Wierzchowiska (powiat świdnicki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wierzchowiska
wieś
Ilustracja
Dwór
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Piaski

Liczba ludności (2021)

1061[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-050[4]

Tablice rejestracyjne

LSW

SIMC

1024988[5]

Położenie na mapie gminy Piaski
Mapa konturowa gminy Piaski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wierzchowiska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzchowiska”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wierzchowiska”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Wierzchowiska”
Ziemia51°10′52″N 22°45′15″E/51,181111 22,754167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wierzchowiska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Piaski[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Wierzchowiska[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0389430 Wierzchowiska Drugie część wsi
0389446 Wierzchowiska Pierwsze część wsi

Części miejscowości Wierzchowiska Pierwsze i Wierzchowiska Drugie, tworzą oddzielne sołectwa[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1040 mieszkańców[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wierzchowiska nazywane także lokalnie (1383 Wirzchowiska, 1409 Virzchowisko, 1413 Wyrzchowiska, 1416 Virzchowisco), wieś położona 14 km południowy wschód od Lublina[9].

Podległość administracyjna świecka i kościelna

Wiek XV – Powiat lubelski, parafia Mełgiew (Długosz L.B. II 551)[9].

Własność

Wieś była własnością szlachecką począwszy od XIV wieku.

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

Wiek XIV i XV
  • 1383 – pleban z Mełgwi udowadnia swe prawa do dziesięciny z Wierzchowisk przeciw biskupowi[10].
  • 1409-14 – znany jest Stanisław Gotardowic z Wierzchowisk[11].
  • 1409 -20 – znana jest Hanka-Hanna z Wierzchowisk[12].
  • 1409 -30 – Paweł-Paszko Wierzchowski z Wierzchowisk ([13].
  • 1413 – tenże i matka jego Hanna zastawiają swą część w Wierzchowisk, tj. 2 1/2 łana w stronę Lublina, Piotrowi z Wierzchowisk za 10 grzywien[14].
  • 1428 – znana jest Dorota żona Paszka z Wierzchowisk[15].
  • 1429 – znana jest Anna żona Pawła z Wierzchowisk[16].
  • 1413 – dziedzicem jest Jaśko ustala granice z Bystrzejowicami[14].
  • 1414-20 – znany jest Dziersław z Wierzchowisk[17];
  • 1416 – tenże Dziersław przeciw dziedzicowi z Kosarzowa[18].
  • 1416-8 – Andrzej z Wierzchowisk ustala granice z Mienkowicami[19].
  • 1416 – znani Jasiek, Michał, Paszek, Piotr, Marcin, Jakusz z Wierzchowisk – procesują się z Mienkowicami[20].
  • 1417 – Jan z Wilczopola sprzedaje część w Wierzchowisk za 40 grzywien Przedwojowi z Wilczopola[21]. Przedwój sprzedaje część w Wierzchowisk za 80 grzywien Stanisławowi z Kozic[22].
  • 1417-8 – znany Przedwój z Wierzchowisk[23].
  • 1417-8 – Piotr z Wierzchowisk uzyskuje część w Wierzchowisk prawem bliższości od Wojciecha Stanisławica z Kozic.
  • 1419 – Marcin z Wierzchowisk ustala granice z Mienkowicami[24].
  • 1428 – dziedzic Maciej i Paweł ustalają granice z Bystrzejowicami[25].
  • 1430 – Piotr z Bystrzejowic sprzedaje swą część w Wierzchowisk pod Lublinem za 40 grzywien Witowi z Wierzchowisk ([26].
  • 1441 – dziedzic Maciej ustala granice z Pogorzałymstawem: od narożnicy bystrzejowskiej do narożnicy mienkowskiej.
  • 1443 – Maciej z Wierzchowisk przyznaje wolny wrąb oraz używanie pastwisk w Wierzchowisk pod Starościcami i Pogorzałymstawem Janowi i Krystynowi z Wierzchowisk oraz ich kmieciom[27].
  • 1443 – znany jest Przedwój z Wierzchowisk[28].
  • 1444 – Jan dziedzic z Wierzchowisk i jego synowiec Stanisław podzielili między siebie na 8 część 1/2 swej posiadłości przy granicach Wilczopola, Raciborowic, Krepca i Giszowic[29].
  • 1451 – Stanisław z Wierzchowisk otrzymał za żona Anną, c. Jana Mętowskiego, 80 grzywien posagu zapisując jej tyleż wiana[30].
  • 1455 – Wojciech Szaniek z Mienkowic zastawia Bartoszowi zięciowi Przedwoja 1/2 ł. w Wierzchowisk pod Starościcami k. kołowrotu [„circa valvam alias polyakolovrotha”][31]).
  • 1456 – Katarzyna żona Mikołaja z Wierzchowisk, wd. po Stanisławie z Mienkowic, siostra Jana (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. IV 211).
  • 1457 – dziedzicami są bracia Stanisław i Wojciech; granice z Mienkowicami[32].
  • 1461 – dziedzicem jest Jakub, znany jest kmieć Ryn Rusin[33].
  • 1468 – Stanisław z Wierzchowisk [z Mienkowicami][34].
Wiek XVI
  • 1529 – dziesięcinę z całej wsi 10 grzywien zawożono plebanowi z Mełgwi.
  • 1533 – pobór z 4 1/2 łana i młyna o 1 kole.
Wiek XIX
  • Powstanie zespołu pałacowo parkowego w 1879 roku, którego właścicielem był ród Koźmianów[35].
Wiek XX
  • 1944 wywłaszczenie i rozparcelowanie majątku.
  • Do 1992 budynek wykorzystywany był przez państwowych urzędników.
  • Gruntowny remont pałacu i wprowadzenie usług restauracyjno-hotelowych od 1995 roku[35].

