Svorad
Svorad (920–950 m n.p.m.) – niewielka kotlina u północnych podnóży Gór Choczańskich na Słowacji.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Kotlina Svoradu rozciąga się pomiędzy masywem Prosiecznego (Prosečné, 1372 m) w Górach Choczańskich (na południu) a szczytem Diel (1051 m) na krańcu Pogórza Orawskiego (na północy), ok. 2 km na południowy wschód od wsi Wielkie Borowe (Veľké Borové). Jest stosunkowo płytka, a jej dno, nieznacznie pofałdowane, opada w kierunku południowym.
Geologia – morfologia[edytuj | edytuj kod]
Kotlina Svoradu jest kotliną bezodpływową. Większa jej część leży na podłożu fliszowym Rowu Podtatrzańskiego, natomiast południowy skrawek – na wapieniach budujących zrąb Gór Choczańskich. Dlatego też drobne potoki, spływające ze Svoradu i stanowiące źródłowe cieki Prosieczanki, nie spływają z reguły Doliną Prosiecką, lecz nikną w wielkim, ok. 50-metrowej średnicy[1] ponorze (Jobowy Ponor, słow. Jóbovské prepadlisko), znajdującym się na wysokości 919 m n.p.m. w południowej części kotliny, na granicy fliszu i skał węglanowych[2]. Podobno w przeszłości otwór ponoru był odkryty i dało się nim dostać do biegnących od niego korytarzy jaskiniowych[3]. Obecnie jest zasypany rumoszem oraz drobniejszymi nanosami i zarośnięty.
Przyroda ożywiona[edytuj | edytuj kod]
Całą powierzchnię kotliny pokrywają rozległe łąki. Powstały one w XVII-XIX w. wskutek wyrębu lasów przez lokalne społeczności pasterskie. Pasiono tu bydło rogate i owce. Jeszcze w latach 30. XX w. na Svoradzie stała cała grupa szop dla bydła i stodół[4]. Łąki były intensywnie wypasane do lat 70.-80. XX w., obecnie powoli zarastają lasem i stanowią przykład sukcesji wtórnej. Pierwszymi gatunkami sukcesyjnymi są tu wierzba iwa, borówka czarna i jałowiec pospolity. Na zachowanych pastwiskach, wśród których na skutek intensywnego wypasu lokalnie występują murawy bliźniczkowe, licznie rośnie ostrożeń głowacz. Na wilgotniejszych stanowiskach spotkamy m.in. wełniankę wąskolistną i tłustosza pospolitego[5], pełnika europejskiego i kilka gatunków storczykowatch.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W południowej części Svoradu znajduje się skrzyżowanie ruchliwych szlaków turystycznych.
niebieski: Prosiek – Dolina Prosiecka – Svorad – Wielkie Borowe – Dolina Borowianki – Obłazy
zielony: Liptovská Anna – Pravnáč – Lômy – Svorad – Prosieczne – rozdroże w Dolinie Borowianki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ wg informacji na panelu informacyjnym nr 6 ścieżki dydaktycznej "Dolina Prosiecka – Dolina Kwaczańska", 2017 r.
- ↑ Szczerba Tadeusz: Choczańskie Wierchy i okolica..., s. 62
- ↑ * Hochmuth Zdenko: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748, s. 46; [1];
- ↑ Zygmańska Barbara: Góry Choczańskie..., s. 196
- ↑ Hochmuth Zdenko a kolektív: Chočské vrchy – Liptovská Mara, s. 216
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barański Mirosław J.: „Biały Kanion”, czyli Dolina Prosiecka, w: „Na szlaku. Miesięcznik turystyczno-krajoznawczy poświęcony górom” – rok XIV, nr 11 (137) – listopad 2000, s. 10-11.
- Hochmuth Zdenko a kolektív: Chočské vrchy – Liptovská Mara. Turistický sprievodca ČSFR č. 42, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990.
- Chočské vrchy. Vodná nádrž Liptovská Mara. Turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec, 1997, ISBN 80-85510-84-7.
- Szczerba Tadeusz: Choczańskie Wierchy i okolica. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski – RMR, Gliwice 2001, ISBN 83-904352-9-2.
- Barbara Zygmańska, Góry Choczańskie. Przewodnik turystyczny, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2003, ISBN 83-7005-455-2, OCLC 749318301.