Ugłasta
 Mollugo verticillata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
ugłasta | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Mollugo Linnaeus Sp. Pl. 89. 1 Mai 1753[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
M. verticillata L.[3] | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
Ugłasta (Mollugo) – rodzaj roślin z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae). Obejmuje ok. 35[4] gatunków. Występują one na obszarach tropikalnych i w subtropikach (Australia, Azja południowa, Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa) sięgając na północy po cieplejsze tereny w południowej Europie, wschodniej Azji i w Ameryce Północnej[4][5]. Nazwa naukowa rodzaju nadana przez Linneusza wzięta została od nazwy gatunkowej przytulii pospolitej (Galium mollugo), prawdopodobnie z powodu podobieństwa liści wyrastających w nibyokółkach[4]. Niektóre gatunki mają niewielkie znaczenie ekonomiczne jako rośliny jadalne i lecznicze[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, rzadziej byliny, nagie, o łodygach płożących lub wzniesionych, rozgałęzionych lub nie[4][5].
- Liście
- Skupione w przyziemnej rozecie liściowej, poza tym obecne są liście łodygowe wyrastające naprzeciwlegle, w okółkach i nibyokółkach. Liście zwykle siedzące, całobrzegie. Przylistków brak lub są szczątkowe. W rozecie przyziemnej liście są największe, stopniowo maleją ku górze pędu[4][5].
- Kwiaty
- Zebrane w niezbyt wielkie kwiatostany wierzchotkowate lub baldachokształtne, wyrastające na szczycie łodygi lub naprzeciw liści. Kielich tworzy pięć trwałych i okazałych działek. Płatków korony brak. Pręciki są zwykle 3, rzadziej 5 lub więcej (do 10), u nasady nieco zrosłych w pierścień. Zalążnia górna, owalna lub elipsoidalna, liczy od 3 do 5 komór, w każdej z 5–15 zalążkami, nitkowatych szyjek słupka jest 3–5[4][5].
- Owoce
- Błoniasta torebka otulona trwałymi działkami i otwierająca się trzema, rzadziej 5 klapami. Nasiona liczne, spłaszczone, nerkowate, bez elajosomów[4][5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Według APweb (aktualizowany system APG III z 2009) jest to rodzaj z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae) w obrębie rzędu goździkowców[2]. Rodzaj bardzo kłopotliwy taksonomicznie, wymagający rewizji[4].
- Wykaz gatunków (taksony o nazwach zweryfikowanych)[6]
- Mollugo angustifolia M.G. Gilbert & Thulin
- Mollugo caespitosa Scott-Elliot
- Mollugo cerviana (L.) Ser.
- Mollugo crockeri Howell
- Mollugo decandra Scott-Elliot
- Mollugo flavescens Andersson
- Mollugo floriana (B.L. Rob.) Howell
- Mollugo fragilis Wawra
- Mollugo namaquensis Bolus
- Mollugo nudicaulis Lam.
- Mollugo pentaphylla L.
- Mollugo pinosia Urb.
- Mollugo pusilla Adamson
- Mollugo snodgrassii B.L. Rob.
- Mollugo stricta L.
- Mollugo tenella Bolus
- Mollugo verticillata L.
- Mollugo walteri Friedr.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek Mollugo spergula jest w Indiach użytkowany jako warzywo, poza tym użytkowany bywa leczniczo ze względu na potwierdzone działanie antyseptyczne. Mollugo pentaphylla wykazuje działanie przeciwgrzybiczne[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2014-04-27].
- ↑ a b c d e f g h i j k Mollugo. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e Mollugo. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).
- ↑ Mollugo. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-04-27].