Pałac Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Usunięto kategorię "Piekoszów (gmina)"; Dodano kategorię "Podzamcze (gmina Piekoszów)" za pomocą HotCat
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne
Linia 31: Linia 31:
|www =
|www =
}}
}}
'''Pałac Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim''' – rezydencja w stylu [[barok]]owym wzniesiona w latach 1649–1655<ref>Taką datę podaje tablica informacyjna w pobliżu pałacu. Według niektórych źródeł internetowych budynek powstał w latach 1645–1650.</ref>. Znajduje się w [[Podzamcze (gmina Piekoszów)|Podzamczu Piekoszowskim]], niedaleko [[Kielce|Kielc]]. Została wybudowana na wzór [[Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach|Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach]]<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.powiat.kielce.pl/podania-i-legendy/1596-podzamcze-piekoszowskie-sobowtor-kieleckiego-palacu.html |tytuł=Podzamcze Piekoszowskie – sobowtór kieleckiego pałacu |opublikowany=powiat.kielce.pl |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>.
'''Pałac Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim''' – ruiny rezydencji w stylu [[barok]]owym wzniesionej w latach 1649–1655<ref>Taką datę podaje tablica informacyjna w pobliżu pałacu. Według niektórych źródeł internetowych budynek powstał w latach 1645–1650.</ref>. Znajduje się w [[Podzamcze (gmina Piekoszów)|Podzamczu Piekoszowskim]], niedaleko [[Kielce|Kielc]]. Została wybudowana na wzór [[Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach|Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach]]<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.powiat.kielce.pl/podania-i-legendy/1596-podzamcze-piekoszowskie-sobowtor-kieleckiego-palacu.html |tytuł=Podzamcze Piekoszowskie – sobowtór kieleckiego pałacu |opublikowany=powiat.kielce.pl |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>.


== Historia ==
== Historia ==
Na początku XVII wieku posiadłości w okolicach [[Piekoszów|Piekoszowa]] stały się własnością [[Tarłowie herbu Topór|Tarłów herbu Topór]] – jednego z najbogatszych w Polsce [[Magnateria polska|rodów magnackich]]. Najprawdopodobniej to [[Jan Aleksander Tarło]], wojewoda lubelski, postanowił wybudować pałac godny jego drugiej żony, księżniczki Anny Czartoryskiej. Projektantem i budowniczym rezydencji został [[Tomasz Poncino]], włoski architekt [[barok]]owy, który wybudował także m.in. [[Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach]]. Prace rozpoczęły się w 1649 roku, a ukończono je prawdopodobnie sześć lat później tuż przed [[Potop szwedzki|najazdem Szwedów na Polskę]]<ref>Tablica informacyjna znajdująca się w pobliżu pałacu.</ref>.
Na początku XVII wieku posiadłości w okolicach [[Piekoszów|Piekoszowa]] stały się własnością [[Tarłowie herbu Topór|Tarłów herbu Topór]] – jednego z najbogatszych w Polsce [[Magnateria polska|rodów magnackich]]. Najprawdopodobniej to [[Jan Aleksander Tarło]], wojewoda lubelski, postanowił wybudować pałac godny jego drugiej żony, księżniczki Anny Czartoryskiej. Projektantem i budowniczym rezydencji został [[Tomasz Poncino]], włoski architekt [[barok]]owy, który wybudował także m.in. [[Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach]]. Prace rozpoczęły się w 1649 roku, a ukończono je prawdopodobnie sześć lat później tuż przed [[Potop szwedzki|najazdem Szwedów na Polskę]]<ref>Tablica informacyjna znajdująca się w pobliżu pałacu.</ref>.


