Zaroślak czarnooki
| Atlapetes forbesi[1] | |||
| Morrison, 1947 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
zaroślak czarnooki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Zaroślak czarnooki[3][4] (Atlapetes forbesi) – endemiczny gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Znany jest tylko z jednego obszaru w południowym Peru. Uznawany za gatunek najmniejszej troski[5][6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Alastair Morrison pod nazwą Atlapetes rufigenis forbesi, uznając go za podgatunek zaroślaka rdzawouchego (A. rufigenis)[7]. Opis ukazał się w 1947 roku w Bulletin of the British Ornithologists’ Club[7][8]. Autor jako miejsce typowe wskazał Pomayaco w dolinie rzeki Pampas, w regionie Apurímac w Peru[5]. Badania genetyczne wykazały, że stanowi on osobny gatunek[9]. IOC nie wyróżnia podgatunków[10]. Zaroślak czarnooki wraz z zaroślakiem inkaskim i zaroślakiem rdzawouchym tworzą nadgatunek[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik” (gr. πετομαι petomai – „latać”)[11].
- forbesi: od nazwiska Sir Victora Courtenaya Waltera Forbesa (1889–1958) – brytyjskiego dyplomaty w Meksyku, Hiszpanii i Peru[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Zaroślak czarnooki jest bardzo podobny do zaroślaka inkaskiego. Nieduży ptak ze stosunkowo krótkim, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki brązowe. Nogi ciemnoszare. Pióra okolic oczu czarne. Górna część głowy i potylica, kark i boki głowy rdzawe. Gardło i podgardle białawe. Od dzioba odchodzą w dół szyi wyraźne czarne wąsy. Nad nimi białawe paski policzkowe. Górne pokrywy skrzydeł szare. Lotki czarniawe z jaśniejszymi stalowoszarymi obrysami. Ogon długi, niestopniowany, wszystkie sterówki w kolorze szarym. Brzuch i dolna część ciała jasnoszare. Obie płcie wyglądają tak samo. Długość ciała z ogonem 18 cm[5][13].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zaroślak czarnooki jest spotykany tylko na jednym niewielkim obszarze w Andach, w środkowo-południowej części Peru. W dolinie rzeki Pampas, dopływu Apurímac, na północy regionu Apurímac i na przyległym obszarze regionu Cuzco. Występuje na wysokości 2500–3500 m n.p.m., sporadycznie do 4000 m n.p.m.[2][14] (inne źródła podają, że do 4600 m n.p.m.[5][13]).
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zaroślak czarnooki jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są zarośla górskie i lasy Polylepis w wysokich Andach. Brak jest szczegółowych informacji o jego diecie. Wiadomo, że pokarm podejmuje z ziemi lub nisko nad nią[5].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak szczegółowych informacji o rozmnażaniu, gniazdach i jajach. Wiadomo tylko, że okres lęgowy to marzec, a podloty widziano w maju[5].
Status[edytuj | edytuj kod]
Od 2000 roku zaroślak czarnooki wpisany jest do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN. Został uznany za gatunek najmniejszej troski. Zasięg występowania zaroślaka czarnookiego według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 21 tys. km²[14]. Liczebność populacji nie jest oszacowana, ale gatunek jest uznawany za pospolity przynajmniej w części zasięgu. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy, głównie z powodu zmniejszania się ich naturalnego habitatu[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Atlapetes forbesi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Atlapetes forbesi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-06-19].
- ↑ a b c d e f g Alvaro Jaramillo: Apurimac Brushfinch Atlapetes forbesi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-03]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-07-03].
- ↑ a b Denis Lepage: Black-spectacled Brushfinch Atlapetes forbesi Morrison, 1947. Avibase. [dostęp 2022-07-03]. (ang.).
- ↑ A. Morrison, A New Race of Atlapetes from Peru, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, LXVII, Londyn: British Ornithologists Union, 1947, s. 88 (ang.).
- ↑ Remsen, J.V., Jr., J.I. Areta, E. Bonaccorso, S. Claramunt, A. Jaramillo, D.F. Lane, J.F. Pacheco, M.B. Robbins, F.G. Stiles & K.J. Zimmer: A Classification of the Bird Species of South America (Part 10). South American Classification Committee. American Ornithologists' Union, 2022-06-29. [dostęp 2022-07-05]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-07-02]. (ang.).
- ↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
- ↑ forbesi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-03] (ang.).
- ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 589. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c Apurimac Brush-finch Atlapetes forbesi, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].