Tabaru (lud)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tabaru
Populacja

20 tys.

Miejsce zamieszkania

Indonezja (wyspa Halmahera, Moluki Północne)

Język

tabaru, malajski Moluków Północnych, indonezyjski

Religia

chrześcijaństwo, islam

Grupa

ludy północnohalmaherskie, Molukańczycy, Indonezyjczycy

Pokrewne

Ibu, Galela, Tobelo

Tabaru, także Tobaru – indonezyjska grupa etniczna z prowincji Moluki Północne, zamieszkująca północno-zachodnią część wyspy Halmahera[1]. Według Wielkiej Encyklopedii Rosyjskiej ich populacja wynosi 20 tys. osób[2]. Należą do grupy ludów północnohalmaherskich[2][3], są jednym z najliczniejszych ludów Halmahery[4].

Posługują się własnym językiem tabaru, który nie należy do rodziny austronezyjskiej[1], a także indonezyjskim i lokalnym malajskim[5]. Pod względem językowym są bliscy innym ludom Halmahery, takim jak Galela i Tobelo[6]. W niektórych źródłach byli wręcz nieściśle utożsamiani z ludem Ibu[7]. Według lokalnej tradycji pochodzą jednak z wysp Sangir[8][9], czyli z obszaru języków filipińskich[10]. Sama nazwa „Tobaru” ma znaczyć tyle, co „nowi (nowo przybyli) ludzie”[11][12].

Za ojczyznę Tabaru uważa się dorzecze górnej rzeki Ibu, lecz skupiska tego ludu występują w różnych zakątkach północnej Halmahery[4]. Dzielą się na dwie grupy terytorialne: Tobaru Nyeku i Tobaru Adu[9]. Podział ten odpowiada pewnym różnicom dialektalnym[13][14]. Odmiana języka tabaru z rejonu wsi Tuada (na południe od Jailolo) zdążyła wykształcić własne cechy[4]. Formy „Tabaru” i „Tobaru” mają charakter wymienny, przy czym tą drugą posługują się inne grupy etniczne[15].

W większości wyznają chrześcijaństwo[16]. Niektórzy przyjęli islam pod wpływem ludu Tidore, z którym utrzymują bliższe kontakty[17]. Jeszcze na pocz. XX w. część grup Tabaru wiodła nomadyczny tryb życia[18]. W tym samym okresie działalność w regionie prowadził misjonarz i językoznawca J. Fortgens[13][19].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b M. Junus Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 862. OCLC 1027453789. [dostęp 2023-07-18]. (indonez.).
  2. ↑ a b Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija. [dostęp 2023-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-20)]. (ros.).
  3. ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 474. ISBN 5-85270-155-6. OCLC 40821169. (ros.).
  4. ↑ a b c van Fraassen 1980 ↓, s. 110.
  5. ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tabaru, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] (ang.).
  6. ↑ Voorhoeve 1988 ↓, s. 186.
  7. ↑ van Fraassen 1980 ↓, s. 109.
  8. ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 8.
  9. ↑ a b Jäger 2018 ↓, s. 63.
  10. ↑ Voorhoeve 1994 ↓, s. 652.
  11. ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 9.
  12. ↑ Jäger 2018 ↓, s. 64.
  13. ↑ a b Voorhoeve 1988 ↓, s. 189.
  14. ↑ Grimes i Grimes 1994 ↓, s. 53.
  15. ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 146.
  16. ↑ Lucardie 1985 ↓, s. 85.
  17. ↑ Lany Probojo: Tradition und Moderne in Tidore, Indonesien: die Instrumentalisierung islamischer Rituale und ihre politische Relevanz. Münster: Lit, 1998, s. 81. ISBN 3-8258-3633-9. OCLC 845035525. (niem.).
  18. ↑ Visser i Voorhoeve 1987 ↓, przyp. 6, s. 74.
  19. ↑ Visser i Voorhoeve 1987 ↓, s. 8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Christiaan F. van Fraassen: Types of sociopolitical structure in North Halmaheran history. W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat: konsep dan strategi penelitian. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1980, s. 87–150. OCLC 7407482. (ang.).
  • Charles E. Grimes, Barbara D. Grimes: Languages of the North Moluccas: a preliminary lexicostatistic classification. W: E.K.M. Masinambow (red.): Maluku dan Irian Jaya. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1994, s. 35–63, seria: Buletin LEKNAS III (1). OCLC 54222413. (ang.).
  • Edward A. Kotynski. Tabaru phonology and morphology. „Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session”. 32 (1), s. 143–216, 1988. DOI: 10.31356/silwp.vol32.06. ISSN 0361-4700. [dostęp 2023-07-18]. (ang.). 
  • Kirsten Jäger: Das Sultanat Jailolo: Die Revitalisierung von “traditionellen” politischen Gemeinwesen in Indonesien. Berlin: LIT Verlag, 2018, seria: Comparative Anthropological Studies in Society, Cosmology and Politics 11. ISBN 978-3-643-13325-0. OCLC 1029023314. (niem.).
  • Ronald Lucardie. Spontaneous and Planned Movement Among the Makianese of Eastern Indonesia. „Pacific Viewpoint”. 26 (1), s. 63–78, 1985. DOI: 10.1111/apv.261004. ISSN 0030-8978. OCLC 7903981110. [dostęp 2023-07-18]. (ang.). 
  • Leontine E. Visser, Clemens L. Voorhoeve: Sahu-Indonesian-English dictionary and Sahu grammar sketch. Dordrecht: Foris Publications, 1987, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 126. DOI: 10.1163/9789004487574. ISBN 978-90-04-48757-4. ISBN 90-6765-222-9. OCLC 17209362. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: Some Observations on North-Moluccan Malay. W: James T. Collins (red.): Studies in Malay Dialects. Cz. II. Jakarta: Badan Penyelenggara Seri NUSA, 1983, s. 1–13, seria: NUSA Monograph Series 17. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: The languages of the North Halmaheran stock. W: Papers in New Guinea linguistics. No. 26. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988, s. 181–209, seria: Pacific Linguistics A-76. DOI: 10.15144/PL-A76.181. ISBN 0-85883-370-0. OCLC 220535054. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 1994, s. 649–674, seria: Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77. DOI: 10.1515/9783110883091.649. ISBN 978-3-11-088309-1. ISBN 3-11-012786-5. OCLC 853258768. (ang.).
Ludy północnohalmaherskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tabaru_(lud)&oldid=70884601”