Wojna królów
_logo.png){kind=logo} Logo filmu | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
5 września 2022 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
125 minut |
| Reżyseria |
Petr Jákl |
| Scenariusz |
Petr Jákl |
| Muzyka |
Philip Klein |
| Zdjęcia |
Jesper Tøffner |
| Scenografia |
Barbora Bucharová |
| Kostiumy |
Kateřina Mirová |
| Montaż |
Steven Rosenblum |
| Wytwórnia |
WOG FILM s.r.o. |
| Dystrybucja |
Bioscop |
| Budżet |
500 mln Kč |
| Przychody brutto |
3,6 mln USD |
| Strona internetowa | |
Wojna królów (cz. Jan Žižka) – czeski historyczny film akcji wyreżyserowany przez Petra Jákla, opowiadający o życiu bohatera narodowego Czech – Jana Žižki. Fabuła osadzona jest przed wojnami husyckimi (1419–1434), przedstawiając rodzącą się dopiero legendę generała, który nie przegrał żadnej bitwy. Przy budżecie wynoszącym pół miliarda koron czeskich, jest to najdroższy jak dotąd film wyprodukowany w tym kraju. Zrealizowany został w języku angielskim z udziałem głównie zagranicznych aktorów. W krajach anglojęzycznych dystrybuowany pod tytułem Medieval.
Obsada[edytuj | edytuj kod]
- Ben Foster jako Jan Žižka (czeski dubbing: Petr Lněnička[1][2][3])
- Michael Caine jako Boreš z Rýzmburka (Jaromír Meduna)
- Til Schweiger jako Jindřich III z Rožmberka (Jan Šťastný)
- William Moseley jako Jaroslav, brat Žižki (Václav Rašilov)
- Matthew Goode jako Zygmunt Luksemburski (Marek Holý)
- Sophie Lowe jako Kateřina (Nina Horáková)
- Karel Roden jako Wacław IV Luksemburski
- Roland Møller jako Torak (Martin Stránský)
- Werner Daehn jako Ulrich (Vasil Fridrich)
- Vinzenz Kiefer jako Conrad (Michal Dlouhý)
- Alistair Brammer jako Freddy (Petr Neskusil)
- Magnus Samuelsson jako Lars (Jan Filipenský)
- Christopher Rygh jako Mick (Tomáš Juřička)
- Guy Roberts jako Cyril (Ernesto Čekan)
- David Bowles jako Giovanni (David Matásek)
- Jennifer Armour jako Barbara (Jitka Čvančarová)
- Kevin Bernhardt jako kapitan Martin (Ondřej Kavan)
- Jan Budař jako Matthew
- Ondřej Vetchý jako Ondřej
- Romana Jákl Vítová jako Teresa
- Ben Cristovao jako Adjar
- Sean Connor Renwick jako David (Richard Wágner)
- Václav Jiráček jako Zdenĕk
- Marek Vašut jako szambelan Wacława
- Viktor Krištof jako Jan Hus
- James Beaumont jako głos Jana Husa w wersji angielskiej
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
W 2013 roku Petr Jákl zapowiedział, że przygotowuje się do zrealizowania filmu o Janie Žižce, którego budżet wynieść ma około 85 mln koron czeskich[4]. Rok później premierę filmu zapowiedziano na 2016[5], a prace nad nim rozpoczęły się w 2015, kiedy Jákl zakończył produkcję Ghoula[6]. W celu znalezienia aktorów do filmu, twórcy nawiązali współpracę z amerykańską agencją William Morris Endeavor. Jákl zapowiedział również, że Žižkę prawdopodobnie zagra aktor niebędący Czechem[7]. W sierpniu 2016 rozpoczęto proces rekrutacji statystów do scen batalistycznych[8], a pierwsza tura zakończyła się znalezieniem tysiąca ochotników[9].