Koszty wzniesienia budynku były tak duże, że Tarło musiał sprzedać 30 wsi ze swoich posiadłości. Wojewoda kazał także wybudować w pobliżu rezydencji niewielki pałacyk, który miał być prezentem imieninowym dla żony. Czartoryska zażyczyła sobie, aby zawieźć ją tam saniami. Pomimo iż był to środek lata, Tarło nakazał całą drogę wysypać solą i zaprząc konie do sań<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.piekoszow.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=14&subsub=23&menu=31&strona=1 |tytuł=Zabytki architektury |opublikowany=piekoszow.pl |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>. Pałac pozostawał w rękach rodziny do 1842 roku, kiedy to dobra piekoszowskie nabył Kazimierz Sosnowski. Już wówczas budynek był zaniedbany, przez dach przeciekała woda<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080518/TURYSTYKA03/70905039 |tytuł=Piekoszów i jego zabytki |opublikowany=echodnia.eu |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>. Około 1860 roku pałac spłonął. Rezydencję próbował później odbudować jeden z kolejnych właścicieli Aleksander Kozłowski, jednak szybko zmarł i zdążył wyremontować jedynie część budynku. Po jego śmierci pałac odziedziczyła rodzina Dobrzańskich, a po zakończeniu [[II wojna światowa|działań wojennych]] stał się on własnością państwa.
Koszty wzniesienia budynku były tak duże, że Tarło musiał sprzedać 30 wsi ze swoich posiadłości. Wojewoda kazał także wybudować w pobliżu rezydencji niewielki pałacyk, który miał być prezentem imieninowym dla żony. Czartoryska zażyczyła sobie, aby zawieźć ją tam saniami. Pomimo że był to środek lata, Tarło nakazał całą drogę wysypać solą i zaprząc konie do sań<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.piekoszow.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=14&subsub=23&menu=31&strona=1 |tytuł=Zabytki architektury |opublikowany=piekoszow.pl |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>. Pałac pozostawał w rękach rodziny do 1842 roku, kiedy to dobra piekoszowskie nabył Kazimierz Sosnowski. Już wówczas budynek był zaniedbany, a przez dach przeciekała woda<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080518/TURYSTYKA03/70905039 |tytuł=Piekoszów i jego zabytki |opublikowany=echodnia.eu |data dostępu=12 sierpnia 2010 |język=pl}}</ref>. Około 1860 roku pałac spłonął. Rezydencję próbował później odbudować jeden z kolejnych właścicieli Aleksander Kozłowski, jednak szybko zmarł i zdążył wyremontować jedynie część budynku. Po jego śmierci pałac odziedziczyła rodzina Dobrzańskich, a po zakończeniu [[II wojna światowa|działań wojennych]] w 1945 roku stał się on własnością państwa.


== Charakterystyka ==
== Charakterystyka ==
Linia 47: Linia 47:


== Galeria ==
== Galeria ==
<gallery>
<gallery widths="200" heights="200">
Plik:Podzamcze Piekoszowskie 01 ssj 20060402.jpg|Pałac Tarłów w 2006 roku
Plik:Podzamcze Piekoszowskie 01 ssj 20060402.jpg|Pałac Tarłów w 2006 roku
Plik:Palac Tarlow2.jpg|Wnętrze pałacu
Plik:Palac Tarlow2.jpg|Wnętrze pałacu

Wersja z 15:40, 24 lut 2020

Pałac Tarłów
Symbol zabytku nr rej. A.443 z 1.08.1947 i z 8.05.1971[1]
Ilustracja
Pałac Tarłów
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Podzamcze Piekoszowskie

Styl architektoniczny

barokowy

Architekt

Tomasz Poncino

Rozpoczęcie budowy

1649

Ukończenie budowy

1655

Zniszczono

około 1860

Pierwszy właściciel

Jan Aleksander Tarło

Położenie na mapie gminy Piekoszów
Mapa konturowa gminy Piekoszów, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Tarłów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Tarłów”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Tarłów”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Tarłów”
Ziemia50°53′32,50″N 20°29′22,75″E/50,892361 20,489653
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim – ruiny rezydencji w stylu barokowym wzniesionej w latach 1649–1655[2]. Znajduje się w Podzamczu Piekoszowskim, niedaleko Kielc. Została wybudowana na wzór Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach[3].

Historia

Na początku XVII wieku posiadłości w okolicach Piekoszowa stały się własnością Tarłów herbu Topór – jednego z najbogatszych w Polsce rodów magnackich. Najprawdopodobniej to Jan Aleksander Tarło, wojewoda lubelski, postanowił wybudować pałac godny jego drugiej żony, księżniczki Anny Czartoryskiej. Projektantem i budowniczym rezydencji został Tomasz Poncino, włoski architekt barokowy, który wybudował także m.in. Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Prace rozpoczęły się w 1649 roku, a ukończono je prawdopodobnie sześć lat później tuż przed najazdem Szwedów na Polskę[4].

