Rybkożerek stokowy
| Chibchanomys trichotis[1] | |||
| (O. Thomas, 1897) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rybkożerek stokowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 brak danych
| |||
Rybkożerek stokowy[5] (Chibchanomys trichotis) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w rodzinie chomikowatych (Cricetidae). Występuje w Ameryce Południowej; według IUCN dane są niewystarczające do określenia zagrożenia.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rybkożerek stokowy występuje we wschodnich Andach w skrajnie południowo-zachodniej Wenezueli i północno-środkowej Kolumbii[6][7][8].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1897 roku angielski zoolog Oldfield Thomas, nadając mu nazwę Ichthyomys trichotis[3]. Opis ukazał się w czasopiśmie The Annals and Magazine of Natural History (obecnie Journal of Natural History). Jako miejsce typowe odłowu holotypu Thomas wskazał niziny w pobliżu rzeki Magdalena, w zachodniej Cundinamarce, w Kolumbii (w oryg. ang. W. Cundinamarca, in low country near to Magdalena R.)[3]. Na holotyp o numerze B.M. 97.7.2.2., który został odłowiony przez G.D. Childa jakiś czas przed 1897 rokiem składała się skóra i pęknięta czaszka[3]. W rodzaju Chibchanomys takson ten został umieszczony przez Roberta Vossa w 1988 roku[2] którego jest obecnie (2023) jedynym przedstawicielem[9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Chibchanomys: Czibcza (hiszp. Chibcha) – kultura ludów żyjących w okresie konkwisty na wyżu Kolumbii, na wschód od górnego biegu rzeki Magdalena; μυς mus, μυος muos „mysz”[2].
- trichotis: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”[11]; -ωτις ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 113–125 mm, długość ogona 115–133 mm, długość ucha 6–10 mm, długość tylnej stopy 30–33 mm; masa ciała 35–50 g[7]. Futro na grzbiecie jest koloru matowo szarego lub czarnego, z kontrastującym bladoszarym spodem ciała. Ogon jest dłuższy niż długość tułowia[7]. Gatunek ten nie posiada wibrysów nadoczodołowych, a małżowiny uszne są ukryte w sierści na głowie. Na przedniej stopie znajduje się pięć oddzielnych opuszek kończynowych. Tylna stopa ma dobrze rozwiniętą grzywkę ze sztywnych, srebrzystych włosów, a pazur piątego palca wystaje poza staw międzypaliczkowy bliższy czwartego palca[7].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rybkożerek stokowy występuje w pobliżu małych górskich potoków graniczących z lasem mglistym na wysokości od 2400 do 2900 m n.p.m.[4] Prowadzi półwodny i najprawdopodobniej nocny tryb życia[7]. Głównym pożywieniem rybkożerka stokowego są wodne owady, w tym larwy chrząszczy należących do Scirtidae, larwy muchówek z rodziny Tipulidae, larwy chruścików z rodziny Leptoceridae i nimfy jętek z rodzin Leptophlebiidae i Tricorythidae oraz widelnice z rodziny Perlidae[7].
Na temat zachowań godowych i rozrodczych jest bardzo mało informacji: dorosła samica schwytana w środku pory suchej (styczeń) miała pojedynczy zarodek[7].
Nie ma żadnych informacji na temat organizacji społecznych, areału osobniczego i migracji[7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. Data Deficient „brak danych”)[4] ze względu na brak aktualnych informacji na temat jego zagrożeń, stanu populacji oraz wymagań ekologicznych. Zachodzi konieczność dalszych badań dotyczących rozmieszczenia i specyfiki siedlisk tego gatunku[4]. Rybkożerek stokowy ten występuje na dwóch obszarach chronionych: Parque nacional El Tamá w Wenezueli i Parku Narodowym Chingaza w Kolumbii[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chibchanomys trichotis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d R.S. Voss. Systematics and ecology of ichthyomyine rodents (Muroidea): patterns of morphological evolution in a small adaptive radiation. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 188, s. 321–322, 1988. (ang.).
- ↑ a b c d O. Thomas. Descriptions of Four new South-American Mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 20, s. 220, 1897. (ang.).
- ↑ a b c d e R.P. Anderson, M. Gómez-Laverde, M. Weksler, Chibchanomys trichotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-11-29] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 247. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 388. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 405. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Chibchanomys trichotis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].
- ↑ J. Salazar-Bravo, N. Tinoco, H. Zeballos, J. Brito, D. Arenas-Viveros, D. Marín-C., J.D. Ramírez-Fernández, A.R. Percequillo, T.E. Lee, Jr., S. Solari, J. Colmenares-Pinzon, C. Nivelo, B. Rodríguez-Herrera, W. Merino, C.E. Medina, O. Murillo-García & U.F.J. Pardiñas. Systematics and diversification of the Ichthyomyini (Cricetidae, Sigmodontinae) revisited: evidence from molecular, morphological, and combined approaches. „PeerJ”. 11, s. e14319, 2023. DOI: 10.7717/peerj.14319. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-06]. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 236.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 158.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).