Stożkówka wielkozarodnikowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stożkówka wielkozarodnikowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Conocybe macrospora (G.F. Atk.) Hauskn. Öst. Z. Pilzk. 12: 64 (2003) | |
Stożkówka wielkozarodnikowa (Conocybe macrospora (G.F. Atk.) Hauskn.) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae).
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1918 r. George Francis Atkinson nadając mu nazwę Galerula macrospora. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Anton Hausknecht w 2003 r.[1]
- Conocybe ochracea f. macrospora (G.F. Atk.) Kühner ex Watling 1971
- Conocybe pubescens var. macrospora (G.F. Atk.) E. Ludw. 2007
- Conocybe rubiginosa Watling 1980
- Conocybe tenera f. bispora J.E. Sass 1929
- Galerula macrospora G.F. Atk. 1918[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1,5–4 cm, początkowo stożkowato wypukły, później lekko rozłożysty i prawie dzwonkowaty. Powierzchnia pozornie gładka i lekko puszysta, higrofaniczny, bladopomarańczowa do pomarańczowobrązowej lub jasnobrązowej, ciemniejsza na środku. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ma żłobkowane promieniście brzeg, w stanie suchym jest jaśniejszy[4].
Dość grube, szerokie i rzadkie, początkowo bladobrązowe lub pomarańczowe, później coraz bardziej brązowawe[4].
Wysokość 5–10 (15) cm, grubość 2–4 mm, cylindryczny, przeważnie prosty, czasem lekko zakrzywiony, początkowo bladożółty w górnej części i jasnopomarańczowy poniżej, ale może być także jasnobrązowy lub pomarańczowy do brązowawego. Powierzchnia żłobkowana, oprószona i nieco ciemniejsza w kierunku podstawy[4].
W młodości kremowy, potem brązowawy, cienki i bardzo kruchy, bez charakterystycznego zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 13,5–20,5 × 7–11,5 µm, eliptyczne lub w kształcie cytryny, grubościenne i duże. Wysyp zarodników rdzawobrązowy[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Stożkówka wielkozarodnikowa występuje głównie w Ameryce Północnej, Europie i Azji, jej stanowiska podano także w Argentynie i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko na Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Naziemny grzyb saprotroficzny i wypaleniskowy. Rośnie w lasach[3], na łąkach i pastwiskach, na starym oborniku, na glebach z dużą ilością substancji organicznej, także na spaleniskach. Dobrze rozwija się już wiosną, gdy trawa nie jest jeszcze wysoka. Owocniki tworzy pojedynczo lub w rozproszonych grupach od kwietnia do listopada[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-02] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-02] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Miro Šerod, Conocybe macrospora, velikotrosna stožka [online], gobe.si [dostęp 2023-01-02] (słoweń.).
- ↑ Występowanie Conocybe macrospora na świecie (mapa) [online], gbif/ [dostęp 2023-01-02] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska Conocybe macrospora w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-02] (pol.).