W lipcu 2017 reżyser ogłosił, że zdjęcia do filmu rozpoczną się wiosną 2018, a kręcone będą w krajach południowoczeskim i środkowoczeskim. Potwierdził również, że w głównego bohatera na pewno nie wcieli się Czech, a w sprawie angażu prowadzone są rozmowy z agentami amerykańskich aktorów[7]. 6 marca 2018 producentem filmu został Cassian Elwes[10][11].
24 sierpnia 2018 ogłoszono, że w Jana Žižkę wcieli się Ben Foster, a zdjęcia rozpoczęły się 17 września[12]. Już w trakcie kręcenia zdjęć poinformowano, że w kolejnych rolach pojawią się Michael Caine jako fikcyjny władyka Boreš[13] oraz Matthew Goode jako król Zygmunt Luksemburski[14]. Do października 2018 zdjęcia realizowano w okolicach Pragi[15], następnie przeniosły się w inne rejony Czech, w tym chociażby do zamku Křivoklát[16]. Zakończyły się w grudniu 2018, a kręcono je głównie w środkowych i południowych rejonach kraju[17][18]. Ostateczny budżet filmu wyniósł 500 mln Kč, co stanowi równowartość ok. 23 mln USD[19][20][21].
Motywy i inspiracje[edytuj | edytuj kod]
Film inspirowany jest młodością husyckiego dowódcy, jednego z najpopularniejszych w swoim czasie, znanym z tego, że nie przegrał żadnej bitwy[22]. Petr Jákl – znany wcześniej przede wszystkim z popularnego thrillera Kajínek, opowiadającego o jednej z najgłośniejszych ucieczek z czeskiego więzienia – stwierdził, że chce promować Czechy na świecie, z tego też powodu głównym bohaterem uczynił jednego z największych bohaterów narodowych[23]. W odróżnieniu od innych filmów – np. Jana Žižki Otakara Vávry z 1955, opowiadającego o wojnach husyckich – postanowił zrobić inny, opowiadający o wcześniejszych latach Žižki i formowaniu się jego legendy[24]. Chociaż podczas produkcji reżyser współpracował z historykiem Jaroslavem Čechurą[25], stwierdził, że wierność faktom historycznym nie jest dla niego kluczowa i nie powinna ograniczać wizji twórczej[24] – tym bardziej, że wiele faktów z wcześniejszego życia Žižki jest albo nieznana, albo kwestionowana przez historyków. Z tego też powodu do filmu wprowadzony został wątek romantyczny[25].
Dystrybucja[edytuj | edytuj kod]
Uroczysta premiera Wojny królów odbyła się 5 września 2022 w praskim Slovanském domě[26]. Na premierze pojawili się m.in. Til Schweiger, Sophie Lowe i Petr Jákl, z kolei Michael Caine przesłał pozdrowienia w formie wideo[27] Do dystrybucji kinowej film trafił 8 września 2022[28]. 9 listopada udostępniony został w niektórych krajach na Netfliksie[29].
Odbiór[edytuj | edytuj kod]
W agregatorze Rotten Tomatoes film otrzymał ocenę 39% na podstawie 31 recenzji, ze średnią ważoną 4,9/10[30]; w Metacritic 48/100 na podstawie 12 recenzji[31], z kolei w czeskim Kinobox.cz 58%, również na podstawie 12 recenzji[32]. Przychylniej Wojnę królów ocenili widzowie, a średnie ocen w wymienionych agregatorach wynoszą – odpowiednio – 72%, 7/10 i 73%.
W Czechach podczas seansów przedpremierowych produkcję obejrzało 114,2 tys. widzów, zaś podczas pierwszego weekendu 104,9 tys., co przełożyło się na zyski w wysokości ponad 18,8 mln Kč[33][34]. Było to czwarte najlepsze otwarcie filmu w Czechach w 2022 roku, po Vyšehradzie: Fylmie, Doktorze Strange’u w multiwersum obłędu oraz Thorze: Miłości i gromie[35].
