Ryjówka iberyjska
| Sorex granarius[1] | |||
| Miller, 1910 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Sorex Sorex | ||
| (bez rangi) | grupa ryjówki aksamitnej | ||
| Gatunek |
ryjówka iberyjska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ryjówka iberyjska[3] (Sorex granarius) – gatunek ssaka z rodziny ryjówkowatych, zamieszkujący Półwysep Iberyjski[4].
Genetyka[edytuj | edytuj kod]
Diploidalna liczba chromosomów wynosi 2n = 36 bądź 37. Liczba fundamentalna od 38 do 40. Chromosom X jest duży i metacentryczny. Wszystkie autosomy są akrocentryczne, czego nie obserwuje się u żadnego innego przedstawiciela grupy ryjówki aksamitnej. Występują 2 chromosomy Y, oba akrocentryczne, Y1 niewielki, a Y2 średnich rozmiarów[4].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Średnich rozmiarów ryjówka. Długość głowy i tułowia wynosi od 6,3 do 7,2 cm w przypadku osobników niedojrzałych, brak innych danych. Ogon mierzy od 3,8 do 4,4 cm. Osiąga więc ponad 50% długości głowy i ciała. Ucho osiąga między 0,53 a 0,74 cm. Tylna stopa ma od 1,1 do 1,25 cm. Masa ciała zawiera się w przedziale od 4,5 do 8 g również dla zwierząt niedojrzałych[4].
Ubarwienie jest trójkolorowe. Grzbiet przyjmuje barwę sepii do ciemnego brązu. Kontrastujące boki są odeń jaśniejsze. Brzuch ma barwę żółtawoszarą. Autorzy zwracają uwagę na dwukolorowy ogon, w kolorze sepii grzbietowo i ciemnej ochry brzusznie. Inaczej wyglądają osobniki młodociane, u których nie zauważa się kontrastu między ciemniejszym grzbietem i jaśniejszymi bokami ciała, mają bardziej blade ubarwienie[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Ryjówka iberyjska opisana została w 1910 przez Gerrita Smitha Millera jako podgatunek ryjówki aksamitnej. Jako miejsce typowe autor podał La Granja, Segovia, Spain, tak więc holotyp pochodził z Hiszpanii[4].
Badania genetyczne dotyczące jądrowego i mitochondrialnego DNA wykazały przynależność ryjówki iberyjskiej do araneus group, grupy gatunków ryjówki aksamitnej[4].
Nie wyróżnia się podgatunków[4].
Tryb życia i cykl życiowy[edytuj | edytuj kod]
W Portugalii ryjówka iberyjska przystępuje do rozrodu wiosną i latem. Autorzy wspominają o zbadaniu dwóch ciężarnych samic ryjówki iberyjskiej. Napotkano je w kwietniu i czerwcu. Pierwsza miała w macicy 4 zarodki, a kolejna 6. Ciąża w Portugalii trwa od 18 do 21 dni, kończąc się porodem od pięciu do siedmiu noworodków. Ryjówki te dojrzewają w drugim roku życia, przystępują do rozrodu i zwykle nie przeżywają kolejnej jesieni[4].
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Ryjówka iberyjska zamieszkuje Półwysep Iberyjski. W Portugalii spotyka się ją na północy kraju, na północ od rzeki Tag. W Hiszpanii, skąd pochodził holotyp, obserwuje się ją na północnym zachodzie i w centrum kraju. Dokładniej zamieszkuje hiszpańską Galicję, zachodni Leon, północno-zachodnią Zamorę, wymienia się także Mesetę[4].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Siedliskiem życia ryjówki iberyjskiej są góry środkowej Hiszpanii aż do wysokości 2000 m nad poziomem morza, gdzie zamieszkuje brzegi rzek i potoków, ale też atlantyckie wybrzeże, gdzie występuje na trawiastych równinach. Ponieważ nie są to szeroko rozpowszechnione siedliska, ryjówka iberyjska spotykana jest rzadko[4].
Nie ma też informacji dotyczących jej pożywienia[4].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje ryjówkę iberyjską za gatunek najmniejszej troski[2][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sorex granarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Sorex granarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 73. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c d e f g h i j k l 17. Iberian Shrew, s. 400–401 w: CJ Burgin i inni, Family Soricidae (Shrews), [w:] Don E Wilson, Rusell A Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 8. Insectivores, Sloth and Collugos, Barcelona: Lynx Edicions in association with Conservation International and IUCN, 2018, s. 332–551, ISBN 978-84-16728-08-4 (ang.).