Stokezja gładka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stokezja gładka
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Vernonioideae

Rodzaj

stokezja

Gatunek

stokezja gładka

Nazwa systematyczna
Stokesia laevis (Hill) Greene
Erythea 1: 3 (1893)[3]
Synonimy
  • Cartesia centauroides Cass.
  • Carthamus cyaneus Banks ex Steud.
  • Carthamus laevis Hill
  • Stokesia cyanea L'Hér.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Stokezja gładka[4][5] (Stokesia laevis (Hill) Greene) – gatunek roślin z monotypowego rodzaju stokezja Stokesia z rodziny astrowatych. Rośliny te występują w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych od Florydy po Karolinę Północną na północy i Luizjanę na zachodzie[3]. Jako gatunek introdukowany rośnie w południowo-wschodniej Azji (na Cejlonie i Jawie)[3]. W naturze rośnie w miejscach wilgotnych na terenach otwartych oraz w lasach sosnowych[6].

Gatunek uprawiany jest jako roślina ozdobna, przy czym zwykle w postaci jednego z wielu kultywarów[7]. Odmiany ozdobne mają kwiatostany o różnej barwie – ciemnej lub jasnej, białej, różowej, purpurowej lub niebieskiej[6]. Gatunek opisywany jest także jako potencjalna roślina oleista[6][7].

Nazwa rodzajowa upamiętnia Jonathana Stokesa (1755–1831) – angielskiego lekarza i botanika[6][8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Bylina o prosto wzniesionym pędzie osiągającym do 60 cm wysokości[6][8].
Liście
Skrętoległe[6], odziomkowe ogonkowe i łodygowe, które w dolnej części pędu także mają ogonki, a w górnej są siedzące, nasadą obejmujące łodygę. Blaszka jest jajowata do lancetowato-równowąskiej[8], całobrzega, czasem kolczastoząbkowana u nasady[6][8], naga, gruczołowato punktowana[8].
Kwiaty
Zebrane w okazałe koszyczki osiągające do 10–12 cm średnicy[6][8], tworzące się pojedynczo na szczycie pędu lub po kilka, w formie luźnego baldachogrona. Okrywa jest półkulista, o średnicy od 2,5 do 4 cm. Listki okrywy w liczbie od 25 do kilkudziesięciu wyrastają w 5–7 szeregach. Szczytowe są liściopodobne i przynajmniej u nasady kolczasto ząbkowane. Kwiatów w koszyczku jest zwykle kilkadziesiąt. Ich korony w naturze mają barwę zwykle niebieskofioletową, rzadziej białą lub kremową. Brzeżne kwiaty w koszyczku mają koronę grzbiecistą z długim płatkiem (języczkiem) skierowanym na zewnątrz. Kwiaty wewnątrz koszyczka są rurkowate i promieniste, z 5 równymi łatkami[8].
Owoce
Niełupki walcowate, 3–4-kanciaste, nagie. Puch kielichowy w postaci 4–5 odpadających i wąskich łusek[6][8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Gatunek reprezentuje monotypowy rodzaj stokezja Stokesia z rodziny astrowatych Asteraceae. W obrębie rodziny należy do plemienia Vernonieae, które w tradycyjnym ujęciu włączane jest do podrodziny Cichorioideae[9], a po jej podziale do Vernonioideae[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-31] (ang.).
  3. ↑ a b c d Stokesia laevis (Hill) Greene. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-31].
  4. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 173. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 172, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 337. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 886, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c d e f g h Stokesia L’Héritier. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-31].
  9. ↑ Genus Stokesia L’Héritier. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-31].
  10. ↑ Berkheya Ehrh.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stokezja_gładka&oldid=70134042”