W Stanach Zjednoczonych Jan Žižka wyświetlany był w 1311 kinach, zarabiając 821,9 tys. dolarów, w tygodniu premiery zajmując 14. miejsce na liście najchętniej oglądanych filmów[36].
Gra komputerowa[edytuj | edytuj kod]
21 kwietnia 2022 Jákl ujawnił, że filmowi towarzyszyć będą dwie gry. Medieval ma być tworzoną przez studio Cypronia przygodową grą akcji na komputery osobiste i konsole, a Medieval AR opracowywane przez More.is.More produkcją na urządzenia mobilne[37][38].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Filmová databáze s.r.o.: Jan Žižka (2022). FDb.cz. [dostęp 2022-10-27]. (cz.).
- ↑ Lenka Pospíšilová, Než natočil film Jan Žižka, napsal Petr Jákl skoro sto verzí scénáře [online], Českobudějovický deník, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-10-27] (cz.).
- ↑ Jan Žižka / Jan Žižka [online], dabingforum.cz, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-10-27].
- ↑ David Zápal, Režisér Kajínka si brousí zuby na Jana Žižku. Za pořádný balík z něj udělá grázla i psance [online], Super.cz, 29 stycznia 2013 [dostęp 2017-07-15] (ang.).
- ↑ Češi chystají velkofilmy o Karlu IV., Žižkovi, thriller ze středověku i pokračování komedie Eva tropí hlouposti [online], www.totalfilm.cz [dostęp 2017-07-15] (cz.).
- ↑ Josef Hora, Po Kajínkovi a Ghoulovi plánuje Petr Jákl film o mládí Jana Žižky [online], iDNES.cz, 27 lutego 2015 [dostęp 2017-04-03] (cz.).
- ↑ a b Lukáš Král, Petr Jákl připravuje Jana Žižku, nejdražší tuzemský velkofilm [online], Kinobox.cz, 7 października 2017 [dostęp 2017-07-15] (cz.).
- ↑ Dalibor Otáhal, Chcete si zahrát v historickém velkofilmu? Máte šanci [online], Bruntálský a krnovský deník, 19 sierpnia 2016 [dostęp 2017-07-15] (cz.).
- ↑ Johana Brzobohatá, Náborů do velkofilmu Jan Žižka se zúčastnily tisíce lidí [online], Regiony24.cz [dostęp 2017-07-15] (cz.).
- ↑ Jáklův velkofilm Jan Žižka míří do té nejvyšší ligy, postarají se o něj v Hollywoodu! [online], Kinobox.cz, 6 marca 2018 [dostęp 2022-10-28] (cz.).
- ↑ Petr Jákl získal na film Jan Žižka hollywoodského producenta [online], iDNES.cz, 5 marca 2018 [dostęp 2022-10-28] (ang.).
- ↑ Kdo si zahraje Jana Žižku? Hollywoodská hvězda na vzestupu, která si dost vybírá [online], Kinobox.cz, 24 sierpnia 2018 [dostęp 2022-10-28] (cz.).
- ↑ Pravá ruka krále Václava. V Jáklově filmu Jan Žižka bude hrát oscarový Michael Caine [online], Lidovky.cz, 7 września 2018 [dostęp 2022-10-28] (cz.).
- ↑ Jeremy Kay, Matthew Goode joins historical epic 'Medieval' [online], Screen Daily, 1 listopada 2018 [dostęp 2022-10-27] (ang.).
- ↑ Jak se točí velkofilm o Janu Žižkovi? Fotky z placu a nové herecké hvězdy [online], Kinobox.cz [dostęp 2018-10-16] (cz.).
- ↑ Velkofilm Jan Žižka: Proslulý Michael Caine točil na Křivoklátu. Co se mu líbí na Češích? [online], Kinobox.cz [dostęp 2018-12-14] (cz.).
- ↑ Jan Žižka obětí marketingového "středověku" aneb Velkofilm s dost podivným mezinárodním názvem... [online], Kinobox.cz [dostęp 2018-12-14] (cz.).
