Parafia św. Marcina Biskupa w Łużnej
49°42′45″N 21°03′02″E/49,712500 21,050556.jpg) Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
38-322 Łużna 6 |
| Data powołania |
2. poł. XIV w. |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| kościół | |
| Filie |
kaplica NSPJ |
| Proboszcz |
ks. dr Stanisław Bilski |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne |
11 listopada; w niedzielę przed lub po 26 lipca; w niedzielę najbliższą 7 października |
Położenie na mapie gminy Łużna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
| 49°42′45″N 21°03′02″E/49,712500 21,050556
| |
| Strona internetowa | |
galeria zdjęć
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
Parafia św. Marcina Biskupa w Łużnej (łac. Paroecia Luznansis) – parafia znajdująca się w diecezji tarnowskiej w dekanacie łużniańskim.
Patronami parafii są:
Proboszczem łużniańskim od roku 2021 jest ks. dr Stanisław Bilski.
Kościoły i kaplice[edytuj | edytuj kod]
Na terenie parafii znajdują się trzy miejsca kultu:
- kościół parafialny św. Marcina Biskupa
- kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa na Zaborówce
- kaplica cmentarna
W latach 1915–1985 na cmentarzu wojennym nr 123 na wzgórzu Pustki istniała drewniana kaplica, z zewnątrz wiernie odbudowana w 2014, lecz z braku wyposażenia nie pełni obecnie funkcji liturgicznych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Parafia powstała w drugiej połowie XIV w. Pierwsza wzmianka o niej pojawia się w 1470 roku, gdy wspomniał ją Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. Księgi metrykalne prowadzone są od roku 1643. Do parafii należała dawniej wieś Wola Łużańska[1].
Budowa obecnego kościoła została rozpoczęta w roku 1865 i trwała 7 lat. W 1904 r. kościół został konsekrowany przez biskupa pomocniczego przemyskiego Karola Józefa Fischera. W czasie pierwszej wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony. Po odrestaurowaniu w latach międzywojennych pozostawiono na pamiątkę wbite w murach pociski artyleryjskie. Natomiast nad wejściem głównym zawieszony jest armatni pocisk dość dużego kalibru.
W 1980 w przysiółku Zaborówka powstała kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. W roku 1997 wykonano gruntowny remont pokrycia wież kościoła nową miedzianą blachą. Cmentarz w Łużnej był do 1 lipca 2011 własnością parafii.
Przynależność parafii[edytuj | edytuj kod]
Parafia św. Marcina Biskupa w Łużnej w swej historii leżała w:
- XIV w.[a] – 13 marca 1786[b][2] metropolia gnieźnieńska, diecezja krakowska
- 13 marca 1786[b] – 13 czerwca 1805[4] diecezja tarnowska
- 13 czerwca 1805 – 24 września 1805[5] diecezja kielecka (faktycznie diecezja ta w tym okresie nie była jeszcze zorganizowana)
- 24 września 1805 – 28 października 1925 metropolia lwowska, diecezja przemyska
- od 28 października 1925 metropolia krakowska, diecezja tarnowska
Proboszczowie[edytuj | edytuj kod]
- ... (brak danych)
- ks. Jan Triba (1608–1615)
- ks. Stanisław Trzciański (1616–1618)
- ks. Albert Deliowicz (1618–1647)
- ks. Albert Wacławowicz (1648–1657)
- ks. Jan Mirzowski (1657–1661)
- ks. Jan Drycheński (1661–1667)
- ks. Stanisław Kossowski (1668–1676)
- ks. Piotr Polityński (1676–1679)
- ks. Stanisław Zagradzki (1679–1706)
- ks. Michał Kamieński (1706–1717)
- ks. Wojciech Machocki (1721–1745)
- ks. prof. Stanisław Mamczyński (1742–1749)
- ks. Stanisław Kaniewski (1794–1802)
- ks. Antoni Werecki (początkowo kuratus) (1802–1813), jako kuratusa wymienia go schematyzm z roku 1811
- ks. Paweł Dębski (1810, 1813–1828), jako kuratusa wymieniają go schematyzmy z lat 1810, 1817 i 1818
- ks. Józef Nowakowski (1836 - 1845) (kuratus)
ur. 1811, wyśw. w 1834
- ks. Antoni Marceli Załuski (1845 - 1852)
ur. 1815, wyśw. w 1840
- ks. Franciszek Ksawery Mendlarski (1852 - 1869)
ur. 1810, wyśw. w 1836; jako proboszcza wymienia go schematyzm z roku 1860, był nim do śmierci 11 kwietnia 1869
- ks. Kacper Winnicki (1869 - 1878)
ur. w 1813, †10 stycznia 1878
- ks. Tomasz Machowski (1878 - 1904)
ur. 27 listopada 1843, wyśw. w 1872, †25 marca 1904
- ks. kanonik Władysław Kędra (1904 - 1943)
