Stanisław Wojciechowski (nauczyciel)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Wojciechowski
Ilustracja
Stanisław Wojciechowski (ok. 1960)
Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 1903
Regnów

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1997
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Stanowisko

dyrektor VI Liceum Ogólnokształcącego im. T. Reytana w Warszawie (1953–1974)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Wojska Krzyż Armii Krajowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)
Grób Stanisława Wojciechowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Wojciechowski (ur. 26 kwietnia 1903 w Regnowie, zm. 13 stycznia 1997 w Warszawie) – warszawski nauczyciel, dyrektor VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie.

Praca i życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w Regnowie (powiat Rawa Mazowiecka). Ukończył gimnazjum w Janowie Lubelskim (1923) i Państwowy Instytut Nauczycielski w Warszawie (1938). Pracę nauczycielską rozpoczął 1 października 1923 roku w powiecie węgrowskim, gdzie mieszkał do 29 maja 1941 roku (początkowo pracował jako wykładowca, a następnie kierownik).

W okresie okupacji niemieckiej komendant powiatu węgrowskiego Komendy Obrońców Polski[1]. Kapitan Armii Krajowej, pseudonim „Wiesław”, „Wrzos”, „Wojnicz”; wydawał i wykonywał wyroki na kolaborantach[2]. Poszukiwany przez Gestapo, ukrywał się. Brał udział w powstaniu warszawskim, po którego upadku dostał się do obozu. Korespondent wojenny w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK.

Wrócił do kraju 1 sierpnia 1945 i we wrześniu podjął pracę zawodową jako podinspektor szkolny. Był kolejno dyrektorem Państwowego Wyższego Kursu Nauczycielskiego w Warszawie (od 1948), wizytatorem Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (od 1950). Od 1 września 1953 do 1974 był dyrektorem Liceum im. Tadeusza Reytana w War­szawie. Pracował czynnie w Związku Nauczycielstwa Polskiego, poczynając od 1 października 1923. Pełnił różne funkcje; był wiceprezesem Zarządu Oddziału Dzielnicowego Warszawa-Mokotów, członkiem Zarządu Okręgu Stołecznego, zastępcą członka Zarządu Głównego. Był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, przewodniczącym Komisji Oświaty przy Komitecie Warszawskim ZSL. Publikowal drobne artykuły w „Głosie Nauczycielskim” i innych pismach. Był autorem dwuczęściowej monografii Regnów: miejscowość ziemi rawsko-mazowieckiej w dokumentach i świadomości ludzi (1993)[3]. Wygłosił szereg odczytów pedagogicznych na temat politechnizacji w Liceum im. Tadeusza Reytana. Wykładał przedmiot „Wiadomości o Polsce i świecie współczesnym”.

Mieszkał w Warszawie przejściowo w latach 1926–27, 1936–38, 1941–44, a na stałe od 1945.

Był pomysłodawcą stworzenia „Stowarzyszenia Reytaniaków”. Według wspomnień Marka Barańskiego i Janusza Kijowskiego jako dyrektor szkoły roztaczał „parasol ochronny” nad opozycyjną działalnością harcerską 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”[4].

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A-1a-28)[5]. Felietonista „Polityki” Ludwik Stomma tak opisał pogrzeb Stanisława Wojciechowskiego: Na cmentarzu był tłum. Około tysiąca uczniów wszelkich roczników (Wojciechowski był dyrektorem liceum od 1953 do 1974). Pogrzeb przerodził się w manifestację. Naiwna zapewne i kiczowata, jakich wtedy, pośród nieoficjalnych obchodów, nie brakowało, ale spontaniczna i wzruszająca. Ktoś wrzucił do grobu woreczek ziemi spod liceum, ktoś zaintonował „Boże, coś Polskę”, którą śpiewali wszyscy w radykalnej oczywiście wersji: „Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie...” A przecież nie był Wojciechowski żadnym opozycjonistą[6].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi, Me­dalem 10-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką Honorową m. st. Warszawy, Złotą Odznaką WNP, Brązową Odznaką Odbudowy Warszawy, Odznaką Pamiątkową Towarzystwa Szkoły Świeckiej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL, medalem za zasługi dla miasta Stołecznego Warszawy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska nadanym przez MON w Londynie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ładysław Saar: Klepsydry prasowe zmarłych nauczycieli, uczniów i pracowników administracji VI LO im. Tadeusza Reytana w Warszawie (nekrologi Stanisława Wojciechowskiego z 1997 roku, poz. 29). wne.uw.edu.pl. [dostęp 2022-06-15].
  2. Tomasz i Wojciech Rylscy, „O nauczycielach ze szkoły Reytana”, Warszawa, 2005.
  3. Regnów: miejscowość ziemi rawsko-mazowieckiej w dokumentach i świadomości ludzi. worldcat.org. [dostęp 2021-01-11].
  4. Ewa Modrzejewska: „Czarna Jedynka i Gromada”, w: „Reytan 1953–1989. Szkoła niepokornych”. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii [praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. Jakuba Karpińskiego], 2002, s. 44, 51–52. [dostęp 2024-04-27].
  5. Cmentarz Wojskowy. Kwatera A, rząd 1A, grób 28. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2020-08-28].
  6. L. Stomma, Pogrzeb dyrektora, „Polityka”, nr 11 (2546), 18 marca 2006.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Kim kto jest? 125 warszawianek i warszawiaków, „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1963”, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”, Warszawa 1962, s. 78.
  • Stanisław Wojciechowski, 1991, wspomnienia.