Zasłonak niebieskomiąższowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak niebieskomiąższowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius saturninus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 306 (1838) [1836-1838] | |
Zasłonak niebieskomiąższowy (Cortinarius saturninus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus saturninus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu ten sam autor w 1838 r., przenosząc go do rodzaju Cortinarius[1].
- Agaricus saturninus Fr. 1821
- Cortinarius cohabitans P. Karst. 1878
- Cortinarius cohabitans P. Karst. 1878 var. cohabitans
- Cortinarius cohabitans var. urbicoides Bidaud & Fillion 2004
- Cortinarius saturninus (Fr.) Fr. 1838 var. saturninus
- Hydrocybe saturnina (Fr.) Ricken 1915
- Hydrocybe saturnina (Fr.) Ricken 1915 var. saturnina
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Andrzej Nespiak w 1981 r. opisywał ten gatunek jako zasłonak płonnoblaszkowy lub zasłonak ponury[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2,5–7,5 cm, za młodu tępostożkowaty, potem kolejno dzwonkowaty, łukowaty, w końcu płaski z szerokim i tępym garbem. Powierzchnia gładka, matowa, jedwabiście błyszcząca. Jest higrofaniczny; w stanie suchym ochrowobrązowy, przy brzegach kremowy, w stanie wilgotnym o barwie od czerwonawej do kasztanowobrązowej[4].
Szerokie i do trzonu szeroko przyrośnięte, początkowo fioletowe, potem brązowożółte, w końcu ochrowobrązowe[4].
Wysokość 4–8 cm, grubość 6–10 mm, walcowaty z maczugowatą podstawą, kruchy, pełny. Powierzchnia w górnej części różowofioletowa, w dolnej o barwie od różowawofioletowej do jasnobrązowej z białawymi włókienkami, u starszych okazów z białawą strefą pierścieniową[4].
Kremowy, na szczycie trzonu i nad blaszkami jasnofioletowy. Zapach korzenny, smak łagodny[4]
Wąsko elipsoidalne, umiarkowanie pokryte ostrymi brodawkowami, lekko dekstrynoidalne, o rozmiarach 8–9 (9,5) × 4,5–5 μm[5]
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane są jego stanowiska głównie w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony, nie podano jego stanowisk tylko w Europie Wschodniej i Południowowschodniej. Ponadto występuje w Kanadzie, na Alasce i Nowej Zelandii[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 7 stanowisk[3]. Aktualne stanowiska tego gatunku w Polsce podaje internetowy atlas grzybów[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek zagrożony wymarciem[8].
Rośnie na ziemi w lasach iglastych, mieszanych i liściastych, często wśród mchów[3]. Szczególnie często spotykany pod świerkami, sosnami, brzozami, osikami i wierzbami[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Zasłonak sztywny (Cortinarius rigens) ma promieniście popękany kapelusz i często nieco korzeniasty trzon[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-01-19]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-01-19]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Champignions du Qébec. Cortinarius saturninus/ Cortinaire saturnin. [dostęp 2018-01-19].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-19].
- ↑ Aktualne stanowiska Cortinarius saturninus w Polsce. [dostęp 2018-01-19].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.