Rejon pieczengski
| rejon | |||||
 Zatoka Ozierko i Półwysep Rybacki | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Powierzchnia |
8662,22 km² | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
Położenie na mapie.svg)
| |||||
| Strona internetowa | |||||
_2018.jpg)
Rejon pieczengski (ros. Пе́ченгский райо́н) – jednostka podziału terytorialnego (райо́н) obwodu murmańskiego w Rosji. Znajduje się w północnej części kraju, nad Morzem Barentsa, przy granicy z Norwegią oraz Finlandią.
Powierzchnia rejonu wynosi 8662,22 km². Liczba ludności w 2010 roku wynosiła 38 920 osób[1], o około 1/3 mniej niż w roku 1989 (59 495 osób[2]). Stolicą rejonu jest Nikiel, którego populacja stanowi ponad 30% populacji całego rejonu.
Na wyspach należących do rejonu znajduje się jedna z części Rezerwatu Kandałakszańskiego[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1533 roku na ziemiach zamieszkanych przez Lapończyków mnich Tryfon z Nowogrodu założył klasztor, celem krzewienia wiary wśród rdzennej ludności. W 1572 roku w monasterze mieszkało 50 braci oraz 200 świeckich. Monaster został spalony przez Szwedów w 1589[4]. Obszar został w kolejnych latach zasiedlony przez Rosjan oraz Pomorców, a także osadników pochodzenia fińskiego i norweskiego[5].
Traktat w Tartu (14 października 1920) przyznał Pieczengę (fiń. Petsamo) Finlandii. W 1921 roku odkryto złoża niklu, które w 1934 oceniono na ponad 5 milionów ton[6]. Wydobycie rozpoczęto w 1935 roku[7]
Podczas wojny zimowej (1939–40) wojska sowieckie okupowały Pieczengę, jednak kończący ją traktat pokojowy przyznał ZSRR jedynie należącą do Finlandii część Półwyspu Rybackiego (321 km²)[8]. Związek Radziecki ponownie zajął Pieczengę podczas wojny kontynuacyjnej. Tym razem kończący ją rozejm w Moskwie zmusił Finlandię do zrzeczenia się całego obszaru rejonu pieczengskiego (8965 km²)[8].
Rejon pieczengski ustanowiono w lipcu 1945 roku. W roku 1947 Finlandia sprzedała ZSRR okolice Rajakoski (obszar Jäniskoski-Niskakoski) wraz ze znajdującą się tam elektrownią wodną[9]. Obszar ten przyłączono do obwodu murmańskiego[10].
Obecnie od 2008 roku trwają prace przy odbudowie klasztoru w miejscu, w którym wybudował go Tryfon. Poprzedni budynek doszczętnie spłonął w 2006 roku[4].
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
- Miasta:
- Osiedla typu miejskiego:
- Inne wybrane miejscowości:
- Cypnawołok
- Łuostari
- Sputnik
- Liinachamari – port na Morzu Barentsa, niegdyś jedyny fiński port arktyczny
- Korzunowo
- Rajakoski
- Wajda-Guba
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ВПН-2010 [online], www.gks.ru [dostęp 2017-10-31].
- ↑ Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей. [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-10-31].
- ↑ Кандалакшский заповедник [online], kandalaksha-reserve.ru [dostęp 2022-02-07].
- ↑ a b World’s northernmost monastery under construction, „Barentsobserver” [dostęp 2017-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-10] (ang.).
- ↑ Татьяна Бернштам: Русская народная культура Поморья в XIX-начале XX в. Этнографические очерки. Ленинград: Издательство «Наука», 1983, s. 15. ISBN 978-83-01-17253-4.
- ↑ Wolfgang Derek Maier, Raimo Lahtinen, Hugh O'Brien, Mineral Deposits of Finland, Elsevier, 23 maja 2015, ISBN 978-0-12-410476-1 [dostęp 2017-11-01] (ang.).
- ↑ Oiva Saarinen: From Meteorite Impact to Constellation City. A Historical Geography of Greater Sudbury. Waterloo (Ontario): Wilfrid Laurier University Press, 2013, s. 170. ISBN 978-1-55458-874-9.
- ↑ a b The importance of the Petsamo Nickel Mines to the Major Powers in World War II, „The Baltic Post”, 19 kwietnia 2014 [dostęp 2017-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-09] (ang.).
- ↑ Asetus Jäniskosken ja Niskakosken alueen liittämisestä Neuvostoliiton alueeseen sekä Suomessa olevien, Neuvostoliitolle siirtyneiden entisten saksalaisten rahavarojen käytöstä tehtyjen sopimusten voimaansaattamisesta. [online], www.finlex.fi [dostęp 2017-11-01] (fiń.).
- ↑ Мурманская область. W: (red.) Адольф Марголин, Станислав Калесник, Анатолий Даринский: Советский Союз. Географическое описание в 22-х томах. T. Российская Федерация. Общий обзор и Европейский Север. Москва: Издательство «Мысль», 1971, s. 450.