Protarum sechellarum

*Protarum sechellarum*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	Protarum; Engl.
Gatunek	Protarum sechellarum
	Nazwa systematyczna
	Protarum sechellarum Engl.; Bot. Jahrb. Syst. 30(67): 42 (1901)
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg

Protarum sechellarum Engl. – gatunek roślin, należący do monotypowego rodzaju Protarum, z plemienia Colocasieae, w rodzinie obrazkowatych, endemiczny dla Seszeli. Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów protos (pierwszy) i arum (roślina z rodzaju obrazków)^[4]; sechellarum odnosi się do miejsca występowania gatunku. Z uwagi na prymitywną budowę kwiatów uważany jest za gatunek reliktowy, powstały około 85 milionów lat temu, w czasie oddzielenia się Seszeli od Madagaskaru i subkontynentu indyjskiego.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Podziemna, niemal kulista bulwa pędowa, o długości do 12 cm i średnicy do 8 cm.

Liście: Pojedynczy liść złożony, od 7- do 11-listkowy, o średnicy do 80 cm. Listki lancetowate, o długości od 25 do 40 cm i szerokości od 8 do 10 cm.

Kwiaty: Roślina jednopienna. Pojedynczy kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum, pojawiający się przed liściem lub razem z nim, składający się z pochwy o długości od 13 do 18 cm, i kolby, o długości od 8 do 12 cm, pokrytej jednopłciowymi kwiatami. Położona u podstawy kolby strefa kwiatów żeńskich oddzielona jest od położonej w środkowej części strefy kwiatów męskich paskiem prątniczek. Prątniczkami (od 4 do 6) otoczony jest też każdy kwiat żeński. Kwiaty męskie 3-6-pręcikowe, synandryczne. Zalążnie 1-komorowe, 4-zalążkowe. Zalążki hemitropowe.

Owoce: Odwrotnie jajowate, pomarańczowe, 1-nasienne jagody. Nasiona eliptyczne, o żeberkowanej łupinie. Zalążek dyskoidalny. Bielmo obfite.

Gatunki podobne: Rośliny z rodzajów kolokazja i alokazja, od których różni się kształtem blaszki liściowej oraz kwiatami żeńskimi otoczonymi prątniczkami.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Bylina, geofit. Kwitnie w październiku, marcu i kwietniu. Owocuje w październiku. Latem przechodzi okres spoczynku.

Siedlisko: Zasiedla bogate w próchnicę gleby wilgotnych lasów równikowych lub wypełnione ściółką szczeliny skalne, często na dużych skałach granitowych. Preferuje stanowiska zacienione, bywa jednakże spotykany również na stanowiskach odsłoniętych, w pełnym słońcu.

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 28.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-26] (ang.).
↑ Protarum sechellarum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plant names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton [etc.]: CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2677-X.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560.
J. Bogner & S. S. Renner. Protarum sechellarum, the only endemic Araceae of the Seychelles. „Kapisen”, 2005. Seychelles’ NGO‚ Plant Conservation Action group.
S. S. Renner & Z. Li-Bing. Biogeography of the Pistia Clade (Araceae): Based on Chloroplast and Mitochondrial DNA Sequences and Bayesian Divergence Time Inference. „Syst. Biol.”. 53 (3), s. 422–432, 2004. Society of Systematic Biologists. DOI: 10.1080/10635150490445904. ISSN 1076-836X.
T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons : Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer. ISBN 3-540-64061-4.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie, charakterystyka. Uwaga! Błędna mapa występowania.. araceae.e-monocot.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-26] (ang.).

[iucn-3] Protarum sechellarum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Umberto Quattrocchi: CRC world dictionary of plant names: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. Boca Raton [etc.]: CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2677-X.

[1]

[2]

[3]

[4]