Skakuszka

Skakuszka
	Notomys
	Lesson, 1842
	; Przedstawiciel rodzaju – skakuszka płowa (N. cervinus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	Notomys
	Typ nomenklatoryczny
	Dipus mitchellii Ogilby, 1838
Synonimy
	Podanomalus Waite, 1898; Thylacomys Waite, 1898; Ascopharynx Waite, 1900;
	Podanomalus Waite, 1898; Thylacomys Waite, 1898; Ascopharynx Waite, 1900;
Gatunki
	11 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	11 gatunków (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skakuszka^[4] (Notomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 76–125 mm, długość ogona 105–173 mm, długość ucha 15–29 mm, długość tylnej stopy 31–40 mm; masa ciała 26–60 g^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1842 roku francuski zoolog René Lesson w książce swojego autorstwa o tytule Nouveau tableau du règne animal: mammifères^[1]. Na gatunek typowy Lesson wyznaczył (oznaczenie monotypowe) skakuszkę południową (N. mitchellii).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Notomys: gr. νοτος notos „południe”; μυς mus, μυός muos „mysz”^[9].
Podanomalus: πους pous, ποδος podos „stopa”; ανωμαλος anōmalos „nierówny, nieregularny, dziwny, niespójny, anomalny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ομαλος omalos „równy”^[10]. Gatunek typowy: Hapalotis longicaudatus Gould, 1844.
Thylacomys: gr. θυλακος thulakos „kieszonka”; μυς mus, μυός muos „mysz”^[11]. Gatunek typowy: Hapalotis cervinus Gould, 1851.
Ascopharynx: gr. ασκος askos „torba”; φαρυνξ pharunx „gardło”^[12].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące współczesne gatunki^[c]^[14]^[8]^[15]^[5]^[4]:

Notomys cervinus (Gould, 1853) – skakuszka płowa
Notomys macrotis O. Thomas, 1921 – skakuszka wielkoucha – takson wymarły^[16]
Notomys longicaudatus (Gould, 1844) – skakuszka długoogonowa – takson wymarły^[17]
Notomys fuscus (Wood Jones, 1925) – skakuszka ciemna
Notomys aquilo O. Thomas, 1921 – skakuszka północna
Notomys mitchellii (Ogilby, 1838) – skakuszka południowa
Notomys mordax O. Thomas, 1922 – skakuszka kąsająca – takson wymarły^[18]
Notomys alexis O. Thomas, 1922 – skakuszka australijska
Notomys robustus Mahoney, M.J. Smith & Medlin, 2008 – skakuszka wielka – takson wymarły^[19]
Notomys amplus Brazenor, 1936 – skakuszka krótkoogonowa – takson wymarły^[20]

Opisano również gatunek wymarły ze środkowego plejstocenu dzisiejszego Queenslandu^[21]:

Notomys magnus Vakil, Cramb, Price, Webb & Louys, 2023

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Młodszy homonim Thylacomys R. Owen, 1838 (Thylacomyidae).
↑ Nowa nazwa dla Thylacomys Waite, 1898.
↑ W teriologii za taksony współczesne uważa się również gatunki wymarłe po 1500 roku^[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b R.-P. Lesson: Nouveau tableau du règne animal: mammifères. Paris: A. Bertrand, 1842, s. 129. (fr.).
↑ ^a ^b E.R. Waite. Observations on Muridae from Central Australia. „Proceedings of the Royal Society of Victoria”. New Series. 10, s. 117, 1898. (ang.).
↑ E.R. Waite. The generic name Thylacomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 5, s. 223, 1900. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 276. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 506. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 724–726. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Notomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-10].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 325. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 463.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 553.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 677.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 124.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Taxonomic overview. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).
↑ Appendix 1. Extinct mammals. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 703–704. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys macrotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).
↑ A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys longicaudatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).
↑ A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys mordax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).
↑ A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys robustus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).
↑ A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys amplus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).
↑ V. Vakil, J. Cramb, G.J. Price, G.E. Webb & J. Louys. Conservation implications of a new fossil species of hopping-mouse, Notomys magnus sp. nov. (Rodentia: Muridae), from the Broken River Region, northeastern Queensland. „Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology”, s. 4, W druku. DOI: 10.1080/03115518.2023.2210192. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Młodszy homonim Thylacomys R. Owen, 1838 (Thylacomyidae).

[4] Nowa nazwa dla Thylacomys Waite, 1898.

[16] W teriologii za taksony współczesne uważa się również gatunki wymarłe po 1500 roku^[13].

[Lesson-1] R.-P. Lesson: Nouveau tableau du règne animal: mammifères. Paris: A. Bertrand, 1842, s. 129. (fr.).

[Waite-2] E.R. Waite. Observations on Muridae from Central Australia. „Proceedings of the Royal Society of Victoria”. New Series. 10, s. 117, 1898. (ang.).

[Waite1900-5] E.R. Waite. The generic name Thylacomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 5, s. 223, 1900. (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 276. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 506. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-8] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 724–726. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Notomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-10].

[amw1-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 325. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/471/mode/1up_463]-11] Palmer 1904 ↓, s. 463.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/561/mode/1up_553]-12] Palmer 1904 ↓, s. 553.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/685/mode/1up_677]-13] Palmer 1904 ↓, s. 677.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/132/mode/1up_124]-14] Palmer 1904 ↓, s. 124.

[mdd2-15] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Taxonomic overview. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).

[amw2-18] Appendix 1. Extinct mammals. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 703–704. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[iucn3-19] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys macrotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).

[iucn2-20] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys longicaudatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).

[iucn4-21] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys mordax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).

[iucn5-22] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys robustus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).

[iucn1-23] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Notomys amplus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-10] (ang.).

[vak&inni-24] V. Vakil, J. Cramb, G.J. Price, G.E. Webb & J. Louys. Conservation implications of a new fossil species of hopping-mouse, Notomys magnus sp. nov. (Rodentia: Muridae), from the Broken River Region, northeastern Queensland. „Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology”, s. 4, W druku. DOI: 10.1080/03115518.2023.2210192. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[c]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[13]