Włodzimierz Graliński

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Włodzimierz Graliński
Data i miejsce urodzenia

30 sierpnia?/11 września 1892
Zgierz

Data i miejsce śmierci

20 czerwca 1954
Łódź

Zawód, zajęcie

urzędnik

Partia

Stronnictwo Demokratyczne, Obóz Zjednoczenia Narodowego

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Włodzimierz Graliński (ur. 30 sierpnia?/11 września 1892[1][2] w Zgierzu[1], zm. 20 czerwca[2] 1954 w Łodzi[3]) – działacz samorządowy, członek Obozu Zjednoczenia Narodowego i Stronnictwa Demokratycznego, współpracował na rzecz ratowania Żydów podczas II wojny światowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 11 września[a] 1892 w Zgierzu[2], jako syn Franciszka. W latach 1912–1914 był kancelistą i sekretarzem Zjazdu Sędziów Pokoju w Łodzi. Podczas I wojny światowej przebywał w Kijowie, gdzie pełnił funkcję kierownika biura pełnomocnika do spraw opałowych[3]. Przed 1920 został wdowcem[1]. W 1920 powrócił do Polski, gdzie podjął w Zarządzie Miejskim w Łodzi. Przed II wojną światową został wicedyrektorem Zarządu Miejskiego[3], był także sekretarzem Rady Miejskiej w Łodzi w 1939 i był członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego[4]. Z czasem dołączył do Stronnictwa Demokratycznego[5].

Po wybuchu wojny, w grudniu 1939 został wysiedlony do Krakowa, skąd udał się do Warszawy[3]. Tam współpracował z Konspiracyjną Radą Pomocy Żydom[6] oraz Julianem Grobelnym z „Żegoty”[7]. Pełniąc funkcję kierownika administracyjnego Domu Kwarantanny na Lesznie, który podlegał Wydziałowi Zdrowia Miejskiego Warszawy[5], ukrywał w swoim mieszkaniu służbowym Żydów (Niemcy unikali wizyt w budynku w obawie przed zarażeniem[7]). Po przejściu do działalności w ramach Rady Głównej Opiekuńczej[6][8] w 1943[8] i rezygnacji z pracy w Domu Kwarantanny, zachował swoje mieszkanie i dalej pomagał Żydom[6]. Jedną z osób, które ukrywał Graliński był Edward Rosset, demograf i późniejszy profesor Uniwersytetu Łódzkiego[7]. Po upadku powstania warszawskiego Graliński zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim, a w lutym 1945 powrócił do Łodzi, na przedwojenne stanowisko wicedyrektora Zarządu Miejskiego w Łodzi. W 1950 pełnił przez kilka miesięcy funkcję kierownika Wydziału Ogólnego Prezydium Rady Narodowej miasta Łodzi. W latach 1952–1954 był pracownikiem dyrekcji Państwowego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej w Łodzi[3].

Został pochowany w części rzymskokatolickiej Starego Cmentarza w Łodzi[2].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według kalendarza juliańskiego 30 sierpnia 1892[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Archiwum Państwowe w Łodzi, [Spis ludności Łodzi] Grajman – Graul, Sygnatura 39/221/0/4.12/24625, [w:] Szukaj w Archiwach, szukajwarchiwach.gov.pl, 1916, s. 100 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  2. ↑ a b c d Włodzimierz Graliński [online], billiongraves.com [dostęp 2023-05-31].
  3. ↑ a b c d e Ewelina Ślązak, Ewelina Ślązak, „Powołaniem Naszym jest zostać z ludem”. Postawa biskupów łódzkich we wrześniu 1939 r. [w:] Rok 1939 w Łodzi i w województwie łódzkim. Losy ludności cywilnej, red. A. Kuprianis, E. Ślązak, Łódź-Warszawa 2020, s. 95–121. [online] [dostęp 2022-11-01].
  4. ↑ Władysław Bortnowski, Na tropach łódzkiego września: z dziejów kampanii wrześniowej na terenie województwa łódzkiego, Wyd. Łódzkie, 1962 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  5. ↑ a b Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego, Instytut, 1978 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  6. ↑ a b c Teresa Prekerowa, Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942-1945, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982, ISBN 978-83-06-00622-3 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  7. ↑ a b c Internetowa baza danych i mapa getta warszawskiego – Osoby – G – Graliński Włodzimierz [online], new.getto.pl [dostęp 2022-11-01].
  8. ↑ a b Martyna Grądzka-Rejak, Adam Sitarek, Instytut Pamięci Narodowej--Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, The Holocaust and Polish-Jewish relations. Selected issues, Warsaw 2018, ISBN 978-83-8098-446-2, OCLC 1085621784 [dostęp 2022-11-01].
  9. ↑ M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług położonych dla dobra demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia miejskich zakładów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Włodzimierz_Graliński&oldid=71802078”