Wincenty Szczęsnowicz

Odznaki klubu – BPCC i Friendship&Exchange

Wincenty Szczęsnowicz, Vincent Swicz (ur. 20 sierpnia 1899 w Augustowie, zm. 14 listopada 1987 w Kostrzynie) – kapitan łączności Wojska Polskiego, działacz emigracyjny, pisarz, lektor, propagator przyjaźni polsko-brytyjskiej i idei „przyjaźni ponad granicami”, założyciel i animator jednego z pierwszych klubów korespondencyjnych o zasięgu światowym.

Oficer Wojska Polskiego

Wstąpił do wojska jako ochotnik w okresie wojny polsko-bolszewickiej. Przeszedł szkolenie w służbach łączności, m.in. w Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności w Zegrzu (1923–1924). Zajmował stanowiska dowódcy i instruktora w różnych jednostkach radiotelegraficznych. W 1933 r. promowany do stopnia kapitana. Przez 9 lat, do 1936 r., był instruktorem w Szkole Podchorążych Centrum Wyszkolenia Łączności. 3 lata przed wojną powierzono mu stanowisko kierownika referatu w Wydziale Ogólnym Dowództwa Wojsk Łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych. Według służbowej opinii przełożonych z 1938 r. „oficer o wysokiej inteligencji, dużej wiedzy ogólnej i fachowej [...] bardzo sumienny, dokładny i systematyczny [...] na zajmowanym stanowisku osiągnął bardzo dobre wyniki”.

W kampanii wrześniowej pełnił służbę w Samodzielnym Referacie Organizacyjnym Łączności Naczelnego Dowództwa. Po kampanii wrześniowej znalazł się we Francji, a od czerwca 1940 r. w Szkocji Przełożeni powierzyli mu prowadzenie odczytów dla ludności szkockiej i angielskiej, mających objaśniać historię Polski, sytuację wojenną, położenie polskich żołnierzy, przebywających na Wyspach Brytyjskich. W ciągu 4 lat odbył więcej niż 500 spotkań i prelekcji.

Wydał książki poświęcone tym samym problemom – Poland’s Position in Central Europe, Poland Still Unknown (cztery wydania, pierwsze w 1941 r.) i First Steps in Polish (1944)

Twórca i animator Klubu Korespondencyjnego

W kwietniu 1945 r. założył The British-Polish Correspondence Club, którego celem było „propagowanie przyjaźni między Anglikami i Polakami, zwłaszcza ludźmi młodymi, za pomocą wymiany korespondencji, osobistych kontaktów, a w przyszłości dwustronnych wizyt...” Klub gdy powstał, liczył blisko 1000 członków, zaś 2 lata później już 2128, w tym 1097 Polaków. W tym czasie otworzył się też dla osób innych narodowości, a w 1952 r. zmienił nazwę na Friendship & Exchange. Klub działał głównie na zasadzie więzi korespondencyjnej członków, ale też ich bezpośrednich kontaktów ("Club Socials"). Biuletyn Klubu, wydawany kilka razy w roku (razem 103 numery) pomagał organizować działalność Klubu i integrować członków w „wielki krąg przyjaciół”.

W ciągu 33 lat Szczęsnowicz, będąc sekretarzem Klubu, stworzył wśród członków atmosferę wzajemnej życzliwości, a sam zyskał duże zaufanie i sympatię. „Był spokojnym, przyjaznym człowiekiem. Dzięki Klubowi zaznałam wiele radości [...] Wniósł on otuchę do mojego życia, wzbogacił je o wszystkie przyjaźnie, które zdobyłam dzięki niemu”.

W 1978 r., kiedy Klub zrzeszał blisko 700 członków z 69 krajów, Szczęsnowicz wrócił do Polski i zamieszkał przy rodzinie w Kostrzynie, gdzie zmarł w 1987 r. Klub działał do 2005 r., więc jeszcze przez 27 lat po zmianie sekretarza, w duchu tradycji swojego założyciela, o czym świadczą Biuletyny Klubu, wydawane przez nową sekretarz Klubu, Kathleen S.Richardson.

Zasługi

Wincenty Szczęsnowicz podczas wojny i po niej intensywną działalnością oświatowo-propagandową (w tym wydawniczą) przyczynił się do integracji polskiej emigracji wojennej i jej asymilacji na terenie Wielkiej Brytanii, zwłaszcza Szkocji, jak również do tego, że miejscowa ludność zaczęła lepiej rozumieć Polaków i ich problemy. Tym zadaniom służył również utworzony przez niego Brytyjsko-Polski Klub Korespondencyjny. Działalność Szczęsnowicza była akceptowana i wspierana przez jego wojskowych przełożonych.

Późniejsza jego działalność w klubie Friendship & Exchange, mającym już charakter międzynarodowy, była próbą realizacji w nowych warunkach ideałów, które były jego dewizą życiową. „Wyznawał szlachetne ideały i próbował żyć stosowne do nich, miał swoją wizję pokoju światowego i nawet osiągnięcia w jej realizacji. Klub i liczni jego przyjaciele z różnych części świata powinni realizować jego przesłanie, któremu on sam nadał realny kształt w osobistym wymiarze”.

Klub korespondencyjny założony przez Szczęsnowicza, działał 60 lat na zasadzie tradycyjnej łączności pocztowej, a rozwiązał się pod naporem nowoczesnych środków łączności. Poglądy i tradycje, które propagował jego założyciel, były kultywowane do samego końca.

Ordery i odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi – 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”

Zobacz też

• The British-Polish Correspondence Club

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, (PAN-PAU): Warszawa-Kraków, 2011, tom 47, zeszyt 194, strony 425-426.
• Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa: Wniosek o odznaczenie Srebrnym Krzyżem Zasługi 1938; do pisma 2028/k z 25.5.2009
• Instytut Polski i Muzeum im.gen.Sikorskiego, Londyn: Zbiór dokumentów – Archives Ref.No.A.V.20/106
• Ministry of Defense, APC Polish Enquiries, RAF Northolt; Zbiór dokumentów – Sygn. P/2965/APC
• V.Swicz: Poland Still Unknown, Standard Printing Works, Kilmarnock, 1942
• V.Swicz: First Steps in Polish, Oliver and Boyd, 1944
• Biuletyny: The British-Polish Correspondence Club > BPCC International > Friendship Exchange, No.1-103(138) za okres 1945–1978 (2005)
• Mieczysław Boruta-Spiechowicz, gen.bryg.: Pismo dowódcy I. Korpusu z dnia 24.12.1942 do kpt.Wincentego Szczęsnowicza w Kirkcaldy
• Biblioteka Polska, Londyn: Archiwum Osobowe Emigracji, kopertoteka Swicza (w trakcie tworzenia)
• Strona poświęcona V.Swiczowi i Klubowi
• Henryk Sułkowski: Przyjaźnią ogarnąć świat, O kapitanie Wincentym Szczęsnowiczu (Swiczu) i jego Klubie Korespondencyjnym, książka, wyd. M. Basiewicz, Szypliszki, 2012 Wersja internetowa książki
• Witold Jarno: Kapitan Wincenty Szczęsnowicz (1899–1987) żołnierz Wojska Polskiego, publicysta, działacz emigracyjny, (w): Problemy wojskowości w kraju i na obczyźnie po wrześniu 1939 roku, Studia historyczne i politologiczne, pod red. L. Nowaka i in., Gorzów Wielkopolski 2010, s. 315