Zasłonak dwuosłonowy
.JPG) Młode owocniki | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak dwuosłonowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius bivelus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 292 (1838) | |
.jpg)
.JPG)
Zasłonak dwuosłonowy (Cortinarius bivelus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1818 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus bivelus. W 1838 r. ten sam autor przeniósł go do rodzaju Cortinarius jako C. armillatus i jest to nazwa uznana przez Index Fungorum[1].
Niektóre synonimy naukowe:
- Agaricus bivelus Fr. 1818
- Agaricus fulgens Pers. 1800
- Hydrocybe bivela (Fr.) M.M. Moser 1953
- Telamonia bivela (Fr.) Wünsche 1877[2]
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1981 r., wcześniej (w 1896 r.) gatunek ten opisywany był przez F. Kwiecińskiego jako zasłonak dwupaskowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica kapelusza 3–9 cm. Kształt u młodych owocników półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty i pofalowany. Przeważnie nie posiada garbu. Brzeg gładki i ostry, długo pozostaje podwinięty. Jest higrofaniczny. Powierzchnia gładka lub delikatnie włóknista, podczas suchej pogody jest jasnoczerwonoochrowa, podczas wilgotnej ochrowa lub czerwonobrązowa. Często występują na niej drobne, czarne plamki. Kapelusz młodych owocników połączony jest z trzonem białą zasnówką, jego brzeg długo pozostaje białawy od zasnówki[4].
Szerokie i szeroko przyrośnięte. Początkowo są jasnoochrowe, później rdzawobrązowe. Mają gładkie, w niektórych miejscach orzęsione ostrza[4].
Wysokość 5–8 cm, grubość 1–2 cm, kształt walcowaty, podstawa bulwiasto zgrubiała, jej szerokość dochodzi do 3 cm. Jest pełny, kruchy, często pofalowany. Powierzchnia u młodych owocników biała (okryta biała osłoną) i włóknista, u starszych naga i brązowawa[4].
W kapeluszu białawy, w trzonie ma barwę od żółtawej do czerwonawobrązowej. Brak wyraźnego smaku i zapachu[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano jego występowanie w całej Europie (łącznie z Islandią), oraz w Ameryce Północnej. W Europie bardziej pospolity jest na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wyginięcie[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech[3].
Rośnie na ziemi, w lasach liściastych i mieszanych, szczególnie pod brzozami. Owocniki tworzy od sierpnia do listopada[4]. Grzyb mikoryzowy[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- zasłonak orzechowoczerwonawy (Cortinarius privignoides). Jest niehigrofaniczny i ma bardziej gęste blaszki[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-01-26] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.