Stawiacze min typu Hämeenmaa
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy |
|
| Stocznia | |
| Wejście do służby | |
| Zbudowane okręty |
2 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
1300 t |
| Długość |
77,8 m |
| Szerokość |
11,6 m |
| Zanurzenie |
3 m |
| Napęd |
2 silniki wysokoprężne o mocy 6300 KM, śruby |
| Prędkość |
20 węzłów |
| Załoga |
70 |
| Uzbrojenie |
8 wyrzutni pocisków przeciwlotniczych Umkhonto |
Stawiacze min typu Hämeenmaa – fińskie stawiacze min, które weszły do służby w 1992 roku. Zbudowano w Finlandii dwie jednostki tego typu. Stanowią uniwersalne okręty, służące także do celów transportowych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Marynarka Finlandii (Merivoimat) od początku istnienia przywiązywała istotną wagę do broni minowej, pozwalającej na niwelowanie swobody operacyjnej silniejszych flot w obronie wybrzeża kraju[1]. Budowa nowych stawiaczy min, które miały zastąpić w służbie mniejszy okręt tej klasy „Keihassalmi”, została zatwierdzona we wrześniu 1988 roku[1]. Projekt jednostek był rozwinięciem zbudowanego wcześniej stawiacza min „Pohjanmaa”[1]. Zrezygnowano z silnego uzbrojenia artyleryjskiego w postaci armaty kalibru 120 mm, za to okręty uczyniono bardziej uniwersalnymi – dzięki otwieranym furtom i rampom na dziobie i rufie mogą pełnić rolę transportowców, zamiast przenoszenia min[1]. Podobnie jak poprzedni typ, mogą także poszukiwać i zwalczać okręty podwodne, dzięki sonarowi i uzbrojeniu w klasyczne i rakietowe bomby głębinowe[1][2]. Okręty przystosowano do działania na przybrzeżnych płytkich wodach wokół Finlandii. Z uwagi na stosunkowo długi okres zalodzenia tych akwenów okręty otrzymały wzmocnienia lodowe umożliwiające działanie przez cały rok[1]. Na jednostkach zastosowano także po raz pierwszy w Finlandii rozwiązania konstrukcyjne utrudniające wykrycie ich przez przeciwnika, m.in. zrezygnowano z komina na rzecz wylotu spalin przez otwory w burtach tuż nad linią wodną[1]. W czasie pokoju okręty pełnią głównie funkcje transportowe, logistyczne i eskortowe. Są one największymi okrętami Finlandii od lat 90. XX wieku[a].
Zamówienie na pierwszą jednostkę serii zostało złożone 7 września 1988 roku w helsińskiej stoczni Wartsila[1][b]. Po bankructwie tej stoczni, budowa ostatecznie prowadzona była w firmie Finnyards z Raumy, z którą podpisano umowę 29 grudnia 1989 roku[1]. Położenie stępki pod „Hämeenmaa” nastąpiło 2 kwietnia 1991 roku, wodowanie nastąpiło 11 listopada 1991 roku, a wejście do służby 15 kwietnia 1992 roku[3]. Drugi okręt „Uusimaa” zamówiono w tej samej stoczni 13 lutego 1991 roku[1].
W latach 2006–07 okręty poddano modernizacji, w wyniku której przystosowano je do uczestniczenia w misjach międzynarodowych. Zmodernizowano także uzbrojenie, system kierowania ogniem, radar, sonar. Podczas modernizacji na okrętach zainstalowano wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych Umkhonto. Modernizację prowadzono w stoczni Aker Shipyards, a okręty ponownie uzyskały status operacyjny w 2008 roku[4].
