Wybory parlamentarne w Południowej Afryce w 1994 roku

Południowa Afryka Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Republiki Południowej Afryki Ustrój polityczny Ustrój polityczny Południowej Afryki Konstytucja Konstytucja Republiki Południowej Afryki Władza ustawodawcza Parlament Zgromadzenie Narodowe Baleka Mbete Narodowa Rada Prowincji Thandi Modise Władza wykonawcza Prezydent Cyril Ramaphosa Rząd Rząd Cyrila Ramaphosy Gabinet Cieni Władza sądownicza * System prawny Sąd Konstytucyjny Najwyższy Sąd Apelacyjny Prokurator Generalny Południowej Afryki Kontrola państwowa Kontrola państwowa Audytor Generalny Finanse Południowoafrykański Bank Rezerw Samorząd terytorialny Podział administracyjny Południowej Afryki Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Wybory Wybory parlamentarne: 2014 Wybory samorządowe: 2016 Referenda: 1992 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Południowej Afryki minister: Maite Nkoana-Mashabane Wikiprojekt Polityka

Wybory parlamentarne w Południowej Afryce w 1994 roku

Państwo	Republika Południowej Afryki
Rodzaj	wybory parlamentarne
Data przeprowadzenia	26-29 kwietnia 1994
Data zarządzenia	3 czerwca 1993 przez: Prezydenta F.W. de Klerka
Głosowanie
Wyniki głosowania do Zgromadzenia Narodowego: ANC 62,65% NP 20,39% IFP 10,54% FF 2,17% DP 1,73% PAC 1,25% ACDP 0,45%
Frekwencja: 86,87%
poprzednie: 1989 następne: 1999

Wybory parlamentarne w Południowej Afryce w 1994 – wybory przeprowadzone w dniach 26-29 kwietnia 1994 roku. Były pierwszymi wyborami w Republice Południowej Afryki, w których głosować mógł każdy mieszkaniec kraju. Wybory przeprowadzono pod przewodnictwem Niezależnej Komisji Wyborczej (IEC), stanowiły zakończenie czteroletniego procesu odejścia od systemu apartheidu w RPA.

Przygotowania do wyborów

Datę pierwszych powszechnych, wielopartyjnych i demokratycznych wyborów uzgodniono 3 czerwca 1993 roku. Zgodnie z postanowieniami wybory miały odbyć się 27 kwietnia 1994 według zasady: jeden wyborca – jeden głos. W wyborach miał zostać wyłoniony nowy parlament i Rząd Jedności Narodowej. Rząd miał działać do roku 1999. W ciągu tych pięciu lat miano uchwalić nową konstytucję. Partia Konserwatywna, zuluska Partia Wolności Inkatha i trzy bantustany nie zgodziły się na kompromis i zerwały negocjacje. 6 grudnia 1993 powołano Przejściową Radę Wykonawczą (Transitional Executive Council, TEC) mającą czuwać nad prawidłowym przebiegiem przygotowań do wyborów. 22 grudnia 1993 trzyizbowy parlament RPA zatwierdził tymczasową konstytucję. Nieudany zamach z 1994 w Bophuthatswanie doprowadził do likwidacji bantustanów. 16 marca Front Wolności, reprezentujący konserwatywnie nastawionych Afrykanerów zgłosił kandydatów do wyborów. 19 kwietnia Inkhata zgłosiła chęć wzięcia udziału w wyborach pod warunkiem uznania w konstytucji pozycji króla Zulusów i królestwa KwaZulu. 23 kwietnia warunki te zostały spełnione.

Karta do głosowania

Nelson Mandela oddający głos w wyborach

Wyniki

Ostatecznie wybory odbyły się według przyjętego planu. Do podziału było 400 miejsc w Zgromadzeniu Narodowym i 90 w Senacie. Spośród 19 partii które zgłosiły swych kandydatów, mandaty uzyskało 7 partii. Bezapelacyjnym zwycięzcą wyborów okazał się Afrykański Kongres Narodowy zdobywając 252 miejsca w izbie niższej i 60 miejsc w izbie wyższej parlamentu.

Wybory do Zgromadzenia Narodowego

Partia	Liczba głosów	%	Liczba mandatów
Afrykański Kongres Narodowy	12 237 655	62,65	252
Partia Narodowa	3 983 690	20,39	82
Partia Wolności Inkatha	2 058 294	10,54	43
Front Wolności	424 555	2,17	9
Partia Demokratyczna	338 426	1,73	7
Kongres Panafrykański	243 478	1,25	5
Afrykańska Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna	88 104	0,45	2
Pozostałe partie poza parlamentem	159 296	0,81	0
Głosy nieważne	193 112	–	–
Razem	19 726 610	100	400
Zarejestrowani wyborcy/frekwencja	22 709 152	86,9	–
Źródło:

Wybory do Senatu

Partia	Liczba mandatów
Afrykański Kongres Narodowy	60
Partia Narodowa	17
Partia Wolności Inkatha	5
Front Wolności	5
Partia Demokratyczna	3

Następstwa

Na pamiątkę wyborów oraz uchwalenia tymczasowej konstytucji, 27 kwietnia obchodzony jest w RPA Dzień Wolności będący świętem państwowym i dniem wolnym od pracy.

Bibliografia

• Andrzej Gąsowski: Republika Południowej Afryki. Warszawa: Trio, 2007, s. 472, seria: Historia państw świata XX i XXI wieku. ISBN 978-83-7436-038-8.