Ziemia wiska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodany szablon "fakt" |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Już w XI wieku była grodem strzegącym wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami [[Jaćwingowie|Jaćwingów]]. W XI wieku najdalej wysunięta pozycja piastowska w kierunku Jaćwieży. Gród często był obiektem ataków Jaćwingów, [[Prusowie|Prusów]] i [[Litwini|Litwinów]]. Przez jakiś czas książę litewski [[Witenes]] miał w posiadaniu gród wiski, który był dla niego ważnym punktem obrony przeciwko Krzyżakom. {{fakt|[[Bolesław IV Kędzierzawy|Książę mazowiecki Bolesław]] po przymierzu z Litwinami pozostawił Wiznę w ich posiadaniu mimo protestów [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]}}. Gdy Krzyżacy zdobyli i zburzyli Wiznę, książę Bolesław samodzielnie odbudował gród w [[1296]] roku i obsadził ją swoimi zastępami. |
Już w XI wieku była grodem strzegącym wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami [[Jaćwingowie|Jaćwingów]]. W XI wieku najdalej wysunięta pozycja piastowska w kierunku Jaćwieży. Gród często był obiektem ataków Jaćwingów, [[Prusowie|Prusów]] i [[Litwini|Litwinów]]. Przez jakiś czas książę litewski [[Witenes]] miał w posiadaniu gród wiski, który był dla niego ważnym punktem obrony przeciwko Krzyżakom. {{fakt|[[Bolesław IV Kędzierzawy|Książę mazowiecki Bolesław]] po przymierzu z Litwinami pozostawił Wiznę w ich posiadaniu mimo protestów [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]}}. Gdy Krzyżacy zdobyli i zburzyli Wiznę, książę Bolesław samodzielnie odbudował gród w [[1296]] roku i obsadził ją swoimi zastępami. |
||
Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku [[1340]] rządził [[Siemowit II]]. |
Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku [[1340]] rządził [[Siemowit II]]. Ziemia wiska, należąca do księstwa płockiego, znalazła się pod bezpośrednim zarządem króla Kazimierza Wielkiego pod koniec [[1358]] r., kiedy to upłynęły trzy lata, na które [[Siemowit III]] otrzymał Wiznę i Zakroczym w zarząd od Kazimierza Wielkiego (odpowiedni dokument książę wystawił 27 XII 1355 r.)<ref>{{Cytuj|autor=Adam Szweda|tytuł=Okoliczności wizyty króla Kazimierza Wielkiego w Malborku w 1365 r. /Circumstances of the visit of Casimir the Great in Marienburg in 1365 (Roczniki Historyczne 77, 2011)|data dostępu=2017-12-06|url=https://www.academia.edu/9175093/Okoliczno%C5%9Bci_wizyty_kr%C3%B3la_Kazimierza_Wielkiego_w_Malborku_w_1365_r._Circumstances_of_the_visit_of_Casimir_the_Great_in_Marienburg_in_1365_Roczniki_Historyczne_77_2011_|język=en}}</ref>. |
||
W roku [[1382]] książę [[Siemowit IV]] zastawił Wiznę z całą kasztelanią Krzyżakom za 7000 florenów, którą wykupił od nich w roku 1401. Obszar wielokrotnie w tamtych czasach zastawiany i wykupowany. W [[1468]] roku wyrok sądu złożonego z dostojników królewskich pozbawił Katarzynę, księżną mazowiecką, praw do ziemi wiskiej i przyłączył ją do Korony. |
|||
Ziemia wiska dzieliła się na dwa powiaty: wiski i [[Wąsosz (województwo podlaskie)|wąsoski]]. Znajdowało się w niej w XVI wieku 280 wsi (133 w powiecie wiskim i 147 w wąsoskim). |
Ziemia wiska dzieliła się na dwa powiaty: wiski i [[Wąsosz (województwo podlaskie)|wąsoski]]. Znajdowało się w niej w XVI wieku 280 wsi (133 w powiecie wiskim i 147 w wąsoskim). |
||
Wersja z 12:09, 6 gru 2017
.png)
Ziemia wiska, ziemia wizka – jednostka terytorialna na średniowiecznym północno-wschodnim Mazowszu. Stolicą ziemi była Wizna.
Już w XI wieku była grodem strzegącym wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami Jaćwingów. W XI wieku najdalej wysunięta pozycja piastowska w kierunku Jaćwieży. Gród często był obiektem ataków Jaćwingów, Prusów i Litwinów. Przez jakiś czas książę litewski Witenes miał w posiadaniu gród wiski, który był dla niego ważnym punktem obrony przeciwko Krzyżakom. Książę mazowiecki Bolesław po przymierzu z Litwinami pozostawił Wiznę w ich posiadaniu mimo protestów Krzyżaków[potrzebny przypis]. Gdy Krzyżacy zdobyli i zburzyli Wiznę, książę Bolesław samodzielnie odbudował gród w 1296 roku i obsadził ją swoimi zastępami.
Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku 1340 rządził Siemowit II. Ziemia wiska, należąca do księstwa płockiego, znalazła się pod bezpośrednim zarządem króla Kazimierza Wielkiego pod koniec 1358 r., kiedy to upłynęły trzy lata, na które Siemowit III otrzymał Wiznę i Zakroczym w zarząd od Kazimierza Wielkiego (odpowiedni dokument książę wystawił 27 XII 1355 r.)[1].
W roku 1382 książę Siemowit IV zastawił Wiznę z całą kasztelanią Krzyżakom za 7000 florenów, którą wykupił od nich w roku 1401. Obszar wielokrotnie w tamtych czasach zastawiany i wykupowany. W 1468 roku wyrok sądu złożonego z dostojników królewskich pozbawił Katarzynę, księżną mazowiecką, praw do ziemi wiskiej i przyłączył ją do Korony.
Ziemia wiska dzieliła się na dwa powiaty: wiski i wąsoski. Znajdowało się w niej w XVI wieku 280 wsi (133 w powiecie wiskim i 147 w wąsoskim).
Ziemia wizka dzieliła się na 3 powiaty: wizki, wązowski, radziwiłowski. Starostwo grodowe wizkie[2].
W XVII wieku w ziemi wiskiej szlachta stanowiła 45% mieszkańców[3].
| Powiat | Powierzchnia w mil² | Powierzchnia w km² |
|---|---|---|
| powiat wiski | 10,09 | 555,86 |
| powiat wąsoski | 15,68 | 863,74 |
| ziemia wiska – Razem Σ | 25,77 | 1419,60 |
- ↑ Adam Szweda, Okoliczności wizyty króla Kazimierza Wielkiego w Malborku w 1365 r. /Circumstances of the visit of Casimir the Great in Marienburg in 1365 (Roczniki Historyczne 77, 2011) [online] [dostęp 2017-12-06] (ang.).
- ↑ Lucjan Tatomir: Geografia ogólna i statystyka ziem dawnej Polski. Kraków: Drukarnia "Czasu" W. Kirchmayera, 1868, s. 153.
- ↑ Jolanta Choińska-Mika, Między społeczeństwem szlacheckim a władzą. Problemy komunikacji: społeczności lokalne - władza w epoce Jana Kazimierza, Warszawa 2002, s. 21.
- ↑ Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1895, s. 5.
Bibliografia
- Wizna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 687.
- Mazowsze (granica, historia), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 188.