Okręty[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa | Nr burt. | Położenie stępki |
Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| Hämeenmaa | 02 | 2 kwietnia 1991 | 11 listopada 1991 | 15 kwietnia 1992 |
| Uusimaa | 05 | 12 listopada 1991 | czerwiec 1992 | 2 grudnia 1992[c] |
Opis[edytuj | edytuj kod]
Architektura i kadłub[edytuj | edytuj kod]
Okręty mają gładkopokładowy kadłub z niewielkim wzniosem pokładu na dziobie[5]. Dziobnica jest silnie wychylona, typu lodołamacza, o kształcie przystosowanym do łamania lodu[2]. W pawężowej rufie znajduje się rampa ładunkowa[1]. Również dziób tworzyła otwierana do góry furta, wyposażona w rozkładaną rampę ładunkową, a dodatkowo w połowie długości burt znajdują się furty ładunkowe dla załadunku z nabrzeża[1]. Podczas modernizacji w latach 2006–07 zlikwidowano otwieraną furtę dziobową i zaspawano dziób na stałe[4]. Na pokładzie dziobowym znajduje się wieża armaty przeciwlotniczej, dalej śródokręcie zajmowała długa grupa nadbudówek z zakrytym pomostem nawigacyjnym i znajdującym się za nim pojedynczym trójnożnym masztem[5]. Podczas modernizacji zamieniono maszt na dwa nowe[4]. Na końcu pokładu nadbudówki umieszczona była druga wieża działka przeciwlotniczego, natomiast pokład rufowy był roboczy[5]. Po modernizacji na rufie urządzono lądowisko dla śmigłowca[4]. Okręty mają wzmocnienia lodowe – klasę lodową 1A i mogą łamać lód o grubości do 40 cm[4]. Kadłub wykonany jest ze stali, a nadbudówka ze stopów lekkich[4].
Wyporność okrętów określana była jako 1000 ts standardowa i 1330 ts pełna[3][6]. Późniejsze źródła po modernizacji podają wyporność pełną 1473 ton[4]. Długość całkowita wynosiła 77 m, a na linii wodnej 69,6 m[2]. Po modernizacji, ze stałym dziobem długość wzrosła do 77,8 m[4]. Szerokość wynosi 11,6 m, a zanurzenie 3 m[2].
Załoga okrętów liczyła pierwotnie 45 osób[3][2]. Późniejsze publikacje podają 70 osób[6], a nowsze 66 osób[4].
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
Zasadnicze uzbrojenie stanowiło do 150 min morskich, które mogą być przenoszone na czterech torach minowych[1]. Nowsze opracowania podają 200 min kontaktowych (typów S 43-55, 541, 558) lub niekontaktowych (typów Seamine 2004 lub PM 90)[4].
_10_@chesi.JPG)
Uzbrojenie artyleryjskie służy jedynie do samoobrony i stanowiły je początkowo dwie pojedyncze armaty przeciwlotnicze 40 mm Bofors o długości lufy L/70 umieszczone w wieżach na pokładzie dziobowym oraz końcu pokładu nadbudówki[7]. Miały szybkostrzelność do 300 strz./min i donośność do 12 km, a strzelały pociskami o masie 0,9 kg[6]. Uzupełniały je cztery armaty przeciwlotnicze 23 mm L/87 produkcji Sako (pochodna ZU-23-2), w dwóch podwójnie sprzężonych stanowiskach, na piętrze nadbudówki na dziobie oraz na nadbudówce rufowej[7]. Po modernizacji zastąpiono wszystkie armaty małokalibrowe przez jedną armatę uniwersalną kalibru 57 mm Bofors Mk 1 L/70 w wieży na pokładzie dziobowym[4]. Ma ona szybkostrzelność do 220 strz./min, donośność do 17 km i strzela pociskami o masie 2,6 kg[4]. Do zwalczania zagrożeń asymetrycznych, uzupełniają ją dwa granatniki automatyczne 40 mm oraz dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm[4].
