Zespół dworski w Książniczkach
50°08′04″N 20°00′35″E/50,134444 20,009722 nr rej. A-585 z 25.04.1988 [A-507/M][1]
| |
 Dwór w Książniczkach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Książniczki |
| Typ budynku | |
| Inwestor |
Władysław Strumiłło |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy |
początek XIX w. |
| Ważniejsze przebudowy |
1896 |
| Odbudowano |
2013 |
| Kolejni właściciele |
Stanisław Russocki (zm. 1734), Akademia Krakowska, Władysław Strumiłło (zm. 1916), Zofia Strumiłło, Tadeusz Strumiłło (1884–1958), Tadeusz Strumiłło |
Położenie na mapie gminy Michałowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
| 50°08′04″N 20°00′35″E/50,134444 20,009722
| |
Zespół dworski w Książniczkach – zespół dworski znajdujący się w Książniczkach, w gminie Michałowice, w powiecie krakowskim, w Polsce.
Obiekt w skład którego wchodzi: dwór, rządcówka, spichlerz oraz park, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o wsi Książnice (tak nazywała się wieś do końca XVIII wieku) pochodzi z 1382[2] roku. Wieś należała do kolegiaty św. Floriana na krakowskim kleparzu[3], a następnie do jezuitów[4]. W I połowie XVIII wieku, dobra należały do rodziny Rusocickich[3]. Od połowy XVIII wieku była własnością Akademii Krakowskiej[3]. Po powstaniu listopadowym dobra w Książniczkach przejęły władze carskie[4]. W roku 1886 majątek zakupił szlachcic litewski, Władysław Zgierski-Strumiłło wraz z żoną Zofią z Obrąpalskich (wnuczką Henryka Siemiradzkiego). W okresie międzywojennym ich syn Tadeusz Strumiłło, założył w Książniczkach imponującą „książnice" - liczący wiele tysięcy tomów wielojęzyczny księgozbiór, po parcelacji majątku przekazany Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie[2].
Dwór przetrwał pierwszą i drugą wojnę światową. W 1945 roku majątek w ramach reformy rolnej został bezprawnie[2] zagrabiony na rzecz Skarbu Państwa. Z końcem 2004 roku spadkobiercy prawowitych właścicieli po szesnastu latach starań odkupili Książniczki od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 2013 roku zakończył się remont budynku, który w latach poprzednich popadał w ruinę.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Dwór w Książniczkach jest obiektem murowanym. W 1896 roku Władysław Zgierski-Strumiłło do starszej, pochodzącej z początku XIX wieku parterowej części, dobudował obszerny, licowany cegłą budynek. Wówczas powstała parterowa część środkowa i piętrowe, w całości podpiwniczone skrzydło wschodnie. Nowa cześć budynku jest wybudowana na planie zbliżonym do litery "T". Wejście zostało poprzedzone drewnianym gankiem. Na wszystkich częściach dworku dachy są dwuspadowe. Wnętrza posiadają stropy belkowe.
W zespole dworskim zachował się budynek rządcówki i spichlerz, zbudowane w końcu XIX wieku. Rządcówka zbudowana jest na rzucie prostokąta z drewnianym gankiem od frontu, kryta dachem dwuspadowym.
Park[edytuj | edytuj kod]
Całość otoczona jest parkiem o charakterze krajobrazowym, naturalistycznym założonym na przełomie XIX-XX wieku. Park posiada kształt zbliżony do owalu i obejmuje grzbiet niewielkiego wzniesienia opadającego w kierunku południowo-zachodnim. Drzewostan składa się w większości z drzew liściastych, niektóre okazy mogą liczyć ponad 100 lat[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. [dostęp 2010-02-09].
- ↑ a b c d strona gminy. [dostęp 2014-05-23].
- ↑ a b c Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., 2012, s. 227. ISBN 978-837510-597-1.
- ↑ a b dworymalopolski.pl. [dostęp 2014-05-23].