Ulica płk. Piotra Podstawskiego w Sokołowie Małopolskim
| Sokołów Małopolski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Dawna poczta pod numerem 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
1680 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
ulica Sandomierska, ulica Krakowska, ulica Zeleńska, ulica Raniżowska, ulica Tyszkiewicza, ulica Nowotki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Sokołowa Małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Sokołów Małopolski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°13′32,1″N 22°06′51,7″E/50,225583 22,114361
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica płk. Piotra Podstawskiego – ulica w Sokołowie Małopolskim. Część drogi wojewódzkiej nr 875.
Ulica współcześnie ma ponad półtora kilometra długości. Rozpoczyna bieg od południowo-zachodniego rogu rynku, po czym biegnie mniej więcej na zachód z kilkoma zakrętami. Kończy się na granicy miasta z Turzą.
Historia i nazwa[edytuj | edytuj kod]
Ulica Podstawskiego należy do najstarszych ulic miasta. Początkowo nosiła nazwę miejscowości, ku której prowadzi: Sandomierza, Krakowa, Raniżowa lub Zielonki: odpowiednio Sandomierska, Krakowska, Raniżowska i Zielińska/Zieleńska. Nazwy używane były naprzemiennie, czasem równolegle jako nazwy oboczne. Wcześniej częściej w użyciu były nazwy pochodzące od dalszych miejscowości, później od bliższych. Pierwsze zachowane potwierdzenie nazwy pochodzi z 1668 roku (w wersji „Sendomirska”). W XVII wieku przedłużeniem jej zabudowy za wałem miejskim były zgrupowania domów pod nazwą Przedmieście za Bramą Krakowską. W 1891 roku rada miasta nadała jej oficjalnie nazwę hrabiego Tyszkiewicza, któremu kilka lat wcześniej przyznała honorowe obywatelstwo. W powszechnym użyciu nadal funkcjonowała nazwa Raniżowska, a w dwudziestoleciu międzywojennym jako patrona wybrano Piotra Podstawskiego, również honorowego obywatela miasta i jego burmistrza. Podczas okupacji niemieckiej funkcjonowała nazwa Waldstrasse ('ulica leśna'), a w PRL ulica Nowotki. Jej nazwa jest najczęściej zmienianą nazwą ulicy w Sokołowie Małopolskim[1].
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
W 1961 roku do ewidencji zabytków wpisano drewniany dom z ówczesnym adresem Nowotki 35 i kuźnię z adresem Nowotki 32, mimo to później je rozebrano. W 1992 roku do rejestru zabytków wpisano układ urbanistyczny Sokołowa pod numerem A-1246. W jego ramach wymieniono historyczną zabudowę i wpisano 11 domów z numeracją ulicy Podstawskiego[2]. W 2005 roku w gminnej ewidencji zabytków umieszczono również 11 domów. Większość jest murowana, a kilka opatrzono adnotacją o złym stanie. Wszystkie pochodzą z XX w., po pożarze miasta z 1904 roku. Spośród nich wyróżnia się dom pod numerem 1 w budynku zaadaptowanym z urzędu pocztowego. Ma on pseudowieżyczkę z hełmem i iglicą[3] Pod numerem 7 znajduje się willa Janina nazywana „Rampeltówką” z 1906 r. Nazwę wzięła od imienia córki Karola Rempelta, notariusza i samorządowca[4].
Przy dawnej granicy miasta (przy ulicy Polnej) znajduje się kapliczka Najświętszego Serca Pana Jezusa. Ustawiono ją około 1905 roku. Od tego czasu ma formę posągu Jezusa na słupie. Wcześniejsza kapliczka wotywna związana z epidemią cholery spłonęła w pożarze miasta w 1904 roku[5]. Jest jedną z czterech figur które do połowy XX w. stały na wyjazdach z miasta, funkcjonując jak słupy graniczne[6].
Na rogu z rynkiem znajduje się magistrat, a na rogu z ulicą Polną stadion TG Sokół.
W rejonie ulicy znajdują się też dwa stanowiska ujęte w ewidencji zabytków archeologicznych. Stanowisko Sokołów Młp. 10 pochodzi z neolitu, a stanowisko Sokołów Młp. 16 z późnego średniowiecza[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ulic i przedmieść nazwy, [w:] Andrzej Dańczak, Monografia Sokołowa Małopolskiego, t. II, Sokołów Młp.: Społeczny Komitet Wydania Monografii Sokołowa Małopolskiego, 1991, s. 27–33.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych - plik w formacie CSV [online], dane.gov.pl, 22 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-09].
- ↑ a b Załącznik nr 1 Ewidencja zabytków architektury, budownictwa i archeologii (zweryfikowana przez UGiM w Sokołowie Młp. w wrześniu 2005 r.), [w:] Uchwała NR X/62/2011 Rady Miejskiej w Sokołowie Małopolskim z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Sokołów Małopolski na lata 2011-2015” [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Willa "Janina" [online], Ziemia Sokołowska [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Serce Pana Jezusa [online], Ziemia Sokołowska [dostęp 2024-01-16].
- ↑ Figury przydrożne, [w:] Andrzej Dańczak, Monografia Sokołowa Małopolskiego, t. I, Sokołów Młp.: Społeczny Komitet Wydania Monografii Sokołowa Małopolskiego, 1990, s. 56–57.