ur. 29 listopada 1873, wyśw. w 1897, †1 czerwca 1946; EC do 1923, następnie RM
- ks. Stanisław Tobiasz (1943 - 1954)
ur. 19 maja 1912, †21 czerwca 1954
- ks. kanonik Stanisław Pacocha (1954 - 1972)[11]
ur. 9 kwietnia 1908, †19 kwietnia 1986[12]
- ks. prałat Józef Zabrzeński (1972 - 2000)
ur. 15 grudnia 1929, wyśw. 23 czerwca 1957, †19 listopada 2017; wicedziekan, a następnie dziekan dekanatu Gorlice–Północ, po zmianach granic polskich diecezji w 1992 dziekan dekanatu Łużna do 2000, od 1992 kapelan Jego Świątobliwości; po 2000 rezydent[13]
- ks. prałat dr Stanisław Kuboń (2000 - 2021)
dziekan dekanatu Łużna od 2007 do 2021, kapelan Jego Świątobliwości; od 2021 roku jest rezydentem
- ks. dr Stanisław Bilski (od 2021)
dziekan dekanatu Łużna od 2021
Obraz Matki Bożej[edytuj | edytuj kod]
W kościele parafialnym znajduje się XVI-wieczny, łaskami słynący obraz Matki Bożej Śnieżnej nazwanej Matką Bożą Łużańską. Obraz początkowo był nieproporcjonalnie wydłużony, miał również jaskrawo niebieskie tło. Na obrazie były również nabite metalowe gwiazdy, a Matkę Boską i Dzieciątko Jezus przykrywała blaszana (pospolitej) roboty suknia. Wskazywało to więc, że obraz pochodzi z XIX wieku. Później po zdemontowaniu obrazu z ołtarza i zdjęciu sukienki okazało się, że do wizerunku domalowano tło i były dołączone deski. Po zdjęciu wszelkich dodatków i renowacji ukazała się właściwa i pierwotna postać Maryi czyli Matka Boża Śnieżna nie z XIX tylko z końca XVI wieku. Obraz umieszczony jest w ołtarzu bocznym (prawej nawy) kościoła. O ikonie Matki Bożej Łużańskiej nie ma żadnych dokumentów opisujących pochodzenie i historię tego obrazu. Obraz czczony jest również jako Matka Boża Różańcowa (przypuszcza się, że był w kościele inny obraz a kult pt. Matki Boskiej Różańcowej i odpust różańcowy w październiku pozostał do dziś)[16].
Odpusty[edytuj | edytuj kod]
Odpusty parafialne:
- 11 listopada
- niedziela w oktawie Maryi Różańcowej
- niedziela w oktawie św. Anny
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ tj. od momentu powstania
- ↑ a b de iure; de facto cesarz Józef II Habsburg utworzył diecezję tarnowską już 20 września 1783, jednak do 1786 była ona niekanoniczna
- ↑ Istnieją rozbieżności co do przynależności dekanalnej parafii tych terenów pomiędzy zapisami wizytacji biskupich a księgami retaksacji. Niektóre księgi retaksacji tego okresu umieszczają parafię Łużna w dekanacie bobowskim
- ↑ do 1939 na pewno w dekanacie Gorlice, później brak danych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V z 1884
- ↑ Pius VI In suprema beati Petri cathedra
- ↑ Instytut Historii PAN: Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008. ISBN 978-83-7543-071-4.
- ↑ Pius VII Indefessum personarum regia dignitate fulgentium
- ↑ Pius VII Operosa atque indefessa
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1903. Przemyśl: 1902, s. 56. (łac.).
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1904. Przemyśl: 1903, s. 218 (235). (łac.).
- ↑ Schematyzmy diecezji przemyskiej
- ↑ Schematyzmy diecezji tarnowskiej
- ↑ Dekret o ustanowieniu i określeniu granic diecezji i prowincji kościelnych w Polsce
- ↑ Ksiądz Michał "Domosławicki" – część 1; z Podłopienia do Domosławic, „Zakliczyńska Pieśń Niepodległości”, 12 sierpnia 2016 [dostęp 2017-11-23] (pol.).
- ↑ Tarnów Cmentarze Komunalne w Tarnowie, „Grobonet Tarnów” [dostęp 2017-11-23] (pol.).
- ↑ Zmarł ks. prałat Józef Zabrzeński, „RDN”, 20 listopada 2017 [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ sekcja na podstawie schematyzmów diecezji przemyskiej i tarnowskiej oraz napisów nagrobnych
- ↑ Spis kapłanów posługujących w parafii p.w. św. Marcina w Łużnej od roku 1608. Parafia św. Marcina Biskupa w Łużnej. [dostęp 2021-09-17]. (pol.).
- ↑ Instytut Gość Media, Łużna. Każdy ma Ją w domu [online], tarnow.gosc.pl, 6 kwietnia 2020 [dostęp 2022-06-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Informacje o parafii na stronie diecezji tarnowskiej. luzna-wiz.diecezja.tarnow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)].
- Parafia św. Marcina Biskupa w Łużnej. [dostęp 2021-09-17].