Atrakcje[edytuj | edytuj kod]

Pole Golfowe Wierzchowiska usytuowane w centrum Wyżyny Lubelskiej 16 km od centrum Lublina w kierunku na Zamość. Pole otoczone wzgórzami lessowymi oraz wiekowymi drzewami, podzielone wąskimi strumieniami i rozlewiskami wodnymi[36].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 176621
  2. ↑ Wieś Wierzchowiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-28], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-28].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1466 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Strona gminy, sołectwa
  8. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  9. ↑ a b Wierzchowiska w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu.
  10. ↑ (Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. Kuraś, t. I- II, Lublin 1965-1973, t. III w przygotowaniu III).
  11. ↑ (Teki Archiwalne VII, Warszawa 1961, Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z r. 1409, wyd. L. Białkowski. VII 291-333, Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I bp.).
  12. ↑ (Teki Archiwalne VII, Warszawa 1961, Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z r. 1409, wyd. L. Białkowski. VII 334, Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I bp., X 293-383).
  13. ↑ Teki Archiwalne VII, Warszawa 1961, Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z r. 1409, wyd. L. Białkowski. VII 69-333, Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I bp., II 97-286, V 97, X 114-354).
  14. ↑ a b (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I bp.).
  15. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. II 136).
  16. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. II 261).
  17. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. V 97, X 196-377).
  18. ↑ (Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku, wyd. L. Białkowski, Lublin 1934. s.141).
  19. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 103-255).
  20. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 128).
  21. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 176).
  22. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 184).
  23. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 103-206).
  24. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. X 317).
  25. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. II 165).
  26. ↑ Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. II 266).
  27. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. VIII 181).
  28. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I 60).
  29. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. I 95).
  30. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. IV 43).
  31. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. IV 171.
  32. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. IV 241).
  33. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. V 321).
  34. ↑ (Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie. VIII 35).
  35. ↑ a b Restauracja Lublin, Wesele lublin - Restauracja Pałacowa Wierzchowiska | Oferta [online], www.wierzchowiska.pl [dostęp 2016-05-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-18].
  36. ↑ Wierzchowiska Golf&Country Club. wierzchowiska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-10)]..
Gmina Piaski
Miasto
Wsie
Kolonie
Części wsi

Herb gminy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wierzchowiska_(powiat_świdnicki)&oldid=72613956”