Koszty wzniesienia budynku były tak duże, że Tarło musiał sprzedać 30 wsi ze swoich posiadłości. Wojewoda kazał także wybudować w pobliżu rezydencji niewielki pałacyk, który miał być prezentem imieninowym dla żony. Czartoryska zażyczyła sobie, aby zawieźć ją tam saniami. Pomimo że był to środek lata, Tarło nakazał całą drogę wysypać solą i zaprząc konie do sań[5]. Pałac pozostawał w rękach rodziny do 1842 roku, kiedy to dobra piekoszowskie nabył Kazimierz Sosnowski. Już wówczas budynek był zaniedbany, a przez dach przeciekała woda[6]. Około 1860 roku pałac spłonął. Rezydencję próbował później odbudować jeden z kolejnych właścicieli Aleksander Kozłowski, jednak szybko zmarł i zdążył wyremontować jedynie część budynku. Po jego śmierci pałac odziedziczyła rodzina Dobrzańskich, a po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku stał się on własnością państwa.

Charakterystyka

Pałac Tarłów jest budowlą kamienno-ceglaną. Ulokowano ją na niewielkim wzniesieniu, otoczonym stawami i mokradłami. W narożach znajdują się cztery sześcioboczne baszty, pełniące funkcję ozdobną i dekoracyjną. Baszty północne przeznaczone były do celów administracyjnych, a w południowych znajdowały się klatki schodowe prowadzące na pierwsze piętro. W pobliżu budynku istniał park-ogród[7].

Do czasów obecnych z pałacu Tarłów pozostała pozbawiona dachu ruina. W murach zachowały się niektóre okienne obramowania. Obiekt jest ogólnie dostępny, a jego wnętrze zaniedbane[8].

Skarb

Istnieje legenda, że w Podzamczu ukryto złoto konfederatów, którzy sprzeciwiali się rządom Augusta III Sasa. Adam i Jan Tarłowie planowali obalić władcę i przygotowywali pierwszy projekt ustawy, na którym później została oparta Konstytucja 3 maja, gromadzili także złoto od swoich sprzymierzeńców na organizację wojska i działania dyplomatyczne. Król dowiedział się o tych planach, co spowodowało, że Adam Tarło został zmuszony przenieść złoto w inne miejsce. Miał przekazać je w trakcie obrad sejmu swojemu wujowi Janowi, mieszkającemu w Warszawie, dwa dni przed spotkaniem wszedł jednak w konflikt z Kazimierzem Poniatowskim, a w trakcie pojedynku z nim został śmiertelnie pchnięty szpadą przez jego sekundanta. Złota nigdy nie odnaleziono[8].

Galeria

  • Pałac Tarłów w 2006 roku
    Pałac Tarłów w 2006 roku
  • Wnętrze pałacu
    Wnętrze pałacu
  • Zniszczony strop
    Zniszczony strop
  • Jedna z czterech baszt pałacu
    Jedna z czterech baszt pałacu

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 29 [dostęp 2015-11-12].
  2. ↑ Taką datę podaje tablica informacyjna w pobliżu pałacu. Według niektórych źródeł internetowych budynek powstał w latach 1645–1650.
  3. ↑ Podzamcze Piekoszowskie – sobowtór kieleckiego pałacu. powiat.kielce.pl. [dostęp 12 sierpnia 2010]. (pol.).
  4. ↑ Tablica informacyjna znajdująca się w pobliżu pałacu.
  5. ↑ Zabytki architektury. piekoszow.pl. [dostęp 12 sierpnia 2010]. (pol.).
  6. ↑ Piekoszów i jego zabytki. echodnia.eu. [dostęp 12 sierpnia 2010]. (pol.).
  7. ↑ Podzamcze Piekoszowskie. zamkipolskie.pl. [dostęp 12 sierpnia 2010]. (pol.).
  8. ↑ a b Beczki soli i złoto konfederatów. wici.info. [dostęp 12 sierpnia 2010]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałac_Tarłów_w_Podzamczu_Piekoszowskim&oldid=58885205”