Willa Konstantego Wolnego
 Widok z zachodu (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
dom jednorodzinny |
| Styl architektoniczny |
neogotyk |
| Architekt |
Albert Weiss |
| Ukończenie budowy |
1898 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′17,8878″N 19°01′47,2082″E/50,254969 19,029780
| |
Willa Konstantego Wolnego – willa miejska z 1898 roku w Katowicach przy ulicy Zacisze 3.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Willa została wybudowana jako mieszkanie dla dyrektora ówczesnej Königliche Baugewerksschule (Królewskiej Szkoły Budowlanej) w 1898 roku równocześnie z gmachem szkoły (obecnie siedzibą Akademii Muzycznej im Karola Szymanowskiego w Katowicach). Autor projektu długo pozostawał nieznany[1]. Przypisywano go architektowi T. Ranikowi, a także dyrektorowi szkoły Meyerowi oraz nauczycielom Dresmannowi i Mildemu. W 2007 ustalono, że był nim miejski radca budowlany Albert Weiss. Prace budowlane prowadziła firma Grünfelda i Weissa[2].
W willi mieszkał prof. dr Heinrisch Seipp. Po przyłączeniu Katowic do Polski w 1922 roku budynek szkoły przeznaczono na siedzibę główną Urzędu Województwa Śląskiego i Sejmu Śląskiego, a willę dyrektora przekazano marszałkowi Sejmu Śląskiego Konstantemu Wolnemu, który mieszkał tu z rodziną do 1939 roku. Dom odwiedzali wybitni działacze narodowi, m.in. Wojciech Korfanty, Józef Rymer, ksiądz Emil Szramek, gen. Józef Haller, a także przedstawiciele górnośląskiej palestry.
W 2002 roku w 80. rocznicę pierwszej sesji Sejmu Śląskiego przy wejściu do obiektu umieszczono tablicę upamiętniającą Konstantego Wolnego.
W 1931 roku dom stał się własnością Państwowego Konserwatorium Muzycznego. Obecnie mieści się tu rektorat Akademii Muzycznej w Katowicach[1][2].
Budynek objęty jest ochroną konserwatorską[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Willa o niesymetrycznym rzucie, zbliżonym do prostokąta w stylu neogotyckim, nawiązująca do twórczości „szkoły hanowerskiej”.
Fasada trójosiowa z wejściem poprzedzonym schodkami umieszczonym od zachodu. Wysuniętą bryłę główną wieńczy szczyt nawiązujący do formy krenelażu. Okna z nadprożem w kształcie łuku, na piętrze ramowane są kolumnami. W części centralnej fasady biforium. W narożniku południowo-zachodnim zaprojektowano parterowy wykusz, a nad nim taras. Niesymetryczne elewacje ozdabiają elementy dekoracji szachulcowej.
Za sienią znajduje się dwukondygnacyjny hall ze schodami zabiegowymi, doświetlony oknami umieszczonymi na elewacji północnej. Pokoje zlokalizowane od frontu i południa pełniły funkcję reprezentacyjno-mieszkalną, pomieszczenia usytuowane od wschodu – gospodarczą. Dodatkowe wejście od strony szkoły sugeruje, że gabinet pana domu również mieścił się w tej części domu. Na piętrze zaprojektowano pokoje prywatne, sypialnię i łazienkę. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się drewniane schody zabiegowe, kasetonowy sufit w hallu, stolarka okienna i drzwi zewnętrzne. W sieni znajduje się dekoracja malarska sufitu z motywami kwiatowymi. Okna w wykuszu posiadają obramowanie w formie dwóch ceglanych spiralnie skręconych kolumienek.
Willa wraz z budynkiem szkoły tworzyła układ obwiedziony wspólnym ogrodzeniem. Po południowej stronie domu zlokalizowany był niewielki ogród. Obecnie, w wyniku rozbudowy teren pomiędzy willą a budynkiem Akademii Muzycznej zajął gmach Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia” wzniesiony w latach 2005–2007[4]. W miejscu dawnego ogrodu znajduje się parking. W 2008 roku wykonano przeszkloną przewiązkę łączącą willę z resztą zabudowań Akademii, w tym czasie rozpoczęto też prace renowacyjne domu[1].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Willa Konstantego Wolnego (2017) -
Tablica upamiętniająca Konstantego Wolnego -
Gmach obecnej Akademii Muzycznej w Katowicach, z tyłu widoczna willa K. Wolnego. Pocztówka z 1914 roku -
Obecna Akademia Muzyczna w Katowicach. Obok willa K. Wolnego. Pocztówka z 1906 r. -
Dzisiejsza Akademia Muzyczna w Katowicach, w tle willa K. Wolnego. Pocztówka z 1918 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katarzyna Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice: Muzeum Śląskie, 2011, s. 257-259.
- Ulice i place Katowic. Red. Grzegorz Grzegorek; wstęp Henryk Waniek. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2012, s.76-78.
- Alojzy Lysko, Konstanty Wolny: Marszałek Sejmu Śląskiego : życie i dzieło Konstantego Wolnego (1877-1940). Katowice, Częstochowa: Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli "WOM" 2004.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c K. Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice, 2011, s. 257-259.
- ↑ a b Grzegorek i inni, Ulice i place Katowic, Katowice, s. 76-78, ISBN 978-83-933665-8-3, OCLC 825776236 [dostęp 2018-08-20].
- ↑ Wayback Machine [online], 4 marca 2016 [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ » Centrum nauki i Edukacji muzycznej Symfonia, Katowice [online], www.koniorstudio.pl [dostęp 2018-08-20] (pol.).
