Rogatnik uszaty
| Lyncornis temminckii[1] | |||
| Gould, 1838 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rogatnik uszaty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Rogatnik uszaty[3] (Lyncornis temminckii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny lelkowatych (Caprimulgidae), podrodziny rogatników (Eurostopodinae). Występuje w południowej Tajlandii, Malezji i części Indonezji. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał John Gould w 1838. Holotyp pochodził z Borneo. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Lyncornis Temminckii. Rogatnik uszaty został przesunięty do Eurostopodus, a następnie znowu do Lyncornis[4]. Gatunek monotypowy[5]. Możliwe jednak, że rogatniki duże (L. macrotis) podgatunku L. m. jacobsoni są rogatnikami uszatymi[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 25–28 cm[4]. Długość skrzydła u 3 zbadanych samców z Sumatry wyniosła 197 mm, 198,5 mm i 201,5 mm[6]. Dalsze dane podano dla ptaków z Malezji. Długość skrzydła samca (n=10): 193–209 mm, u samic (n=13): 199–214 mm. Długość ogona samca (n=9): 121–137 mm, samicy (n=12): 120–135 mm. Długość skoku samca 14–16 mm, dzioba (do piór): 15–16,5 mm (n=4). Średnia masa ciała dla 3 osobników z Malezji wynosi 87,8 g[7].
Dymorfizm płciowy w upierzeniu nie występuje. Widoczne są charakterystyczne „uszy” z piór. Wierzch ciała pokrywają pióra brązowe z płowymi, jasnopłowymi lub cynamonowymi kropkami, za to wierzch głowy zdobią plamki brązowoczarne. Można dostrzec cienką, płową obrożę na karku. Barkówki pokryte są kropkami płowymi i ciemnożółtymi oraz większymi brązowoczarnymi. Na gardle występuje rozległa, biała plama lub po jednej plamie po obu stronach gardła. Spód ciała płowy, ozdobiony niewyróżniającymi się, brązowymi paskami. Niezależnie od płci rogatników uszatych, na ogonie i skrzydłach brak białych elementów. Tęczówka ciemnobrązowa, dziób o barwie rogu, nogi i stopy ciemnobrązowe. U ptaków młodocianych wierzch ciała jest bardziej cynamonowy lub ciemnożółty (mniej plamek), a spód ciała mniej płowy[4].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rogatniki uszate występują w skrajnie południowej Tajlandii i dalej na południe poprzez kontynentalną część Malezji po Sumatrę (również wyspy Nias, Bangka i Belitung) i Borneo[4].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia rogatników uszatych są otwarte tereny, świetliste lasy z zakrzewieniami, nadbrzeżne lasy i obrzeża lasów. Na Sumatrze zamieszkuje zarówno lasy pierwotne, jak i wtórne. Na Borneo stwierdzono obecność tych ptaków w lesie z obecnymi dwuskrzydlcowatymi, w lasach aluwialnych, zakrzewieniach, na obszarach trawiastych (w tym podmokłych) i na roślinności u wybrzeża morskiego. Przeważnie rogatniki uszate przebywają na nizinach, stwierdzane bywały do 1050 m n.p.m. Odzywają się w locie gwiżdżącym tut, łii-oł, poza tym brak danych o głosie. Zjadają chrząszcze, ćmy i inne owady. Łowi je w locie, lecąc nad terenami otwartymi, polami ryżowymi i innymi uprawami, przecinkami w lesie, obrzeżami lasów, nad wodami, estuariami i wzdłuż rzek[4]. W trakcie dnia odpoczywa w ściółce leśnej, żeruje o zmierzchu i świcie[7].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Rozród słabo poznany. Prawdopodobnie w Malezji gniazduje od stycznia do czerwca, na wyspie Belitung – w marcu i kwietniu, na Sumatrze – w październiku i listopadzie; na Borneo lęgi rozpoczynają się w styczniu. W zniesieniu 1 lub 2 jaja[4]. Jedno jajo z Malezji miało wymiary 36,2 na 26 mm i miało kształt podłużnego owalu. Skorupka była barwy jasnoróżowej, pokrywały ją rzadkie, czerwonawe (lub czerwonofioletowe) plamki. Odkryte gniazda umieszczone były na ziemi[7]. Inne informacje o rozrodzie – dotyczące m.in. inkubacji i młodych – nie są znane[7][4].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje rogatnika uszatego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). Liczebność populacji nie została oszacowana; ptak ten opisywany jest jako pospolity do rzadkiego. BirdLife International ocenia trend populacji jako stabilny[2][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lyncornis temminckii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Lyncornis temminckii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Eurostopodinae Sibley, Ahlquist & Monroe, 1986 - rogatniki (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-19].
- ↑ a b c d e f g h Cleere, N.: Malay Eared-nightjar (Lyncornis temminckii). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [dostęp 2016-03-18].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Frogmouths, Oilbird, potoos, nightjars. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-19]. (ang.).
- ↑ Rodolphe Meyer de Schauensee & Sydney Dillon Ripley. Zoological Results of the George Vanderbilt Sumatran Expedition, 1936-1939. Part I: Birds from Atjeh. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 91, s. 328, 1939.
- ↑ a b c d D. T. Holyoak: Nightjars and Their Allies: The Caprimulgiformes. Oxford University Press, 2001, s. 312–316. ISBN 0-19-854987-3.
- ↑ Malay Eared-nightjar Lyncornis temminckii. BirdLife International. [dostęp 2016-03-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).