- ↑ Petr Jákl dotočil svůj historický film Jan Žižka [online], www.ceskenoviny.cz [dostęp 2018-12-14] (cz.).
- ↑ Režisér Petr Jákl chystá nejdražší český film historie. Jan Žižka bude stát stovky milionů a hrát v něm budou zahraniční hvězdy [online], Hospodářské noviny, 13 września 2018 [dostęp 2018-09-13] (cz.).
- ↑ Jan Žižka bude nejdražší český film. Objeví se v něm i Sophie Loweová a William Moseley z Letopisů Narnie [online], Lidovky.cz, 13 września 2018 [dostęp 2018-09-13] (cz.).
- ↑ Petr Slavík, Jan Žižka: Film za půl miliardy korun představila tisková konference [online], FandímeFilmu.cz [dostęp 2018-09-13] (cz.).
- ↑ Jan Žižka. JBJ Film. [dostęp 2021-06-20]. (cz.).
- ↑ Lukáš Vojáček, Rozhovor: Petr Jákl stále chystá nejdražší český film a věří v lepší zítřky [online], 21 października 2020 [dostęp 2021-06-20] (ang.).
- ↑ a b Český film o Janu Žižkovi bude stát stovky milionů, husitského vojevůdce ztvární Američan Foster [online], 25 sierpnia 2018 [dostęp 2021-06-20] (ang.).
- ↑ a b Mladý, hvězdný, zamilovaný. To je Jan Žižka, film za půl miliardy korun. 2018-09-14. [dostęp 2021-06-20]. (ang.).
- ↑ Český film pro české diváky. Ve Slovanském domě měl premiéru Jan Žižka [online], Aktuálně.cz - Víte, co se právě děje, 5 września 2022 [dostęp 2022-09-05] (cz.).
- ↑ Světová premiéra filmu Jan Žižka: Šebrle s novou láskou i Agáta se Soukupem! A slet zahraničních hvězd [online], Blesk.cz, 5 września 2022 [dostęp 2022-09-05] (cz.).
- ↑ Jan Žižka: Premiéra nejdražšího českého filmu je tento týden. E15.cz. [dostęp 2022-09-05]. (cz.).
- ↑ Petr Semecký: Žižka je novým megahitem Netflixu. Ostatní české filmy mu mohou závidět. Filmtoro. [dostęp 2022-12-06]. (cz.).
- ↑ Medieval. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-09-27]. (ang.).
- ↑ Medieval Reviews [online], Metacritic [dostęp 2022-09-27] (ang.).
- ↑ Jan Žižka [online], Kinobox.cz [dostęp 2022-09-08] (cz.).
- ↑ Žižka dobyl 100 tisíc diváků [online], Deník N, 12 września 2022 [dostęp 2022-09-13] (cz.).
- ↑ Lepší než se čekalo, ale k rekordům je daleko - Jan Žižka vstoupil do českých kin [online], KINOMANIAK [dostęp 2022-09-13] (cz.).
- ↑ Jan Žižka je na koni, ale trochu klopýtá. V Česku má čtvrtou největší premiéru, v Americe bojuje [online], CzechCrunch, 12 września 2022 [dostęp 2022-09-13] (cz.).
- ↑ Doma Jan Žižka u diváků vyhrává, v Americe musí ubírat kina [online], iDNES.cz, 12 września 2022 [dostęp 2022-09-13] (cz.).
- ↑ Petr Jákl dokončuje nejdražší film tuzemské kinematografie. "Zajímal mě zrod bojovníka," říká o Janu Žižkovi. Přirovnává ho ke Statečnému srdci s českým příběhem [online], Kinobox.cz [dostęp 2022-05-06] (cz.).
- ↑ Jáklův velkofilm o Janu Žižkovi doplní dvě hry [online], www.vortex.cz [dostęp 2022-05-06] (ang.).