Spirometra erinaceieuropaei
| Spirometra erinaceieuropaei[1] | |||||
| (Rudolphi, 1819) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Spirometra erinaceieuropaei | ||||
| |||||
Spirometra erinaceieuropaei – gatunek tasiemca z rodziny Diphyllobothriidae. Jego żywicielami ostatecznymi są ssaki drapieżne z kotowatych i psowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został w 1819 roku przez Karla Rudolphiego na podstawie larw pozyskanych z jeża zachodniego Erinaceus europaeus, od którego nadano epitet gatunkowy erinaceieuropaei[2]. Gatunek ten cechuje się dużą zmiennością morfologiczną w zależności od żywiciela i doczekał się licznych synonimów np. S. mansoni czy S. mansonoides[3][4].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Jaja trafiają do wody wraz z kałem żywiciela i po kilku dniach ich przebywania w wodzie lęgną się z nich orzęsione i wyposażone w 6 haczyków larwy. Połykane są one przez skorupiaki takie jak widłonogi i w ich jamach ciała rozwijają się jako procerkoidy[4][2]. Kolejnymi żywicielami pośrednimi, u których rozwija się drugie stadium larwalne, zwane plerocerkoidem, zostają przez połknięcie skorupiaka zwykle płazy, gady[5], ptaki lub myszowate[2], ale spotyka się je także np. u dzików[6]. Możliwe jest zakażanie plerocerkoidami między żywicielami pośrednimi, w związku z czym może być ich więcej w cyklu życiowym. Przypadkowo plerocerkoidy trafić mogą również do ciała człowieka. Żywicielem ostatecznym przez zjedzenie zainfekowanego mięsa stają się ssaki drapieżne, w tym psy i koty[4][2]. U ludzi opisywano infekcje zarówno plerocerkoidami jak i formami dorosłymi – pierwszy z przypadków określa się mianem sparganozy (łac. sparganosis, ang. sparganosis)[4].
Sparganoza[edytuj | edytuj kod]
| sparganosis | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
Sparganoza spowodowana jest zarażeniem plerocerkoidami tasiemców Spirometra (Diphyllobothrium) erinaceieuropaei i pokrewnych gatunków. Plerocerkoidy (sparganum) tych tasiemców mogą znaleźć się w tkance podskórnej, gałce ocznej i narządach wewnętrznych. Zarażenia opisywano z krajów Dalekiego Wschodu (Spirometra erinaceieuropaei; opisano 5 przypadków[7]) i Ameryki Południowej; wiąże się je ze spożywaniem surowego mięsa węży i żab. Teoretycznie istnieje także ryzyko zarażenia przez spożycie mięsa dzików – występowanie plerocerkoidów stwierdzono w mięśniach i tkance podskórnej dzików z Polski[6]. Innym źródłem zarażenia jest spożywanie wody, w której znajdują się zarażone procerkoidami widłonogi, a także, związane z tradycyjną medycyną chińską, stosowanie okładów z martwych płazów na oczy oraz otwarte rany[8]. Leczenie sparganozy polega na chirurgicznym usunięciu larw.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spirometra erinaceieuropaei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d M.A. Taylor, R.L. Coop, R.L. Wall: Veterinary Parasitology. Wiley Blackwell, 2016, s. 109.
- ↑ G.F. Ryżenko. On the identity of Spirometra erinaceieuropaei (Rudolphi, 1819) and S. mansonoides (Mueller, 1935). „Sbornik Rabot po Gel'mintologii posvyashchen 90-letiyu so dnya rozhdeniya Akademika K.I. Skryabina”, s. 338–343, 1971. Izdatel'stvo "KOLOS".
- ↑ a b c d Dwight D. Bowman, Charles M. Hendrix, David S. Lindsay, Stephen C. Barr: Feline Clinical Parasitology. Iowa State University Press, 2002, s. 190–193.
- ↑ Eliza Kondzior i inni, The first case of genetically confirmed sparganosis (Spirometra erinaceieuropaei) in European reptiles, „Parasitology Research”, 117 (11), 2018, s. 3659–3662, DOI: 10.1007/s00436-018-6079-0, ISSN 1432-1955 [dostęp 2019-02-22] (ang.).
- ↑ a b Marta Kołodziej-Sobocińska, Mariusz Miniuk, Iwona Ruczyńska, Małgorzata Tokarska. Sparganosis in wild boar (Sus scrofa) – Implications for veterinarians, hunters, and consumers. „Veterinary Parasitology”. 227, s. 115–117, 2016. DOI: 10.1016/j.vetpar.2016.08.001.
- ↑ SUZUKI N, KUMAZAWAH, HOSOGI H, NAKAGAWA O. A case of human infection with the adult of Spirometra erinacei (Rudolphi 1819), Faust, Campbell and Kellogg, 1929. „Japanese Journal of Parasitology”. 31, s. 23–26, 1982.
- ↑ Quan Liu i inni, Human sparganosis, a neglected food borne zoonosis, „The Lancet Infectious Diseases”, 15 (10), 2015, s. 1226–1235, DOI: 10.1016/S1473-3099(15)00133-4 [dostęp 2019-05-28] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Wyd. wydanie III uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 499. ISBN 83-200-2748-9.
- Parazytologia i akroentomologia medyczna. Antoni Deryło (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 208-209. ISBN 83-01-13804-1.
