Ryszard Kos
 |
Ten artykuł od 2017-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Ryszard Kos – bohater książek Longina Jana Okonia. Przez autora przedstawiany jest jako postać autentyczna, jednak brak niezależnych dowodów na jego istnienie. Pojawił się w powieściach przygodowych związanych z Indianami – trylogii o powstaniu Tecumseha (Tecumseh, Czerwonoskóry generał, Śladami Tecumseha) oraz w Płonącej prerii, gdzie jednak jest postacią poboczną.
Postać "historyczna"[edytuj | edytuj kod]
Ryszard Kos w przypisach autorskich konsekwentnie traktowany jest jak postać historyczna. Przedstawiono go w nich jako Polaka żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej, po jej upadku prześladowanego przez carat. W 1797 Kos wyemigrował do Ameryki Północnej, gdzie został traperem na pograniczu USA i Kanady. W konflikcie pomiędzy USA a Indianami znalazł się po stronie Indian, wziął udział w wojnie brytyjsko-amerykańskiej po stronie Brytyjczyków, następnie w walkach na południu USA (wojna z Krikami) oraz w wojnie Czarnego Jastrzębia w 1832 r.
Postać "literacka"[edytuj | edytuj kod]
W powieściach przygodowych Longina Jana Okonia stał się przyjacielem i głównym współpracownikiem Tecumseha, któremu wcześniej uratował życie. Ze względu na sympatię do Indian zyskał imię "Czerwone Serce". Po przegranej bitwie pod Tippecanoe znalazł się wraz z Tecumsehem w Kanadzie, gdzie dowodząc oddziałami indiańskimi współdziałał z armią brytyjską. Odegrał główną rolę w zdobyciu Detroit, otrzymał stopień pułkownika. Walczył w bitwie pod Queenston Heights, bitwie pod Frenchtown oraz bitwie pod Moraviantown zakończonej śmiercią Tecumseha.
Następnie znalazł się na południu USA, gdzie odnajdujemy go w szeregach Krików i Seminolów w bitwie pod Nowym Orleanem oraz w wojnie z Krikami. Po klęsce w bitwie nad Horseshoe Bend udał się do Kanady, (zwraca uwagę zaburzona chronologia – bitwę tę stoczono kilka miesięcy wcześniej niż bitwę pod Nowym Orleanem) gdzie zamieszkał z żoną Zorzą Ranną, córką wodza Seneków.
W Płonącej prerii widzimy go dopiero w ostatnim roku walk, gdy z niewielką grupą Szaunisów dołącza do oddziałów Sauków i Lisów prowadzonych przez Czarnego Jastrzębia. Bierze udział w obronie stolicy plemienia Saukenkuk. Unika śmierci w masakrze pod Bad Axe, po czym powraca do Kanady.
Analiza[edytuj | edytuj kod]
Lech Ludorowski w 1990 stwierdził, że jest to postać autentyczna[1], jednak póżniejszy historycy literatury (Weronika Łaszkiewicz, Marek Paryż) opisują Kosa jako postać fikcyjną, ponieważ nie znaleziono niezależnych dowodów na jego istnienie poza książkami Okonia[2][3].
Kos jest typowym przykładem bohatera (stereotypowego "supermena" opisanego przez Umberto Eco, podobnego do Tarzana czy Jamesa Bonda): odrzuca "zło", podziwia przyrodę i naturę, lubi przygody, i udowadnia swoją wyższość - ponadprzeciętne umiejętności, mądrość czy po prostu szczęście - poprzez pokonywanie różnych perypetii, nieraz pokonując wrogów, którzy są teoretycznie liczniejsci czy lepiej uzbrojeni[2].. Kos jest także "dobrym białym", przyjacielem Indian, często broniących ich przed prześladowaniami ze strony mniej tolerancyjnych "złych białych"[2][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lech Ludorowski, Polska powieść historyczna XX wieku, Wyd-wo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1990, s. 331, ISBN 978-83-227-0348-9 [dostęp 2024-01-28] (pol.).
- ↑ a b c Weronika Łaszkiewicz, Warriors of Our Imagination: Native Americans in 20th-Century Polish Literature, „Ad Americam. Journal of American Studies” (17), 2016, s. 173–187, ISSN 1896-9461 [dostęp 2024-01-28] (ang.).
- ↑ Marek Paryż, Poles on the American Frontier: A Short History of a Literary Fantasy, [w:] The Western in the Global Literary Imagination, BRILL, 21 listopada 2022, s. 177, ISBN 978-90-04-52530-6 [dostęp 2024-01-28] (ang.).
- ↑ Christina Welch, Teepees and Totem Poles: Toy Representations of North American Indians in European Popular Culture for Children, [w:] J. Mackay, D. Stirrup, Tribal Fantasies: Native Americans in the European Imaginary, 1900–2010, Springer, 28 grudnia 2012, s. 101-116, ISBN 978-1-137-31881-7 [dostęp 2024-01-28] (ang.).