Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu
Zamek w Starym Sielcu
Symbol zabytku nr rej. 1427/A z 11.04.1973[1]
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Stary Sielec

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

historyzm

Architekt

Roger Sławski

Inwestor

Olgierd Czartoryski

Kondygnacje

3

Rozpoczęcie budowy

1911

Ukończenie budowy

nie ukończono

Położenie na mapie gminy Jutrosin
Mapa konturowa gminy Jutrosin, blisko centrum na lewo u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu”
Położenie na mapie powiatu rawickiego
Mapa konturowa powiatu rawickiego, po prawej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu”
Ziemia51°39′29″N 17°08′58″E/51,658056 17,149444

Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu – nieukończony pałac Czartoryskich w Starym Sielcu, nazywany również zamkiem. Zaprojektowany przez Rogera Sławskiego w stylu historyzmu, budowany w latach 1911-1914.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy dwór w Starym Sielecu powstał w latach 90. XVIII w, a kolejny, zachowany do dziś obiekt wybudowano na pocz. XIX w. W 1884 r. Stary Sielec znalazł się w rękach Czartoryskich. W 1911 r. książę Olgierd Czartoryski podjął decyzję o budowie w Starym Sielcu nowego pałacu przeznaczonego na okazałą, reprezentacyjną siedzibą rodową w związku z planowanym ślubem z arcyksiężniczką Mechtyldą, córką Karola Stefana Habsburga, który odbył się 11 stycznia 1913 r.[2]. Pałac zaprojektował architekt Roger Sławski w stylu schyłkowego historyzmu z elementami nawiązującymi do średniowiecznej i renesansowej architektury zamkowej. Ostateczną formę rezydencji wybrał sam właściciel majątku spośród dwóch zachowanych wersji projektu[3].

Budowa rezydencji została przerwana na etapie stanu surowego w związku z wybuchem I wojny światowej, a po jej zakończeniu nie została wznowiona z powodu złej sytuacji gospodarczej[4]. W 1922 r. książę Czartoryski kupił majątek w Baszkowie, do którego przeniósł swoją siedzibę. Po wybuchu II wojny światowej cały jego majątek został skonfiskowany przez niemieckich okupantów, a następnie znacjonalizowany w PRL i przeszedł na rzecz Skarbu Państwa[2]. W latach 90. pałac został przekazany spadkobiercom pierwotnych właścicieli, którzy podjęli prace budowlane i remontowe[3].

Nieukończony pałac był rozkradany i niszczony przez wandali. Na początku 2012 r. z budynku wykradziono niemal pół tony miedzianych elementów opierzenia o łącznej wartości ponad 20 tys. zł. Trzej sprawcy kradzieży zostali zatrzymani przez Policję[5].

13 marca 2018 r. założono Stowarzyszenie Przyjaciół Pałacu w Starym Sielcu, które ma na celu ratowanie niszczejącej rezydencji[6].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Pałac zlokalizowano na południe od dworu i folwarku, nad stawem w południowo-wschodniej części parku krajobrazowego. Zbudowany został na planie prostokąta z dwoma wewnętrznymi dziedzińcami i zwartą, trójkondygnacyjną bryłą nakrytą wysokimi dachami. Pośrodku elewacji frontowej umieszczono trójosiowy, zwieńczony szczytem, pseudoryzalit z głównym wejściem do wielkiej sieni, a w narożnikach dwie okrągłe w planie wieże z hełmami. W środkowej części elewacji od strony parku usytuowany jest pięcioarkadowy ganek z tarasem na piętrze. Otwory okienne i drzwiowe, zwieńczone półkoliście w przyziemiu i prostokątne na wyższych kondygnacjach, tworzą regularny, osiowy rytm elewacji. W wielkiej sieni znajdują się trójbiegowe schody wsparte na toskańskich kolumnach, które miały łączyć pomieszczenia reprezentacyjne planowane na parterze z prywatnymi apartamentami właścicieli, położonymi na wyższych kondygnacjach[3]. Z okien pałacu roztacza się widok na okoliczne pola oraz panoramę Jutrosina z sylwetką kościoła św. Elżbiety ufundowanego przez Czartoryskich.

Podczas budowy pałacu zastosowano nowoczesne jak na owe czasy konstrukcje: stropy ceramiczne o rozpiętościach dochodzących do 8-10 m, żelbetowe schody, a także nadproża Kleina. Kubatura budynku wynosi 12 800 m³[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-03-06].
  2. ↑ a b Łukasz Cichy: Tajemniczy pałac w Wielkopolsce. Miał być siedzibą potężnego rodu, dziś stoi opuszczony. Dlaczego nigdy go nie ukończono?. Głos Wielkopolski, 2023-01-12. [dostęp 2023-03-23].
  3. ↑ a b c Zamek w Starym Sielcu. regionwielkopolska.pl. [dostęp 2023-03-23].
  4. ↑ a b Stary Sielec. galeriawielkopolska.info, 2020-04-27. [dostęp 2023-03-23].
  5. ↑ Okradali pałac. rawicz.policja.gov.pl, 2012-03-16. [dostęp 2023-03-23].
  6. ↑ Honorata Dmyterko: Powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Pałacu w Starym Sielcu. rawicz24.pl, 2018-04-12. [dostęp 2023-03-23].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałac_Czartoryskich_w_Starym_Sielcu&oldid=72173617”