szlakiem pogórzańskim koloru żółtego Dynów – Siedliska. Idąc dalej w kierunku zachodnim, dojść można do wieży widokowej na Brzance. Szlak ma długość 5 km, suma przewyższeń 182 metry, a szacowany czas przejścia wg drogowskazów PTTK to: 1 h 45 min wyjście na grzbiet i 1 h 30 min zejście[14].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół parafialny z 1900 -
Cmentarz wojenny nr 113 -
Szkoła Podstawowa
.jpg)
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Olszyny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 519.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93054
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 859 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Wieś Olszyny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-10-08], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Olszyny – nieoficjalna strona wsi – Artykuły: Położenie i historia [online], www.olszyny.info.pl [dostęp 2018-01-09] (pol.).
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ OLSZYNY – Gmina Rzepiennik Strzyżewski [online], rzepiennik.pl [dostęp 2018-01-09] (pol.).
- ↑ Olszyny – nieoficjalna strona wsi – Artykuły: Parafia [online], www.olszyny.info.pl [dostęp 2018-01-09] (pol.).
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 108.
- ↑ Olszyny – nieoficjalna strona wsi – Artykuły: Historia szkolnictwa w Olszynach [online], www.olszyny.info.pl [dostęp 2018-01-09] (pol.).
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Szlak czerwony: Olszyny – Ratówki [online], www.beskid-niski-pogorze.pl [dostęp 2020-05-20].
- Siedziba gminy: Rzepiennik Strzyżewski
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
