Ziarnojadek cynamonowy
| Sporophila bouvreuil[1] | |||
| (Statius Muller, 1776) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnojadek cynamonowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnojadek cynamonowy[6][7] (Sporophila bouvreuil) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Jeden z mniejszych gatunków ziarnojadków występujących we wschodniej Ameryce Południowej[8]. Nie jest zagrożony[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten jako pierwszy opisał Philipp Ludwig Statius Müller w 1776 roku, nadając mu nazwę Loxia bouvreuil[4]. Holotyp pochodził ze stanu Bahia w Brazylii[4]. Obecnie (2021) takson ten umieszczany jest w rodzaju Sporophila[1][7][4][2]. Współcześnie uznawany jest za gatunek monotypowy[3][8], choć dawniej wyróżniano nawet 4 podgatunki[4] – saturata i crypta zsynonimizowano z podgatunkiem nominatywnym, a pileata jest obecnie traktowany jako odrębny gatunek – ziarnojadek melodyjny (Sporophila pileata)[7][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o przysadzistym, zaokrąglonym dziobie koloru czarnoszarego, charakterystycznym dla tego rodzaju. Samce mają czarną głowę do linii oka, większość skrzydeł, ogon i nogi czarne. Gardło, pierś, brzuch, podbrzusze i grzbiet w kolorze cynamonowym. Tęczówki ciemnobrązowe z czarną powieką górną i cynamonową dolną. Samce mają niewielką białą plamkę na skrzydłach. Samica jest piaskowobrązowa, z nieco jaśniejszym brzuchem i czarniawymi skrzydłami, z brązowymi obrzeżami lotek. Samica jest mniej kontrastowo ubarwiona w odcieniach od oliwkowo-brązowego na grzbiecie do ochrowo-żółtego na piersi i bokach, do białawego na brzuchu. Skrzydła ciemnooliwkowe z białą plamką na środku. Młode ptaki są podobne do samicy[9][4]. Długość ciała 9,5–10 cm, masa ciała około 9 g[3][10].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnojadek cynamonowy występuje w południowym Surinamie i Gujanie Francuskiej; we wschodniej Brazylii występuje od ujścia rzeki Amazonki i od stanu Maranhão na wschód do stanu Rio Grande do Norte, na południe do południowej części stanu Mato Grosso, południowej części stanu Goiás, w północno-wschodniej części stanu São Paulo i w stanie Rio de Janeiro (odnotowany również w północno-zachodniej części Mato Grosso, w północnej części stanu Rondônia i południowo-wschodniej części stanu Amazonas)[3]. Ziarnojadek cynamonowy występuje na wysokości do 1100 m n.p.m.[5] (część źródeł podaje inne wartości – do około 600 m w sezonie lęgowym[3]). Jest gatunkiem osiadłym w większości zasięgu[3][4].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są otwarte przestrzenie, sawanny z wysokimi trawami. Żywi się głównie ziarnami traw, które wyjada bezpośrednio z kłosów, ale także podejmuje z ziemi. Poza sezonem lęgowym spotykany jest w stadach z innymi ziarnojadkami np. ziarnojadkiem dwuobrożnym, a nawet z ptakami z innego rodzaju np. polniczką[4][3]. W okresie lęgowym ziarnojadki cynamonowe mają od 2 do 4 lęgów, w których samica składa 2–3 jaja. Okres inkubacji to około 13 dni[11].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek cynamonowy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako niezbyt pospolity i występujący plamowo (uncommon and patchily distributed). Zasięg jego występowania według szacunków BirdLife International obejmuje około 6,6 mln km²[12]. Organizacja BirdLife International uważa, że populacja zmniejsza się ze względu na utratę i degradację naturalnych siedlisk spowodowaną nadmiernym wypasem bydła i wypalaniem traw[5][12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sporophila bouvreuil, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Capped Seedeater Sporophila bouvreuil (Statius Muller, 1776) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Jaramillo, A. & G. M. Kirwan: Copper Seedeater Sporophila bouvreuil, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 657–658. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b c d Sporophila bouvreuil, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) – ziarnojadki – Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-17].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
- ↑ Copper Seedeater Sporophila bouvreuil. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
- ↑ Data table and detailed info: Copper Seedeater Sporophila bouvreuil. BirdLife International. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
- ↑ Sporophile bouvreuil, Sporophila bouvreuil – Copper Seedeater. Oiseaux.net. [dostęp 2021-08-20]. (fr.).
- ↑ a b Species factsheet: Copper Seedeater Sporophila bouvreuil. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] Oiseaux.net [on-line]. (ang.).