Zabytki w Gorzowie Wielkopolskim
Zabytki miasta
Lista zabytków znajdujących się w Gorzowie Wielkopolskim wpisanych do rejestru zabytków:
- historyczny układ urbanistyczny tzw. Nowego Miasta powstały od 1876 roku do XX wieku,
- historyczny układ urbanistyczny dawnego osiedla robotniczego Zamoście z 1920–1930,
- katedra Wniebowzięcia NMP – kościół farny z XIV wieku,
- kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1895 roku (ul. Mieszka I 59),
- kościół parafialny pw. Świętego Krzyża z 1855 roku (ul. Warszawska) ,
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Chrystusa Króla (ul. Grobla) wybudowany w latach 1928-1930,
- kościół pw. św. Stanisława obecnie rzymskokatolicki parafialny wcześniej ewangelicki „Zgody”, z 1776, 1864, 1979,
- kościół pw. MB Królowej Polski obecnie rzymskokatolicki parafialny wcześniej ewangelicki z 1828 (ul. Poznańska (Karmin)),
- kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Matki Bożej Różańcowej z 1828 (ul. Strażacka 97 (Siedlice)),
- cmentarz przykościelny,
- dawna kaplica szpitalna z prosektorium, ul. Teatralna 22, z 1904–1906,
- klasztor oblatów, ul. Bracka 7, po 1920,
- cmentarz rzymskokatolicki, ul. Warszawskiej z połowy XIX wieku,
- cmentarz żydowski przy ul. Gwiaździstej, początek XVIII wieku do 1942,
- aleja lipowa przy ul. Walczaka,
- mury obronne z XV wieku,
- gmach teatru im. J. Osterwy z początku XX wieku (ul. Teatralna 9),
- willa przy ul. Borowskiego 28 z 1906,
- willa przy ul. Borowskiego 29 z 1894,
- willa przy ul. Chrobrego 31 z 1894,
- kamienica przy ul. Chrobrego 33 z 1893-94,
- szkoła podstawowa nr 1, ul. Dąbrowskiego 23, z początku XX wieku,
- dawna łaźnia miejska, ul. Dąbrowskiego 35 / Jagiełły 9–11, z 1928–1930,
- willa „Zacisze”, ob. budynek usługowy, ul. Drzymały 13, z 1823, przebudowany w XX w.,
- kamienica przy ul. Grobla 14 z pocz. XX w.,
- kamienica przy ul. Grobla 15 z 1911,
- Instytut Surowic obejmujący laboratorium (obecnie Archiwum Państwowe), stajnię, koziarnię, stodołę (ul. Grottgera 24/25) z 1904
- kamienica przy ul. Hawelańskiej 11 z 1897,
- dom przy ul. Jagiełły 3,
- willa z ogrodem ul. Kazimierza Wielkiego 1, 1903,
- willa ul. Kobylogórska 77, ok. 1890,
- park przy ul. Kobylogórskiej
- kamienica przy ul. Kosynierów Gdyńskich 75, 1910,
- kamienica przy ul. Kosynierów Gdyńskich 92, 1904,
- kamienica przy ul. Krzywoustego 1 z końca XIX,
- kamienica przy ul. Łokietka 16 wybudowana w 1903-1905,
- kamienica przy ul. Łokietka 17 wybudowana w 1908,
- kamienica przy ul. Łokietka 18 wybudowana w 1903-1905,
- kamienica przy ul. Łokietka 20a wybudowana w 1911,
- kamienica przy ul. Łokietka 22 wybudowana w 1902,
- kamienica przy ul. Łokietka 23 wybudowana w 1902,
- kamienica przy ul. Łokietka 26 wybudowana w 1901,
- kamienica przy ul. Łokietka 35 wybudowana w 1906–1914,
- dom z garażem przy ul. Łokietka 37 z 1899,
- willa przy ul. Nadbrzeżnej 1 wybudowana w 1900,
- dom przy ul. Obotryckiej 8 wybudowany w XVIII wieku, przebudowany w 1908,
- kamienica przy ul. Obotryckiej 9, 1867,
- sierociniec (obecnie biura) przy ul. Obotryckiej 14 wybudowany w 1823-24,
- ratusz (obecnie biura) przy ul. Obotryckiej 16, wybudowany po 1920,
- zespół poczty i telegrafu z 1890 roku, przebudowany 1905 (ul. Pocztowa 15-19 / ul. Strzelecka 25):
- budynek poczty ze skrzydłami
- budynek odprawy dyliżansów
- szkoła, ul. Przemysłowa 22, 1905,
- Miejska Kasa Oszczędności, Towarzystwo Kredytowe (obecnie bank przy ul. Sikorskiego 7) z 1910-20,
- kamienica przy ul. Sikorskiego 106, 1880,
- willa przy ul. Sikorskiego 107 z 2. połowy XIX/XX,
- willa przy ul. Składowej 11 z 1898, 1914,
- kamienica przy ul. Spichrzowej 4, 1894-1895,
- 2 wille braci Bahrów z 1895, 1900-02 (ul. 30 Stycznia 1),
- zespół szkoły, ul. 30 Stycznia 29, XIX/XX, obejmujący szkołę, budynek gospodarczy, salę gimnastyczną,
- Dom Ubogich, ul. Teatralna 25, 1799/1801, XX,
- pałac przy ul. Teatralnej 30,
- zespół domu zakonnego ss. Czerwonego Krzyża „Bethesda”, obecnie szpital dziecięcy (ul. Walczaka 16) obejmujący budynek główny z 1921, dom emeryta z 1927, budynek oddziału niemowląt z 1935, zieleń szpitalną z 1 ćw. XX
- zespół szpitala przy ul. Walczaka 42 z 1880-1935, obejmujący 10 pawilonów szpitalnych, budynek administracyjny, budynek gospodarczy, kotłownię, kostnica z przełomu XIX/XX oraz park szpitalny
- zespół willowy przy ul. Wał Okrężny 37, z 2. połowy XIX, obejmujący willa (pałacyk), kordegardę, park, bramę
- zespół willowy przy ul. Warszawskiej 35 z 1903 obejmujący willę, oficynę oraz park z fontanną, altaną i ogrodzeniem z bramą i furtą,
- kamienica przy ul. Woskowej 1b z 1902,
- dom przy ul. Woskowej 1c z 1892,
- spichrz ul. Fabrycznej 1 szachulcowy z XVIII wieku
- spichrz z początku XIX w. (ul. Grobla 1) szachulcowy,
- stodoła z 1842 roku (ul. Grobla 43)
- estakada kolejowa, wzdłuż rz. Warty, betonowo-stalowa, z l. 1910-14
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- dr Barbara Bielinis-Kopeć (red.): Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego, Zielona Góra 2008.
- Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński, Bożena Grabowska: Zabytki północnej części województwa lubuskiego. Gorzów Wlkp.: WUOZ, 2004. ISBN 83-921289-0-7.
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 7–10 [dostęp 2015-09-22].