W celu samoobrony przed lotnictwem okręty ponadto były wyposażone w sześcioprowadnicową wyrzutnię Sadral francuskich pocisków przeciwlotniczych bardzo krótkiego zasięgu Mistral, umieszczoną na małej pokładówce na pokładzie rufowym[7]. Pociski samonaprowadzające się na podczerwień mają głowicę o masie 3 kg i zasięg do 4 km[6]. Wyrzutnia ta mogła być również zamieniana na trzecie podwójne stanowisko działek 23 mm[6]. Po modernizacji zastąpiono ją przez ośmiokomorową wyrzutnię pionową południowoafrykańskich pocisków przeciwlotniczych krótkiego zasięgu samonaprowadzających się na podczerwień Umkhonto (zasięg do 12 km, głowica bojowa o masie 23 kg)[4].
Do zwalczania okrętów podwodnych służą dwie rosyjskie pięciolufowe wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych RBU-1200, o zasięgu 1200 m i głowicy bojowej o masie 34 kg[4]. Umieszczone są na pokładzie dziobowym na burtach, za wieżą działa[5]. Uzupełniają je dwie zrzutnie dla 16 bomb głębinowych[6]. Nowsza literatura podaje dwie zrzutnie dla 8 bomb głębinowych[4].
Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Okręty początkowo miały trzy radary nawigacyjne i dozoru nawodnego Selesmar ARPA pracujące w paśmie I[6]. Po modernizacji zastosowano trzy radary tej klasy Furuno 2827/2837S pracujące w paśmie E/F/I oraz dodano radar dozoru powietrznego EADS TRS-3D (pasmo G)[4]. Do wykrywania celów podwodnych, w tym min, okręty mają sonar kadłubowy Simrad wysokiej częstotliwości[6].
Do kierowania uzbrojeniem służył dalocelownik optroniczny Radamec System 2400 dla armat 40 mm i dwa celowniki optyczne Galileo dla działek 23 mm[6][3]. Po modernizacji zastosowano dalocelownik optroniczny Saab Ceros oraz skaner podczerwieni Sagem EOMS[4]. Podczas modernizacji okręty otrzymały ponadto system informacji bojowej EADS ANCS 2000[4].
Okręty w zakresie walki radioelektronicznej wyposażono w dwie wyrzutnie zakłócające i flar ML/Wallop Superbarricade oraz system wykrywania emisji elektromagnetycznych (ESM) MEL Matilda[6]. Po modernizacji zastosowano dwie wyrzutnie zakłócające Rheinmetall MASS-2L i system wykrywania emisji oraz zakłócania (ESM/ECM) Thales SIEW[4].
Napęd[edytuj | edytuj kod]
Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne Wärtsila 16V22 o łącznej mocy ciągłej 6300 KM (4633 kW)[6][d]. Napędzają one dwie śruby nastawne KaMeWa, pozwalając na osiąganie prędkości maksymalnej 20 węzłów[3]. Ponadto okręty są wyposażone w dziobowy pędnik o mocy 247 KM (184 kW)[6].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rochowicz 1996 ↓, s. 36, również stan na 2016 rok (Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 243-247)
- ↑ Według innych publikacji, pierwotne zamówienie w Wartsila miało miejsce w lipcu 1989 roku (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 94)
- ↑ Wejście do służby 2 grudnia 1991 (Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 244) lub według innych publikacji 2 listopada 1992 (Rochowicz 1996 ↓, s. 37)
- ↑ Starsze źródła podawały silniki Wärtsila-Vasa 12V22MD o mocy 6400 bhp (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 94, Rochowicz 1996 ↓, s. 37)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Rochowicz 1996 ↓, s. 36.
- ↑ a b c d e Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 94.
- ↑ a b c d e f Rochowicz 1996 ↓, s. 37.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 244
- ↑ a b c d Na podstawie Rochowicz 1996 ↓, s. 36 (rysunek)
- ↑ a b c d e f g h i j k l Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 205
- ↑ a b c Rochowicz 1996 ↓, s. 36-37.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
- Robert Rochowicz. Stawiacze min typu Hameenmaa. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 8/1996, s. 37-38, sierpień 1996. Warszawa: Magnum X.