Rezerwat przyrody Vtáčnik
48°37′33″N 18°38′26″E/48,625833 18,640556 Słupek informacyjny na granicy rezerwatu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Mezoregion |
góry Ptacznik |
| Data utworzenia |
1950 |
| Powierzchnia |
245,62 ha |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°37′33″N 18°38′26″E/48,625833 18,640556
| |
Rezerwat przyrody Vtáčnik (słow. Národná prírodná rezervácia Vtáčnik) – rezerwat przyrody położony w górach Ptacznik na Słowacji. Powierzchnia 245,62 ha.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat leży w centralnej części pasma Wysokiego Ptacznika. Obejmuje fragment głównego grzbietu Ptacznika od szczytu Ptacznik na południu po szczyt Malá Homôľka (1298 m) na północy oraz tereny leżące po obu jego stronach i opadające ku zamknięciu Hlbokéj doliny na wschodzie (do ok. 1030 m) i Gepňárovej doliny na zachodzie (do ok. 1120 m).
Leży w granicach katastralnych wsi Kamenec pod Vtáčnikom, Lehota pod Vtáčnikom i Kľak w powiatach Prievidza i Žarnovica, odpowiednio w krajach trenczyńskim i bańskobystrzyckim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jeden ze starszych rezerwatów przyrody na Słowacji. Powstał już w 1950 r., a w 1966 r. jego powierzchnia została powiększona do 193,97 ha. Aktualny status i powierzchnię rezerwatu określa rozporządzenia Ministerstwa Środowiska Naturalnego (Ministerstva životného prostredia) Republiki Słowackiej nr 83/1993 z dnia 23 marca 1993 r.
Charakterystyka flory[edytuj | edytuj kod]
Przeważającą część powierzchni rezerwatu porastają buczyny, rozwinięte na kwaśnym, andezytowym podłożu. W partiach przygrzbietowych buki, narażone na ekstremalne warunki atmosferyczne, przybierają formy karłowate lub krzaczaste. Na wysokości ok. 1330 m n.p.m. pod wierzchołkiem, w północno-zachodniej ekspozycji, występuje fragment naturalnej świerczyny górnoreglowej – jedyny taki w Ptaczniku i jedno z najbardziej na południe wysuniętych stanowisk górnoreglowego boru świerkowego w całych Karpatach Zachodnich. W jej runie występują m.in. borówka czarna, borówka brusznica, kosmatka olbrzymia i trzcinnik leśny. Na podszczytowej płaśni wśród krzaczastych buków rosną pojedyncze świerki, a w ich podszyciu znajdziemy szereg wysokich roślin zielnych, jak miłosna górska, szczaw górski, modrzyk górski, omieg górski, kosmatka olbrzymia, jaskier platanolistny, kokoryczka okółkowa i in. Aż po sam szczyt dochodzi turzyca orzęsiona, a na trawiastej płaśni szczytowej występuje też pępawa syberyjska.
W drugiej połowie XX w. lasy Ptacznika, w tym i te w rezerwacie, doznały znacznych uszkodzeń na skutek kwaśnych deszczów, których przyczyną jest wielka elektrownia cieplna w pobliskich Novákach w Kotlinie Górnonitrzańskiej.
Cel ochrony[edytuj | edytuj kod]
Celem powołania rezerwatu była ochrona i zachowanie pierwotnych fragmentów buczyn sięgających aż po naturalną górną granicę występowania wraz z wyspowym stanowiskiem świerczyny regla górnego.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Králik Ivan, Školna Peter, Štrba Ján i in.: Kremnické vrchy. Vtáčnik. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989.
- Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 392–393.
- Vtáčnik. Horná Nitra. Turistická mapa 1:50 000, 4 wydanie, VKÚ Harmanec 2010, ISBN 978-80-8042-516-6.
- Informacje o rezerwacie na Enviroportalu