Ulica Brynowska w Katowicach
| Brynów-Osiedle Zgrzebnioka, Załęska Hałda-Brynów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 ulica Brynowska w Katowicach | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
1400 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Katowic  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°14′09,5″N 18°59′41,6″E/50,235960 18,994896
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Brynowska w Katowicach − jedna z najważniejszych arterii komunikacyjnych, prowadząca do południowych dzielnic Katowic.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ulica Brynowska rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Mikołowską i ulicą Ligocką. Następnie biegnie przez zachodnią część Brynowa, krzyżując się z ulicami: Różyckiego, Fitelberga, Połomińską, Gałczyńskiego, Kepową i Jasieńskiego. Za skrzyżowaniem z ulicą Dworską prowadzi do ulicy Rolnej obok hipermarketu „Obi”. Kończy swój bieg krzyżując się z ulicą Tadeusza Kościuszki.
Uchwałą Rady Miasta Katowice nr VIII/130/11 z dnia 18 kwietnia 2011 skwerowi, położonemu u zbiegu ul. T. Kościuszki i ul. Brynowskiej nadano nazwę plac Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Uchwała weszła w życie 7 czerwca 2011[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pod ulicą zlokalizowany jest wodociąg Ø 225 mm oraz kanał odprowadzający ścieki Ko Ø 1000 mm[2]. Zabudowa wzdłuż ulicy Brynowskiej ukształtowała się w XVIII i XIX wieku[3]. W dwudziestoleciu międzywojennym na początku ulicy, po jej lewej stronie, działała fabryka farb i lakierów, a także mydła E. Kołłątay'a (Kolontaja)[4][5]. W głębi za nią (od strony ul. Parkowej) istniała cegielnia[6] Badury[5], która funkcjonowała również po wojnie do końca lat 60. Pod numerem 89 w latach międzywojennych działała Biblioteka TCL[7]. W latach siedemdziesiątych XX wieku przy drodze zlokalizowano budownictwo wysokościowe. W 1981 część starych obiektów wyburzono[8]. Ulicą Brynowską kursują linie autobusowe ZTM. Do 2009 ulica była częścią drogi krajowej nr 81.
W okresie Rzeszy Niemieckiej ulica nosiła nazwę Brynower Straße/Teil Nikolaistraße[9].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy Brynowskiej znajdują się następujące obiekty o wartości historycznej[2]:
- budynek mieszkalny (ul. Brynowska 57), wzniesiony w dwudziestoleciu międzywojennym, w stylu funkcjonalizmu, objęty ochroną konserwatorską[10], ochrona obowiązuje w granicach działki; ochroną zostały objęte: skala i forma historyczna, geometria dachu, cechy stylowe i detale architektoniczne, historyczna kolorystyka, kształt, wielkość, rozmieszczenie otworów okiennych i drzwiowych, ich podziały, półokrągłe ryzality ogrodowe z tarasem i metalową balustradą;
- kamienica mieszkalna − familok (ul. Brynowska 76), wybudowana na początku XX wieku w stylu historyzmu[10].
Instytucje[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy Brynowskiej znajduje się Wojewódzki Inspektorat Weterynarii[11], przedsiębiorstwa handlowo-usługowe[12], lecznice dla zwierząt, Dom Dziecka „Zakątek”[13], Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach − Filia nr 8[14], Miejskie Przedszkole Publiczne nr 1 im. J.Ch. Andersena oraz przychodnie i centra medyczne. Niedaleko ul. Brynowskiej znajduje się Park im. Tadeusza Kościuszki oraz POD „Radość”.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Plac Tajnej Organizacji Nauczycielskiej (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-06-27]
- ↑ a b Urząd Miasta: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obszarze fragmentu terenu górniczego Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. KWK „Wujek” obejmującego obszar położony w rejonie ulic Brynowskiej i Kościuszki w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-06-27]. (pol.).
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 74, 75. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 123. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ a b Fragment mapki Brynowa z 1927 r. (Archiwum UM Katowice). [dostęp 2023-11-13].
- ↑ Plan miasta Wielkich Katowic i okolic 1 : 14 000, Katowice-Łódź: Księgarnia Ludwika Fiszera, 1935.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 79. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-27]. (pol.).
- ↑ Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Katowicach. www.katowice.wiw.gov.pl. [dostęp 2011-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-11)]. (pol.).
- ↑ Spis firm na ulicy Brynowska w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-15)]. (pol.).
- ↑ Dom Dziecka „Zakątek”. www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-09)]. (pol.).
- ↑ Miejska Biblioteka Publiczna Filia nr 8. www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-06-27]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
